Кыргызстанда чет өлкөлүктөр үчүн алгачкы болуп ачылган казино экс-депутат Арзыбек Буркановдун баласы Азат Буркановго тиешелүү экени белгилүү болду.
Талаш-талкуулар менен уруксат берилген кумарканалар жылына казынага 2 миллиард сом киреше берери айтылган. Парламентте өкмөттүн убадасы боюнча маселе көтөрүлүп, кумаркана бизнесине таасирдүү адамдар аралашканын сындашууда.
"ГРАНД КАЗИНОнун" негиздөөчүсү алмашты
23-июнда Юстиция министрлигинин сайтында "ГРАНД КАЗИНО" кайра каттоодон өтүп, анын жаңы негиздөөчүлөрү болуп Азат Бурканов жана "Кыргыз Инвестмент энд Файненшиал Сервисез" ишканасы жазылган. Аталган ишкананын ээси Пандей Арвинд Жанардан ким жана кайсы өлкөнүн жараны экени жөнүндө интернетте маалымат жок.
Министрликтин сайтында катталган телефон номурга байланышканыбызда, өзүн Арстан Айдаров деп тааныштырган киши "ГРАНД КАЗИНОнун” укуктук маселелерге жооп берген кызматкери экенин айтты. Ал казинонун ээсинин бири Арзыбек Буркановдун баласы - Азат Бурканов экенин ырастап, инвесторлору индиялыктар экенин билдирди.
“Үлүштөрү белгисиз болчу. Ким канчага ээлик кылат билине элек эле. Индустар өздөрү келип, үлүштөрүн аныктап алышты. Негизи инвестор алар болгондон кийин 80% өткөрүп бергенбиз. Инвесторлор - Делиден келген индустар”, - деди Айдаров.
Макала даярдалып жатканда Арзыбек Буркановдун өзү жана анын уулу Азат Бурканов менен байланыша алган жокпуз.
"Бир киши үчүн казиного уруксат берген эмеспиз"
"МедиаХаб" коомдук фонду өлкөдө кумар оюндарына тыюу алынган соң алгачкылардан болуп ачылган "ГРАНД КАЗИНОнун” ээси ишкер Адилет Абдыманаповдун артында президенттин жакын санаалашы делген Арзыбек Бурканов турганын иликтеген. Буркановдор иликтөөдө айтылгандарды төгүндөгөн дагы, тастыктаган дагы эмес.
25-майдагы парламент жыйынында казинодон түшкөн каражат, анын кожоюндары жөнүндө маселе көтөрүлгөн. Жогорку Кеңештин депутаты Исхак Масалиев казино мыйзамы талаш-тартыш менен кабыл алынганын эске салып, андан чогулган каражатка кызыккан.
“Бир жыл мурун июль айында, депутаттардын колун кайрып, кээ бирин коркутуп, тез арада казино жөнүндө мыйзамды кабыл алып бергиле, 2 млрд. сом бюджетке түшөт деп ушул жерде сөз болгон. Бүгүнкү күнгө чейин канча акча түштү?”, - деп суроо узаткан Масалиев.
Финансы рыногун жөнгө салуу жана көзөмөлдөө кызматынын жетекчиси Марат Пирназаров "лицензия үчүн 1 казинодон 84 млн сом, төрт букмекерден 42 млн сом түштү”, - деп жооп берген.
Ал эми дагы бир депутат Балбак Түлөбаев өкмөт убада кылган киреше түшпөсө, кумарканаларга кайрадан тыюу салууну карап көрүүнү сунуштаган.
“Экс-губернатор, экс-депутат лицензия алыптыр деп ушак чыгып жатат. Биз алар байысын деп казино мыйзамын кабыл алган жокпуз. Бүткүл абийирибизди, намысыбызды коюп, өкмөт үчүн колдоп бергенбиз. Элге жаман көрүнүп, каргыш укканбыз. Бир чиновниктин байышына макул эмесмин. Убакыт келгенде сурайбыз канча каражат түштү деп. Эгер анча түшпөсө, бир киши байысын деген казинонун кереги эмне?”.
