Еаридийнахь Шемарчу гIаттамхойн Дераа гIала кхаьчначу оьрсийн лаккхарчу тIеман буьйранчийн тобано дийцарш долийна, и гIала президентна Асад Башарна дIаяларан хьокъехь. Рейтер агенталло хаамбарца, тIеман лаккхарчу даржашкара эпсарш тIехь болу гIагI диллина ши машен ал-Шайн кIошта чу а еана. ГIала юхалуш пIераскандийнахь бинчу бертаца а догIуш, дийцарш долийна цара Маьршачу шемахойн эскаран куьйгалхошца. ГIаттамхой чуьра ара а бохуш, герз охьадуьллуш бара бина барт. Оьрсийчоьнан арахьарчу гIуллакхийн... Читать дальше...
Ткъеха шо ду, Нохчийчуьра ара а даьлла, ерриг а Оьрсийчухула бардан Муцураев Тимуран аз даьржина лела. Iедална гергахь "экстремизм" ю цо иллешца тIом емал а беш, нохчийн гIаттамхой базбар. Нийсонехьа лаьттина, харцонца къуьйсу гитарист ву иза, прокурораша, кхелаша бехк биллахь а, цуьнан эшаршка ладоьгIучарна.
2015-чу шеран аьхка дуьйнна Оьрсийчохь 25 эзар тонн санкцийн сурсаташ ягийна. Россельхознадзоран пресс-релизехь далийна и терахьаш. Урхалло хаамбарца, кху беттан 9-чохь сацийна чуйохьу 25 эзар 377 тонн йихкина продукци. Цунах а хIаллакйина 25 эзар 89 тонн. Оьрсийчоьнан президенто 2015-чу шарахь куьйгяздира, пачхьалкхна дуьхьал санкцеш яьхначу мехкашкара сурсаташ чукхехьар доьхкуш.
Туркойчохь 2016-чу шарахь карчам бан гIоьртинчу хенахь Истанбулехь къепе талхорна бехкевинчу 72 стагна велла дIаваллалц набахтехь такха хенаш йиттина. Босфоран тIай тIехь бехкебечара дакъалаьцна летаршкахь. Царна бехкедуьллу, президента ЭрдогIанан къайлахбертахошна тIаьхьа ма хIитта бохуш, бинчу кхайкхамна тIетайна могIарера бахархой хаа а хууш байар. 2016-чу шеран аьхка пачхьалкхан Iедал хийца гIоьртира Туркойчохь. Шен резиденцера аравала кхиъначу ЭрдогIана кхайкхамбира бахархошка, ара а довлий, бунтахошна дуьхьало латтае аьлла. Читать дальше...
"Шун дахарехь уггар а тоьлла президент мила вара?" аьлла, Цхьанатоьхначу Штатийн ши эзар бахархошка деллачу хаттаран жамIаш зорбане даьхна Iамеркан талламан Pew Research Center компанино. Жоьпашкахь респондентийн бакъо яра шина президентан цIе яккха. Хаьттинчарлахь 31 проценто уггар а тоьлларг Обама Барак вара аьлла . 13 % респонденташа шолгIачу меттиге хIоттийна Обама. Цунна тIаьхьа Рейган Роналдан цIе яьккхина (21%). ШолгIачу меттиге ваьккхина иза 10 процент бахархоша. КхолгIачу меттехь ву Клинтон Билл (13%)... Читать дальше...
Дагестанан куьйгаллехь Iийнарг кхеле кхайкхар доьху адвокато Махкахь дина къоланаш Iорадаьхна бовла гIерта юристаш. Хьакамаша шена тIекхоьхьу кехаташ тIечIагIдеш хьийзинарг республикан коьртехь лаьттина Абдулатипов Рамазан ву, кхайкха иза тоьшаллаш дан, цунна хаа деза шен гоно хIун лелийна, боху адвокато Хасавов Дагира кхеле. Ткъа Шихсаидов … хIун динчунна? Беха бу Абдулатиповн гонера, къоланаш дар зуьйш, лецначу хьаькамийн могIа: премьер-министр Iийна Гамидов Iабдусамад, цуьнан гIовсаш Исаев Шемал... Читать дальше...
Махкарчу прокуратуран зерашца, шо карадеачхьана некъан бохаман хьовзамехь хиллачу инцидентийн хьокъехь 13 бехкзуламан гIуллакх листина кхелахоша. Нохчийчоьнан прокуратуран хаамашца, некъахь велла ялхийтта стаг, иттанна могушаллин зенаш дина. ТаIзарш динчу 12-нна набахтехь яккха хенаш йиттина, машен лело бакъо дIа а йокхуш.
Хьем ца беш, нохчийн бакъонашларъярхо Титиев Аюб маьршаваккхар тIедожадо Канадас Оьрсийчоьнна. Пачхьалкхан арахьарчу гIуллакхийн урхаллан Твиттерерчу агIон тIехь бина и хаам. "Канада сингаттамехь ю Титиев Аюб эхашарна лаьцна витарна. Оха кхойкху оьрсий Iедалхошка, Титиевца нийсо лелоре", - дIахьедина Канадан арахьарчу гIуллакхийн министралло. Кху Iай дуьнна лаьцна латтош ву Соьлжа-ГIаларчу "Мемориал" офисан куьйгалхо Титиев Аюб, марихуана лелийна аьлла. Кхааридийнахь Шеларчу кхело эхашарна иза чохь вуьтуш сацамбина. Читать дальше...
