Табиғат – адамзаттың маңызды және ажырамас бөлігі. Бұл адам өміріндегі үлкен нығметтердің бірі. Табиғат көптеген ақындар, жазушылар, суретшілер және кешегі басқа да көптеген адамдар үшін шабыт болды. Табиғаттың кереметі олардың бойын өлеңдер мен әңгімелер жазуға шабыттандырды. Олар бүгінгі күні де өз шығармаларында бейнеленген табиғатты шынымен бағалайды. Табиғат – бұл ішетін суымыз, тыныс алатын ауамыз, сіңген күніміз, құстардың сайраған дауысы, біз қараған ай және т.б. бізді қоршап тұрған барлық нәрсе. Читать дальше...
Екі бөлімді драма
Адамның реніші тамшыдай жиналып, шарасынан асып төгілетін кезі болады ғой. Сол сияқты кісінің бір кездегі біреуге қатты құлаған ықыласы да жіңішкеріп барып, үзіліп кетеді. Бүгінгі Ниязбен кездесу Ләззат көңілінде қалған қимастықтың соңғы талшығын да үзді. Әжептәуір адамның соншалық сорлы болғанын Ләззәт өз өмірінде көрген емес. Дүниеде түңілу жамап ғой. Тереңінде сақтап жүрген соңғы буйымын суырып алғандай Ләззәт көңілі үдірейіп қалды. Өмірі де мағына сыз бос қуыс секілді. Күні бойы жаны құлазып, дел-сал меңіреу күйде жүрді. Читать дальше...
«Еңбекші қазақ» газетінің жауапты хатшылығынан Сәбит Мұқанов босады да, оның орнына Бейімбет Майлин келді. Мен, әдеби қызметкер деген лауазымым бар, корректор едім, Орынбор рабфагінің студентімін.
Түнгі он екіге азғана қалғанда Сәбит телефон соқты:
Кенет ауаға шымырлап ызғар кіріп, теріскейде қара бұлт тұтасып келе жатса да, Қоспан асықпады. Қора маңын тақырлап қоңылтақсып қалған қойлар жаздан бері мал баспаған беткейдің жұқа қарын кішкене тұяқтарымен үсті-үстіне тепкілеп құнжыңдасып жатыр. Атының ауыздығын алып, отқа жіберіп, Қоспан төбенің басында сүйсіне қарап тұрған.
2008 жылғы қаңтар айында Астанада Мәдениет жөне ақпарат министрлігінің кеңейтілген алқа мәжілісі өтіп, оған Қазақстан Республикасының Премьер-министрі Кәрім Мәсімов қатысып сөз сөйледі.
Соңғы кезде облысымыздың Ақтау, Жаңаөзен сияқты ірі қалаларында жасөспірімдер тәртіпсіздігінің белең алуы кім-кімді де алаңдатады. Мұны облыс орталығының жергілікті телеарналарынан қайта-қайта көріп отырмыз. Осы жуырда ғана біз жақсы танитын отбасының жаңа ержетіп келе жатқан баласын естуімізше өз тұрғыластары өлтіріп кеткен. Жасөспірімдер арасындағы мұндай шектен шыққан жағдайлар ұл-қыз өсіріп отырған ата-аналарда үрей туғызатыны белгілі. Осы тұрғыда мазалаған ойлар қолға қалам алуға итермеледі.
Тіл тағдыры — ел тағдыры. Тілімізді сақтау арқылы жерімізді, елдігімізді сақтадық, мың өліп, мың тірілдік. Тіл — халықтың ажары, базары, бағы, төл мәдениеттің жүрегі. Мұны кім-кімде білуі тиіс. Ал менің тәптіштеп жазуымның себебі бар. Жуырда "Алтын орда" газетінде (13.10.2000 ж.) Жұмабай Құлиев: "Болашақ" бағдарламасымен шетелге оқуға жіберілгендердің бір тобы АҚШ-та премьер Қ.Тоқаевпен кездесіп: "Егер Қазақстанда қазақ тілі үстемдік алатын болса, біз Ресейден немесе басқа мемлекеттерден саяси баспана сұраймыз", — депті. Читать дальше...
Жуырда менің қолыма атыраулық қаламгер Келтір Шәненовтің "Жеменей Адай, Кедей (Нұрмағамбет ұрпағы)" деген әсем безендірілген, қалыңдау кітабы ілікті. Кітаптың алғы сөзінде автордың бұл шежірені жазу үшін отыз жыл ізденгені, тақырыпты зерделеп, зерттегені жайында айтылыпты.
Мұнан жиырма жыл бұрын, облысымыз таратылған кезде, тағдыр айдап Бейнеуде тұруыма, сондағы аудандық "Рауан" газетінде қызмет істеуіме тура келді. Оған әрине, қуанбасам, өкінбеймін, жер көріп, ел таныдым. Талай-талай марқасқа жігіттермен, жақсы жандармен қауыштым, дәмдес болдым. Сол ауданның орталығында тұратын Хибасовтар әулеті туралы да естіп, білдім.
Оны Ақтаудағы мектептер мен оқу орындарында өтетін мәдени көпшілік, әдеби шараларда, байқауларда жиі көретінмін. Осыдан бір жыл бұрын менің Маңғыстау гуманитарлық колледжі студенттерімен өткен кездесуіме мұрындық болғаны бар. Мұрындық болды деймін- ау, аяқ астынан мұзға тайып жығылып, мертігіп жатқан менің қоярда қоймай келісімімді алып, жетелегендей ғып, өте әсерлі әдеби кеш ұйымдастырды.