Казино канча салык төктү?
Салык кызматынан учурда иштеп жаткан казино жана букмекерлерден канча каражат түшкөнүн "тактап беребиз" деген жооп алдык.
Ачык бюджет сайтындагы маалыматка ылайык, "ГРАНД КАЗИНО” 22-майдан баштап 18 млн. сом салык төккөн экен. Ал эми лицензия алуу үчүн өкмөткө 84 млн. сом төлөгөн.
Министрлер кабинети мыйзам долбоору кабыл алынардын алдында чет өлкөлүктөр үчүн казиного уруксат берүүдө казынага бир топ каражат түшөрүн билдирген. Президент Садыр Жапаров маектеринин биринде казинолордун кайра ачылышын колдогон депутаттарга алкыш айтып, ал эми каршы чыккандарды “саясий упай топтоп, элдин диний ишенимдерине ойноп, өздөрү эптеп бийликке келүүнү эңсеген күчтөр” деп сыпаттаган.
Азыр кыргыз өкмөтү казино сыяктуу оюн-зоок жайларын ачууга кызыккан инвесторлор аз деген жүйө менен мындай ишмердик үчүн салыктын көлөмүн азайтууну сунуштап жатат. Андан соң бара-бара салык көбөйтүлөт деген негиз келтирүүдө.
Кумарканаларга кыргызстандыктардын кириши боюнча дагы чоң талкуу жаралып, өкмөт бул маселени тыкыр көзөмөлдөөгө убада берген.
"ГРАНД КАЗИНОнун” өкүлү Арстан Айдаров кумарканага кардарларды киргизүү системасы көзөмөлдө экенине ынандырды.
Казиного уруксат берүү жараянынын кыскача таржымалы
Кыргызстанда казино ишмердигине 2012-жылдын 1-январында салынган тыюу 2022-жылы алынган.
Кумарканага уруксат берген мыйзамга президент Садыр Жапаров ошол жылы 30-июнда кол койгон. Парламентте мыйзам талаш-тартыш менен кабыл алынган.
Бишкек, Ош шаарларында казино иштетүүгө уруксат берген мыйзамды кабыл албоого чакырган митингдер өткөн.
Президент баштаган бийлик өкүлдөрү мыйзам инвестор тартууга жол ачарын, бюджетке кошумча акча түшөрүн жүйө келтирген.
Мыйзамда Кыргызстандын жарандарын жана 21 жашка чейинки чет элдик жарандар казинолорго киргизилбейт деген пункт бар экенин айтышкан.
Коомчулукта бул маселеге ишенбестик менен карагандар да бар.
Арзыбек Бурканов деген ким?
"ГРАНД КАЗИНОнун" негиздөөчүлөрүнүн бири Азат Бурканов Арзыбек Буркановдун уулу. 55 жаштагы Арзыбек Бурканов Жогорку Кеңештин эки жолку чакырылышынын депутаты, Баткен облусунун губернатору болуп иштеген.
2020-жылы бийлик алмашканда Садыр Жапаровдун жанында жүрүп, кеңешчиси дагы болгон. Ошол кезде Буркановдун бийликке таасири боюнча ар кандай сөздөр айтыла баштаган. Ал президенттик шайлоодо Жапаровдун шайлоо фондуна 5 миллион сом которгону белгилүү. Парламенттик шайлоодо "Ишеним" партиясын сүрөгөнү айтылган.
2021-жылы муфтияттагы чырда дагы аты аталган. Президент Жапаров 2021-жылы Бурканов жөнүндө айтылгандарды четке каккан.
Президенттин мурдагы кеңешчиси жана досу Арзыбек Буркановдун ысымы коррупция, тендер боюнча журналисттик иликтөөлөрдө дагы аты аталып жүрөт.
Ага байланышы бар компания ири тендерлерди утуп баштаганын туура бир жыл мурда Темиров Live командасы иликтеп чыккан.
Буркановдун өзү бул иликтөөлөргө эч кандай комментарий берген эмес.