Нохчийчохь тIебаьхкинчу наха дIовше сурсаташ кхиош ю аьлла, мехкан куьйгалхочуьнга Кадыров Рамзане ватсапехула арздина Гелдаганара вахархо психиатрийн чоьтехь ву аьлла, меттигерчу телеэфирехь дIакхайкхийна. Зорбанашкахь яздарца, юьртбахаман продукцех дIовше химикаташ етта китайхоша бохуш, информаци яржо йолийра бутт карабеъчхьана. Шинаридийнахь Кадыров Рамзана дIакхайкхира и хаам бакъ ца хиларх а, меттигерчу стоьмаш, хастоьмаш кхиочарна дуьхьал цхьана Iалашонца йолийна кампани ю иза аьлла. Ватсапехула... Читать дальше...
Нохчийчоьнан а, ГIалгIайчоьнан а дозанийн латтанашкара 4 эзар гергга лоьлхуьйтурш яьхна карарчу шарахь, хаамбо "Интерфакс" агенталло. "ТIаьххьарчу кхаа баттахь кIошташкара 1, 4 эзар гектар латтанаш дIацIандина сапераша, шарахь юьхьарлаьцна план 71 процентна кхочушъеш. Кху муьрехь хьаннашкахь а, лаьмнашкахь а латтанаш толлуш ду сапераша", - яздо агенталлас. Цхьана дийнахь а, буса а 70 эккха кхераме хIуманаш карайо царна. Доккхачу декъанна, хIаллакдийраш ду лелхаза дисина артиллерийн хIоънаш а, кхиболу тIеман гIирсаш а.
2014-чу шарахь дестечо Байсултанова Маринас йиттина дарбан цIийне ялийначу Юсупова Мархин могушалла метта ца хIоьттина деа шерачохь. Юьхьанца, шаьш йоIана гIоле хиллалц иза шайн тергонехь латтор ю, ахчанца гIо а хир ду аьлла, дIахьединчу Iедалхоша тесна дитина цуьнан гIуллакх. Ши шо хьалха ян лерина операци янза йисина, ненан ахчанца таронаш ца хиларна, оцу бахьанашца беран могушалла эшна йогIу, яздо "Кавказан узел" агенталло. Маршо Радионо дукха яздира шен агIоншакахь, 2014-чу шеран аьхка дестечо йиттина бер айпедина... Читать дальше...
Оьрсийн Iедалхоша къизаллашна дуьхьал Конвенци ларъярх меморандум зорбане яьккхина Дуьненаюкъарчу Human Rights Watch (HRW) организацино. Кест-кеста адамийн бакъонаш, къаьсттина ГIирмехь а, Нохчийчохь а Iалашъеш цахиларо сагатдо рапортан авторийн. Даьржина оцу мехкашкахь Нохчийчоьнан Iедалхошна критика йиначарна дуьхьал зуламаш лелор, террорхошца зIенаш хиларца шеконехь латточарна тIехь къизаллаш латтор а. Масална далийна Соьлжа-ГIаларчу "Мемориал" офисан куьйгалхо Титиев Аюб лацар. Йоллу регионехь... Читать дальше...
Карарчу шарахь Оьрсийчохь коррупци бахьана долуш 217 хьаькам даржера вохийна аьлла, хааме даьккхина тешам барца дIабаьхьначу пачхьалкхан белхахойн реестрна тIе а тевжаш "Би-би-си-но". И тептар вовшахтухург ю оьрсийн президентан аппарат. Тептар дуьзна чоьхьарчу гIуллакхийн министраллан белхахоша а, тIеман дакъойн куьйгалхоша а, кIоштийн хьаькамаша а, депутаташа а. КIезиг бу цу тIехь билгалбаьхна федералан лаккхара даржахой. Реестран хаамашца, коррупци яьржина Тюменан, Свердловскан кIошташкахь а... Читать дальше...
Чоьхьарчу гIуллакхийн министраллин белхахошна карара бутт берзале, шишша зуда ялор тIедожош, омра юкъадаьккхина Нохчийчохь. Цунах лаьцна аудио-хаам кхаьчна Маршо Радиога ватсапехула. Полисхошна а, ГАИ-н белхахошна а тIедиллина декхар кхочушдан дезар дIахоуьйтучу стага бахарехь, оьшу кехаташ вовшахтухуш, цхьана а кепара хьем хир бац царна, Iедалхоша цу тIехь гIолоцур ду. "Балхара дIаволий-схьаволий бохуш, осала къамелаш а ца деш, вай борша кIентий дуй дIахаийта деза вай, Дала аьто бойла вайн массеран а", - олий, дерзадо шен къамел хаамбечо.
