Кеңселерде істі қазақ тілінде жүргізу керек деген мәселені бұдан бұрын да газет бетінде қозғап едік. Әрбір кеңестер жиылысында да әм биылғы болып өткен жалпыресейлік Коммунистер партиясының 12-ші жиылысында да көп сөйленіп, «әрбір аймақта қай халық көп болса, сол аймақтың кеңселерінде іс сол жергілікті көпшілікті халықтың тілінде жүрсін» деп қарар шығарған.
Коммунист партиясының жалпыресейлік 12-ші жиылысының ұлт мәселесін дұрыс шешуге жол-жобалар белгіленгенде істеген қараларының бірі: «бұрынғы кемдікте болған уақ ұлттардың республикаларында, мекемелерде барлық үкімет істерін сол ұлттың өз тілінде жүргізу керек» деген қарары болды.
Бүгінге шейін қазақты орыстар «киргиз» деп келді. Не себепті қазақты орыс «киргиз» деп кеткенін тексермей-ақ, ол «киргиз» деген аттың қалайша жалпы қазаққа жапсырылып кеткенін баяндамай-ақ, енді бұл тарихи қатенің түзетілуі керек екенін жұртқа айтқым келеді.
Адамзаттың тарихында бұрынғы өткен пайғамбарлардан, данышпандардан, ерлерден иығы асып туған арыстан, жер үстіндегі жалпы еңбекшіл таптың жолбасшысы Ленин жолдас еді.
Ленин өлді деген хабар бүкіл дүние еңбекшілерінің төбесінен жайдай ағып түсті: оның бер жағында бұрын езілген, енді оянып келе жатқан Күншығыстың төбесіне дәлірек түсті.
Дүние жаратылғаннан бері тарих жүзінде болмаған кең құлашты Октябрь төңкерісі біздің қазақ халқының еңбекші, нашарлар тобына тегін түскен тәрізді көрінеді. Октябрь төңкерісін жасаған, ескілікті қиратып, жаңа тәртіп орнатқан орыстың жұмыскерлер, еңбекшілер табы (пролетариаты) неше жыл белдесіп, байлар, төрелер табымен күресіп, өлшеусіз қан төгіп, мың-миллиондап ер-азаматтарын құрбан қылып, сансыз ғажап михнат тартып, қазіргі дәрежеге жетіп отыр.
1918 жылы Сібірдің байшылдары, патшашылдары тулап кеңес үкіметіне қарсы шабуыл жасаған кезде, Ақмола қаласында уезной советтің члені Ғабдолла Асылбек баласы өзгелерімізбен бірге жауыздардың қолына тұтқынға түскен еді.
8-қазанда сәске кезінде Орынбордан шықтық. Мінгеніміз автомобиль. Орал өзенінің көпірінен өтіп, күнге қарсы, Орал губерниясына бет алып, сырғаната жөнелдік. Күн ашық, азырақ салқындау болғанымен, күзге салымғы жанға жайлы шуақ күн.
1921 жылдың күзі еді.
1921 жылы маусым айының орта кезінде «Сарысу» деген өзенді жағалап екі кісі түн қатып келе жаттық. Қарқаралы уезіне қарайтын елдегі бір апайға барып келе жатырмыз. Жездемнен неше жыл қолқалап ала алмай жүріп, енді алып келе жатқан жетегімізде бір атымыз бар. Аузымен құс тістейтін жүйрік. Жездемнің жанындай көретін, тақымына басқан жалғыз аты. Бұрын неше жыл сұрағанда бермеуші еді. Енді қырға почтовойларға көп шығатын болып һәм қазынаға ат алушылар да көбірек шыға беретін болған соң, жалғыз атын қашырып жасырып жүруге бір жағы қорқып... Читать дальше...
Ауыз әдебиеті мен жазба әдебиеттің айырмасы мынау: жазба әдебиет деп белгілі біреудің жазып шығарған әдебиетін айтады. Жазба әдебиет, жазып шығарушы адамның жазған қалпында шығып жұртқа тарайды. Ол өзгермейді. Шығарушының жазып шығарған қалпында қаншама рет қайта-қайта басылып шығып жұртқа тараған болса да, өзгермейді, алғашқы жазылған қалпында басыла береді. Мысалы: Пушкин, Толстой, Байрон, Шекспир, Абай сияқты зор ақын-жазушылардың жазып шығарғандары неше ғасырлар өтсе де өзгермей алғаш шығарылған қалпында жасай бермек.
Ескі жазушыларды тексеріп, олардың жазғандарымен танысып білуге кіріскенде екі мәселені алдымен ашық айтуымыз керек.
Қазақстанның әдебиетімен қатар Кеңес Одағында басқа көршілес Өзбекстан, Татарстан, Башқұртстан, Қырғызстан, Тәжікстан тағы басқа елдердің де әдебиеттері өркендеп өсіп келді.
Кеңес жазушылары өздерінің шығармаларында жұмысшы, қара шаруа үкіметін жақтап. сол үкіметтің көздеген мақсатына жету жолында күш жұмсап, көркем әдебиет арқылы барлық еңбекшілердің ой-санасын ұйымдастырып, социализм құру күресіне үндейді.
Ақынның көптеген лирикалық шығармалары оның Қазақстан халқына деген сезімін көрсетеді. Тұманды болашақта ол жерлестерінің лайықты өмір сүруін көреді. Жеке мен үшін оның еңбектері маңызды әрі құнды. «Мен жастарға сенемін!» атты еңбегінде. Мағжан бізге мықты, сенімді қазақ жастарын көрсетеді. Ашық, түбі жоқ аспанға «Алашты» жазатын да жастар екенін нық сеніммен айтады. Мағжанның туған жеріне, туған халқына деген шексіз сүйіспеншілігін осы шығармадан көремін.
