Sultan 2. Abdülhamid döneminde 1883 yılında açılan, Cumhuriyet'in ilanının ardından Bursa Erkek Lisesi adıyla faaliyetini sürdüren okulda Reşat Nuri Güntekin, Orhan Şaik Gökyay, Kazım Baykal, Ziya Samar, Süleyman Nazif gibi ünlü isimler öğretmenlik yaptı. Sait Faik Abasıyanık ise öğrenciyken ilk hikayesi olan "İpekli Mendil"i Bursa Erkek Lisesinde kaleme aldı.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, eski başbakanlardan Ferit Melen, eski bakanlardan Kamran İnan, Orhan Cemal Fersoy, Mehmet Gölhan, Cemal Külahlı, Turhan Tayan gibi siyasetçilerin yanı sıra çok sanat, ekonomi ve eğitim hayatından birçok önemli isim bu liseden yetişti.
Okulun ilk binasına 1903-1906 yıllarında kütüphane, yatakhane, yemekhane, kapalı bir teneffüshane, 1911'de ise hamam ilave verildi. Yunan işgalinde binanın bir bölümü hastane olarak kullanıldı. Tarihi binada idari birimler, yakın tarihlerde yapılan ek binalarda ise derslikler yer alıyor.
Şu anda 871 öğrencisi bulunan ve karma eğitim veren okulda 1904'te kurulan Müzei Hümayun'un ismi, Cumhuriyet'in ilanından sonra Bursa İl Eğitim Tarih Müzesi olarak değiştirildi. İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve Büyükşehir Belediyesinin katkılarıyla dizayn edilen müzere 1000'den fazla eser toplandı.
Osmanlı döneminde kullanılan ders kitapları, fizik, kimya, biyoloji gibi derslerde kullanılan teknik aletler, eski plak ve daktilolar, eski diploma ve mezuniyet belgelerinin yanı sıra Cumhuriyet'in kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün 1927 tarihli ilk baskı Osmanlı Türkçesi "Nutuk" da sergilenen eserler arasında bulunuyor.
Geleneksel "pilav günü" yarın
Okul Müdürü Şahin Boztepe, Bursa'nın en köklü okulu olmasından dolayı lisede kurulan müzedeki eser sayısını artırmaya çalıştıklarını söyledi.
Tanıtım ekibinin ziyaretçilere müzeyi gezdirdiğini, eserler hakkında bilgi verdiğini belirten Boztepe "Osmanlı zamanında keplerin, feslerin olduğu dönem var. Müzemizde 3 nesli bir arada barındıran eserlerimiz var. Bunun yanı sıra Türkiye Cumhuriyeti Devleti'ne geçildikten sonra ilk diploma defterlerimiz ve diploma örneklerimiz var." diye konuştu.
Boztepe, müzedeki en kıymetli eserlerden olan Nutuk'un, mezunlardan gazeteci Haluk Şahin'e babasından miras kaldığını, onun da okula hediye ettiğini dile getirdi.
Müzenin önemine işaret eden Boztepe, "Geçmişiyle geleceği barındıran, nesillerimize öğretebilen eserlerimiz burada mevcuttur. Dolayısıyla öğrencilerimiz gördüğü anda Osmanlı dönemi ve Cumhuriyet'in ilk yıllarına ilişkin bildiklerini hatırlıyorlar." dedi.
Boztepe, okul bahçesinde yarın yapılacak geleneksel "pilav günü" etkinliğine mezunlar başta olmak üzere tüm Bursalıları davet etti.
Diploma, plak, daktilo, piyano...
Tanıtım ekibinde görevli 10'uncu sınıf öğrencisi Buse Boncuk ise müzenin duvarlarında Osmanlılar tarafından Bursa'nın fethini anlatan bilgilerin yazılı olduğunu anlattı.
Müzeye başka birçok okuldan hediye edilen eserlerin de bulunduğunu bildiren Boncuk, "Diplomalardan plaklara, daktilolardan piyanolara hepsi de özel parçalar." ifadesini kullandı.
Aynı sınıftan Ece Naz Gümüş de böyle bir okulda öğrenim gördüğü için kendini şanslı hissettiğini belirtti.
Ziyaretçilerin Bursa'nın fethinden bugünlere kadar eğitimin nasıl geliştiğini, değişime uğradığını öğrenebildiğini dile getiren Gümüş, şunları kaydetti:
"Okulumuz en köklü okullardan biri olduğu için diğer okulları da baz alarak tek tek anlatıyoruz. Burada bulunan tarihi eserler ister istemez öğrencilerin eğitime bir adım daha atmasını, bir adım daha kendini geliştirmesini etkiliyor. Buradaki eserlere bakınca kendimi gururlu ve mutlu hissediyorum. Çünkü zorluklarla kazanılmış bir ülkede eğitimin bu kadar gelişmesi, bu kadar başarı beni gururlandırıyor."
