Ministri pa resor i angazhuar për Diasporën, Xhemail Çupi, në një intervistë për Radion Evropa e Lirë thotë se autoritetet maqedonase në bashkëpunim me forcat aleate, përmes kanaleve diplomatike, po bëjnë përpjekje që t’i kthejnë 50 shtetasit e Maqedonisë së Veriut, të cilët akoma kanë mbetur në Ukrainë, duke shtuar se 50 persona të tjerë janë tërhequr me sukses pas shpërthimit të luftës atje. Ai bën të ditur se 25 prej tyre janë në korridore të sigurta, përderisa 25 të tjerë gjenden në zonat e konfliktit me rrezik.
Radio Evropa e Lirë: Zoti Çupi, çka keni ndërmarrë për kthimin e shtesave të Maqedonisë së Veriut që janë gjendur në Ukrainë gjatë invazionit rus në këtë shtet, e të cilët qytetarë kanë kërkuar ndihmë për t’u kthyer?
Xhemail Çupi: Siç kemi njoftuar, nga 100 qytetarë tanë, shtetas të Maqedonisë së Veriut, të cilët qëndronin në Ukrainë, në kohën kur u bë apeli fillestar me datë 13 shkurt të këtij viti, prej tyre deri më tani 50 janë larguar nga ky vend për fat të mirë. Ndërsa, për arsye subjektive apo objektive, 50 të tjerë akoma nuk kanë arritur të lëshojnë territorin e Ukrainës.
Për t’u informuar rreth zhvillimeve më të fundit lidhur me Ukrainën, ndiqeni blogun tonë.
Nga informacionet tona, 50 shtetas të Maqedonisë së Veriut janë të ngujuar në territorin e Ukrainës. Qeveria e Maqedonisë së Veriut kërkoi nga Ministria e Punëve të Jashtme të dërgojë një ekip diplomatik në Ukrainë, ekip ky që përbëhet nga ambasadori aktual së bashku me një zyrtar konsullor me përvojë. Ky është një proces i vështirë sepse nuk ka korridore të sigurta për tërheqje.
Sa herë përcaktohet një korridor ai del se mund të jetë cak i sulmeve, domethënë se çdo lëvizje vërtet është vërtet shumë serioze dhe zhvillohet përmes rrugëve dytësore.
Në koordinim edhe me NATO-n, gjithçka është e harmonizuar me një vendim paraprak të asaj dhe shpresojmë deri në evakuimin e tyre të mos kemi të dëmtuar apo lënduar.
adio Evropa e Lirë: Në bazë të informacioneve që keni, ku qëndrojnë 50 shtetasit e Maqedonisë së Veriut, të cilët janë shprehur se dëshirojnë të kthehen në vend me ndihmën tuaj?
Xhemail Çupi: Prej tyre, 25 janë larguar nga vendbanimet e tyre dhe ndodhen në korridore të sigurta dhe 25 të tjerë ndodhen në vendet që llogariten me rrezik pak më të lartë. Andaj, në vazhdimësi i monitorojmë lëvizjet e tyre. E vërteta është se jemi në kontakt të vazhdueshëm me ta, përmes ambasadave dhe konsujve tanë, këtë e bëjmë në harmonizim dhe me shtet fqinje si Polonia dhe Rumania dhe ditëve të fundit në kontakt të ngushtë jemi dhe me Turqinë dhe sa herë bëhet aksion evakuimi, përpiqemi t’i përfshijmë edhe shtetasit tanë.
Radio Evropa e Lirë: Me shpërthimin e konfliktit kemi 100 shtetas të Maqedonisë së Veriut që kanë kërkuar ndihmë të largohen nga Ukraina ndërkohë që numri i qytetarëve të Maqedonisë së Veriut në Ukrainë është shumë më i lartë. Jeni në dijeni sa është ky numër në Ukrainë dhe çka bëjnë ata në këtë vend?
Xhemail Çupi: Diaspora jonë në Ukrainë mbase është me dhjetëra mijëra pasi bëhet fjalë për sipërmarrës, biznesmenë, studentë etj. Ajo që na intereson ne është ajo që në momentin kur u bë apeli vetëm 100 prej tyre ishin në Ukrainë kjo ngase në vazhdimësi përplasja mes Ukrainës dhe Rusisë ka bërë që qytetarët të jenë të frikësuar dhe të mos shkojnë në ato vise për qëllime të tjera, për shembull, si për turizëm.
Radio Evropa e Lirë: Si është gjendur diaspora e Maqedonisë së Veriut në Ukrainë?
Xhemail Çupi: Po qëllimet janë të ndryshme. Kemi edhe bashkim familjar, një pjesë e madhe e shtetasve tanë punojnë atje. Kemi edhe studentë. Pra, si në vendet e tjera të botës, diaspora jonë edhe në Ukrainë është e kategorive të ndryshme.
Radio Evropa e Lirë: Sa është e gatshme Maqedonia e Veriut, a po përgatitet për të pranuar një valë eventuale të refugjatëve nga Ukraina?
Xhemail Çupi: Sa jemi të përgatitur? Do të thosha aq sa i kemi edhe kapacitetet. Kjo nënkupton se, si në të kaluarën, ashtu edhe tani, Maqedonia e Veriut është e gatshme të pranojë, madje Qeveria ka marrë edhe një vendim që të pranojë një kontingjent refugjatësh nga Ukraina.
Këtë e ka bërë në koordinim me Ministrinë e Punëve të Jashtme dhe Ministrinë për Punë dhe Politikë Sociale, me çka e para merret me evakuimin dhe transportimin e tyre, kurse e dyta është e angazhuar me sigurimin e strehimit në vendin tonë derisa të ndryshohet situata.
Radio Evropa e Lirë: Keni paralajmërime për ardhjen e një vale refugjatësh?
Xhemail Çupi: Absolutisht po, përderisa shihet dhe vala e madhe e refugjatëve që largohen nga Ukraina. Në Maqedoninë e Veriut tashmë një numër i vogël ka arritur, bëhet fjalë për një familje dhe një nënë shtatzënë, e cila pritet të lindë në spitalin e Shkupit. Kështu që, ashtu siç e shohim dyndjen e refugjatëve, do të kemi një kontingjent goxha të madh të refugjatëve edhe këtu.