Ол осы ауылдағы Маршал Әбдіхалықов атындағы орта мектепке таяу тұстағы ақ шаңқан үйде тұрады. Және мен қазір зейнеткер едім деп қарап жатқан ол жоқ. Ауылда, Маңғыстау стансасындағы темір жол басқармасында өтетін шаралардан шамасы келсе қағыс қалмайды.
Әлі есімде мұнан жиырма жылдай бұрын облыстық газеттен Бейнеу ауданына іс-сапармен жол шеккенім бар. Жолаушылар вагонында қатар жайғасқан жылы жүзді, салиқалы сөзді бір ағаймен әңгімелес болдық. Білікті, парасат пайымымен биіктен көрінген ағамызбен поездан бірге түстік. Мен сұраған соң өзімді таныстырғаныммен ол кісіден жөн сұрамаппын. Ертеңіне жұмыс бабымен Бейнеу поселкелік кеңесіне соққанымда сөзіміз жарасқан, сапарлас аға алдымнан шықты. Ол поселкелік кеңес атқару комитетінің төрағасы екен. Менің... Читать дальше...
Әкем бұл туралы өмір бойы шешіліп әңгімелеген емес. Тек қана: "Біз үш тумалас едік, өзімнен үлкен Көпжас, Жарас деген ағаларым бар еді", — дейтін. Үш ұлдың кенжесі біздің әкеміз — Мыңжас екен. Ағалары жөнінде сұрай қалсақ: "Баяғы ашаршылық кезінде ұсталып кетті" — деп жауап беретін. Мән-жайды кейін анамнан естідім.
2008 жылы киелі де қазыналы өңір Маңғыстаудың өз алдына отау тігіп, облыс болып құрылғанына 35 жыл толды. Экономикамыз қарыштап, әлеуметтік ахуалымыз көтерілген, мәдениетіміз бен өнеріміз тасып-толған бүгінгі ұлы өзгерістер мен өркенді істер сол кездерден бастау алған-ды.
Қазан мерекесі болатын. Қай кезде де жолаушылар арылмайтын қалалық автовокзалда адамдар ерекше көп. Бірі кіріп, бірі шығып сапырылысқан жұрт. Кенет омырауы жарқырап есіктен кірген ұзын бойлы кісі жұрт назарын өзіне аударды. Қолындағы таяғын тек сәндік үшін ғана ұстағандай еңсесін биік тұтып, нық адымдаған ол көзіме оттай басылды. "Япыр-ау, шынымен Жәкең бе?" деп ойладым. Қыран қабағының астындағы өткір жанарына көзім түскенде таныдым. Самайын қырау шалып, жүзінен үлкендіктің белгісі аңғарылғанымен сол өр тұлғалы қалпы. Читать дальше...
Сол күні Қошоба ауылынан шығып, жүз сексен шақырымдай жердегі Қарабұғаз қаласына жол тартқан жиырма жігіттің ішінде Сұлтан да бар еді.
Мұнан жиырма жыл бұрын, яғни 1988 жылы құрылғанына он бес жыл болған Маңғыстау облысының таратылғанын жұртшылық жақсы біледі. Әрине, "балапан басына, тұрымтай тұсына" дегендей, бұл көптеген жандарға оңай тиген жоқ. Соның ішінде көршілес түрікмен елінде, қазақ тілінде шығатын "Жұмысшы" газетінде он үш жыл қызмет істеп, енді ғана атажұртына табан тіреген маған да қиын болды. Өйткені, менің облыстық "Коммунистік жол" газетінде қызмет істей бастағаныма үш-ақ жыл болған, басымда баспана жоқ, туған-туыстың... Читать дальше...
Менің шығармашылығыма шапағаты тиген жандардың бірі — Қабекең, филология ғылымдарының кандидаты, әдебиетші, зерттеуші-ғалым марқұм Қабиболла Сыдиықов болды.
Күй, күйші дегенде ең алдымен ойымызға артына өшпес мұра қалдырған Құрманғазы Сағырбайұлы түседі. Бірақ, ұлы күйші шығармашылығының шарықтау биігі — Маңғыстау жері болғанын жұрттың бәрі бірдей біле бермесі анық. "Адай", "Амандасар", "Маната", "Бозқаңғыр", "Қызданайдың қырғыны", "Төремұрат", "Айжан қыз", "Балқаймақ", "Ақсақ киік" сияқты күйлері Маңғыстау жерінде дүниеге келген екен.
Ол — Мұрат Өскінбаев ақсақалмен қоян-қолтық араласып, - сырлас, дәмдес, шын мәнінде жолдас болған, бүгінде 100-ге толып, мерейтойы аталып отырған өнер тарланы, атақты күйші-композитордың көзі тірісінде күйлерін нотаға түсіре бастаған, сөйтіп сол кезде-ақ оның насихаттаушысы, зерттеушісіне айналған адам. Серік Харесов Атырау, Маңғыстау өңіріне белгілі домбырашы, "Жеңіс даңқы", "Фонтан", "Күйтолғау""Сағыныш", "Арнау", "Шаттық", "Аңсау сезімі" сынды күйлер мен күй-поэмалар шығарған күйші-композитор.
