Қазіргі Қостанай облысының аумағы ауызекі тілде Тобыл-Торғай өлкесі деп те айтылады. Бұл өлке қазақ тарихында өзіндік ерекше орыны бар, қазақ халқының маңдай алды қаншама азамат, қайраткерлері шыққан киелі өлке. Қазақ халқының руханиятын, ғылымы мен білімін, мәдениеті мен әдебиеті туралы сөз қозғалса, міндетті түрде осы өлкеде туған қайраткерлердің есімі аталады. Біз бұл ғылыми жобамызда қазақ халқының тарихында ғылым-білім, әдебиет пен мәдениет, спорт салаларында алғаш түрен салып, тұңғыш қадам... Читать дальше...
Жабай әлі кішкентай болатын. Мұрны шошайған титімдей сары бала көкшіл көздерімен созылып жатқан далаға қарады. Бозторғайлар шырылдайды. Тракторлар қаздай тізіліп келеді. «Тыңға алғаш жол тартушыларға гүл сыйлау керек» дегенді есіне түсірген Жабай қуанып кетті.
Әкесі белін буынып тысқа шыққанда, баласы трактордың жып-жылы кабинасында отырған. Жүзінде байсалдылық, ірілік бар. Әкесіне ұқсап баққысы келгені көрініп тұр. Мұрынды тартып қойып, терезе шынысын сүрткілейді. Рульді айналдырып, заулатып жүріп келе жатқандай болады.
Қажыкен өзімен бірге ойнаған балаларды ешқашан ренжітіп көрген емес. Ешкіммен байланыспайды да. Ол мейлінше қиялшыл бала.
Жұмекен ертемен үйден шықты да, су сорып ақжем болған қарағай ескекті алып, Есілге қарай аяңдады. Жарқабақтағы үйеңкінің іргесінен қып-қызыл болып жалын атып күн шығып келеді. Күн сәулесі шашырай төгіліп тұр. Бала балшықты қызыл жардан сырғанап төмен түсті.
Жәкіш аяғын ықылассыздау басып келеді. Осылай қарай жүрсе, бетінен оты шығады. Құлағы қып-қызыл болып кетеді. Аулаға кіре беріп, мойнын созып қораға қарады. Рысбай атай шөп үйіп жатыр екен, жанына барды.
— Мен кінәлімін. Ешқашан тентек болмауға уәде беремін. Оқуды беске оқимын. Енді не дейсің? Уәдем осы.
Шіл ормандағы құстардың ең ұсағының бірі. Кішкентай ғана қоңыр жағал балапандарын ертіп, қалың шөптің арасында күн ұзақ шыбын қуумен жүреді. Балапандар шиқылдап, дымқыл көгалға сүңги жүгіріп, дамыл көрмейді. Бытырап бара жатса, ана шіл қоңыр айдарын сілкіп, қорылдап дыбыс береді. Онысы — байқа, қауіп бар дегені.
Ермек пен Елдос аулаға шықты. Оқудан келген беттері. Екеуі неден бастауды ойлап отыр. Бидайлы даланы қақ жарған үлкен жолдың бойы ерсілі-қарсылы жүйткіген машиналар. Көшені бойлап үлкен жүк машина жүйткіп өтті.
Қыстың жайлы бір жылы күні еді. Қыр үстіндегі ауылға қарай асықпай келе жаттым. Бір кезде сай ішімен бірін-бірі қуалай зытып бара жатқан екі қараны байқап қалдым. Алдыңғысы тушадай ақ қоян да, кейінгісі қырдың қызыл түсті арлан түлкісі екен. Түлкі өкшелей қуып жүр. Қоян да жеткізер емес, аяқтарын аянбай сілтейді. Кенет ол оқ бойы ойқастай берді де, ойламаған жерден бұғып жата қалды. Мұны күтпеген түлкі екпінін баса алмай төне бергенде ақ қоян артқы аяқтарымен бар пәрменімен оның төсінен салып жіберді. Читать дальше...
Орыс тілі пәнінен жатқа жазу сабағы жүріп жатқан.
Балалар балақтарын түрініп, жуа теруге шықты. Жақында ғана тасқын жүріп өткен кең алқада су тартылып, әр жерде қақтар жылтырап жатқан. Күн көзі сай-салалы, тоғайлы өлкенің үстімен биікке көтеріліп барады. Балалар шылқылдақта балбырап өскен жуаны қуана теріп жүр.
Қарлығаш ашық терезеден баққа қарап отыр. Соңғы күндері осылай отыруды әдетке айналдырып алған. Әке-шешесі жұмысқа кетіп, жалғыз қалған соң, үй ішін тәртіптеп болып, сурет салуға кіріседі. Суреттері де оңды болып шықпайды. Себебі ғажайып сурет көз алдында тұр, соған қызыға қарайды.
Әлемге әйгілі Еуропа мен Азияны жалғаған Ұлы Жібек жолының торабында орналасқан бүкіл Орталық Азиядағы ең көне, әсем әрі көрікті қалалардың бірі - Түркістан қаласы. Тарихы терең бұл қала кезінде қазақ халқының орталығы рөлін атқарғаны да баршаға мәлім. Тарихы бай, тағылымы терең Түркістан қаласының бүгінгі жастар үшін де орны бөлек.
