«Дин, иман, моң, мәкам. Татар рухи мирасында гыйбадәт һәм халык иҗаты» дип аталган дискуссион мәйданчык XIV Бөтенроссия татар дин әһелләре форумы кысаларында уздырылды. Әлеге чарада рухи мирасыбыз ядкәрләрен (мөнәҗәт, бәет, зикерләр, көйләп китап уку, татар мәкаме белән Коръән укуны) милли хәзинәнең аерылгысыз өлеше буларак саклау, өйрәнү, киләчәк буыннарга тапшыру, дөньякүләм таныту һәм аларны милли традицияләрдә башкаручы профессионаллар үстерү мәсьәләләре буенча фикер алышу булды.
Куелган максатка ирешү өчен түбәндәге гамәлләрне үтәү шарт: Татарстан Республикасы Рәисе каршындагы Татар телен һәм Татарстан Республикасында яшәүче халыклар вәкилләренең туган телләрен саклау, үстерү мәсьәләләре комиссиясенә: Рухи мирасыбыз, халык авыз иҗаты әсәрләре – туган телебезнең нигезе. Шуны исәпкә алып, бу мирасны саклау, барлау, киләчәк буыннарга тапшыру максаты белән бу юнәлешкә игътибарны юнәлтергә, грантлар булдырырга.
Татарстан Республикасы мөселманнары Диния нәзарәтенә: Бәет-мөнәҗәт көйләп уку традициясен элек-электән халыкка таратуда дин әһелләре, абыстай, шәкертләр зур роль уйнаган һәм бүген дә аларның бу эшчәнлеге әһәмиятен югалтмаган. Татар мәкамен саклау, таныту өчен татар мәкаме белән Коръән уку, азан әйтү, көйләп шигырь әйтү бәйгеләре уздырырга. Мәдрәсәләр, дини уку йортлары уку-укыту программаларына татар халкының рухи мирасы үрнәкләрен чагылдырган дәресләр, көйләп уку, татар мәкаме дәресләрен кертергә. Мәдрәсә шәкертләре, мәчет каршындагы курсларда укучыларны татар халкының рухи мирасы үрнәкләре белән таныштырып, әхлак тәрбиясе өлкәсендә халкыбыз мирасына мәхәббәт тәрбияләүче чаралар оештырырга.
Болгар ислам академиясенә: Татар халкының рухи мирасы әсәрләрен көйләп уку юнәлешен фәнни яктан өйрәнүгә багышланган чаралар (конференцияләр, түгәрәк өстәлләр) оештырырга, фәнни хезмәтләр булдырырга. Болгар ислам академиясе уку-укыту программасына татар халкының рухи мирасы үрнәкләрен чагылдырган дәресләр кертергә. Болгар ислам академиясе шәкертләрен татар халкының рухи мирасы үрнәкләре белән таныштырып, әхлакый тәрбия буларак, халкыбыз мирасына мәхәббәт тәрбияләүче чаралар оештырырга.
Татарстан фәннәр академиясенә: Халык авыз иҗатында беренчел фольклор башкаручыларның үрнәкләрен туплап, аудио, видеоязмаларын интернетка урнаштырырга. Татар халкының рухи мирасы әсәрләрен көйләп уку юнәлешен фәнни яктан өйрәнүгә багышланган чаралар (конференцияләр, түгәрәк өстәлләр) оештырырга, фәнни хезмәтләр булдырырга.
Татарстан Республикасының уку-укыту, мәдәният оешмаларына (Казан дәүләт консерваториясе, Казан дәүләт мәдәният институты, Казан музыка көллияте, педагогика көллиятләре, музыка мәктәпләре, гомум белем бирү мәктәпләре, мәдәният йортлары һ.б.): Көйләп уку сәнгатенә игътибарны арттырырга, фольклор ансамбльләре оештырырга, мастер-класс, ачык дәресләр оештырырга.
Татарстан Республикасының мәдәният министрлыгы каршындагы мәдәният өлкәсендә инновацияләр һәм традицияләрне саклау ресурс үзәгенә (Казан дәүләт консерваториясе белән берлектә): Көйләп уку сәнгате буенча иҗат җитәкчеләре, остазлар әзерләү буенча төбәкара курслар оештырырга. Көйләп уку буенча укыту әсбаплары, методик ярдәмлекләр булдырырга һәм бастырып чыгарырга. Уен коралларын җитештерү буенча остаханә оештыруны алгы планга куярга. Аудио, видеоязмалар әзерләп, регионнарга, фольклор коллективларына җиткерергә.
Телевидение, радио, массакүләм чараларга: Татар халкының рухи мирасыбыз ядкәрләрен башкару (мөнәҗәт, бәет, дастан, зикер, көйләп китап уку, татар мәкаме белән Коръән уку) традицияләрен популярлаштыру максаты белән рухи мирасыбыз, халык авыз иҗатына багышланган тапшырулар әзерләргә. Бүгенге көндә рухи мирасыбыз ядкәрләренә ихтыяҗ зурлыгын искә алып, дини бәйрәмнәрдән тыш, әлеге әсәрләрне ешрак яңгыратырга.
Татар халкының сәнгать әһелләренә: Бармак белән генә санарлык милли җанлы яшьләребезгә без тамырдан дөрес мәгълүмат җиткереп калдырырга тиеш. Шул исәптән, үз репертуарларыгызда рухи мирасыбыз әсәрләренә игътибарны юнәлдереп, аларны, иман бөркеп торырлык итеп дөрес башкару осталыгына ирешеп, халыкка җиткерүегезне үтенәбез. Мөнәҗәт-бәетләрнең потенциалы биниһая зур. Аны халыклашкан формада саклап калдыру белән генә чикләнмичә, заманча башкару ысулларын эзләү һәм үстерү кирәк.
Бөтендөнья татар конгрессына: Чараларында дистанцион белем бирү технологияләрен һәм электрон ресурсларны кулланып, дин, сәнгать әһелләре, бу өлкәдә булган алдынгы тикшеренүчеләр, галимнәр, рухи мирасыбыз әсәрләрен башкаручылар катнашында төрле төбәкләрдәге милләттәшләр өчен курслар, семинарлар, түгәрәк өстәлләр, дискуссион мәйданчыклар үткәрү эшен дәвам итәргә.
2014 елдан башлап уздырылып килгән «Илаһи моң» бәйге-фестивален, Россия ислам институты, Татарстан Республикасы Мәдәният министрлыгы, Татарстан Республикасы мөселманнары Диния нәзарәте, Болгар ислам академиясе, Татарстан фәннәр академиясенең Г.Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институты, иҗат студияләре белән бергәләп уздыруны БТК планына кертеп, дәвамлы рәвештә үткәрүне тәкъдим итәбез.
