Быел авыл хуҗалыгы тармагында булган кайбер вакыйгаларны хәтердә яңартып алыйк. Быел фермерларны һава торышы да сынады, ни кызганыч, янгыннар, авырулар да булмый калмады. Узган ел азагында Әтнә районында табылган бруцеллез быел да хуҗалыкларга коткы салды. Ел башында да Кайбыч, Сарман, Яшел Үзән районнарында бруцеллез очраклары турында сүз булды. Кыш башында Балык Бистәсе районы Бикчурай авылындагы хуҗалыкта бруцеллез табылды.
Бу чирләр Татарстанда мал башы кимүгә бер сәбәп була. Гомумән алганда, агымдагы ел башыннан авыл хуҗалыгы оешмаларында баш саны 9158гә кимегән. 31 районда тискәре динамика күзәтелгән. Иң зур югалтулар – 1000 баштан артык – Алексеевск, Азнакай, Нурлат һәм Тукай районнарында.
Терлекләрнең санын контрольдә тоту һәм читтән чирләр керүне чикләү өчен, 1 марттан Россиядә авыл хуҗалыгы малларын маркировкалау мәҗбүри булды.
Сөт җитештерүгә килгәндә, фаразлар буенча, 2024 елда 2,2 миллион тонна сөт җитештереләчәк. Бу – 2023 ел белән чагыштырганда 70 мең тоннага күбрәк. 1 елда терлек һәм кош-кортны тере үлчәмдә җитештерү фаразы үзгәрмәгән – узган елдагыча 514 мең тонна дәрәҗәсендә сакланган.
Язгы чәчү алдыннан фермерларның кәефе бик шәптән түгел иде. Төшенкелек тә сизелде. «Нинди кәеф булсын инде», – дип сөйләгәннәр иде.
Быел Татарстанда барысы 3,8 миллион тонна ашлык (ашлык кукурузын да исәпкә алганда) җыелган. Фермер, крестьян хуҗалыклары һәм авыл хуҗалыгы кооперативлары ассоциациясе президенты Камияр Байтемиров сүзләренчә, җыелган уңышның якынча 30 проценты фермерларга туры килә. Республикада җыелган икмәк күләменә буа, Тәтеш, Арча районнары зур өлеш кертте.
Шулай да, урып-җыю вакытына туры килгән яңгырлар фермерларның йөрәгенә тиеп алды.
Умартачылар исә быел да бал кортлары агулану белән көрәште. Бал кортлары май аенда ук үлә башлаган иде. Арча районы Яңа Кишет авылы янында урнашкан умарталыкта бал кортлары күпләп үлде.
Май аенда салкыннар булгач, быел юкә балы булмады диярлек. Умартачылар уңышлары һәм проблемаларын әле күптән түгел генә уртага салып сөйләштеләр.
Хуҗалыкларда янгын очраклары да булды. Ел башында Арча районы Күлтәс авылында фермер хуҗалыгының техника гаражында янгын чыккан иде, тракторлар янган.
Күптән түгел генә Алабуга районының Малореченский бистәсендәге «Мир» терлекчелек комплексы фермасында янгын булды.
Авыл халкын борчыган тагын бер хәл булып алган иде бит әле. Төлкеләр Буа районында яшәүчеләрнең тынычлыгын алган иде.
Менә шундый хәлләр белән истә калган бу ел. Әлбәттә, авыл хуҗалыгы тармагы да «кайный», бик зур чаралар да булды. Районнар үзләре үткәргән бәләкәйрәк чара-бәйрәмнәр, семинарлар да булып торды.
Ел азагында фермерларның үзләре белән дә сөйләшеп алдым. Алар һич кенә дә зарланмый, булганына шөкер итеп, киләсе елда «эшләргә» дип торалар.
Тәтеш районы фермеры Рәшит абый Зәйнуллинга шалтыраткач, улы Рөстәм белән сөйләштек.
Безнең исәп – эшләргә. Киләсе елда тагын да яхшырак уңыш булмасмы, дибез. Быел да әйбәт булды, Аллаһка шөкер. Игенне әле дә хуҗалыкларга саткалыйбыз. Хәзер 12 сумнан. Кышка таба бәя бераз арта инде. Без инде 2015 елдан бирле эшлибез. Авылда эшләмичә булмый. Киләчәктә терлексез дә булмас инде, алып җибәрергә кирәк булыр. Бер башлаган эш белән барасы иде инде. Башлап, аннан ташлап йөреп булмый бит, – дип сөйләде ул.
Теләче районы фермеры Илдар Сафиуллин:
Уңыш булды, Аллаһка шөкер. Быел элеваторларга 500 тоннага якын бирдем. Арпаны 9 сум 70 тиеннән алдылар, бодайны 10 сум 45 тиеннән алдылар. Көз көне үк җибәрергә дигән фикергә килдем. Безнең хәзер бөртеклеләр әзрәк кимеде, чөнки мин люцерна «симәнәсе» җитештерәм. Хәзер аны арттырырга дип торабыз. Икмәккә бәя юк иде бит, быел әзрәк күтәрелүгә куандык инде. Безнең хезмәт күзгә күренмәсә дә, һәркемнең өстәленә барып җитәбез.
Хәзер туктап булмый инде, без диңгезнең уртасына барып җиттек. Улым миңа нык ярдәм итә. Яз көне чәчү вакытында укыган җиреннән дә рөхсәт бирделәр. Бөтен өмет улыма инде, таянычым ул. Яңа елга тыныч күңел белән керәбез, өметләр зур. Хәзер аякка басып киләбез, мин 2012 елда эшли башлаган идем. Чәчүгә ничек акчаны җиткерергә дип баш ваткан, борчылган вакытлар да булды инде.
Быел һава торышы сынап карады. Уңышны җыйганда яңгырлар булды. Без сабыр иттек инде. Аллаһка шөкер инде, саулык булсын. Яңа елда гаилә белән җыелырга дип торабыз. Гаилә бәйрәме бит.
Фото «Шәһри Казан» сайтыннан алынды
Балык Бистәсе районы фермеры Мәдинә апа Гыйлемханова:
Елдагыча эшләдек быел да. Безнең хәзер 57 баш сыер бар. Быел, Аллаһка шөкер, сөт бәяләре әйбәт. 42 сумнан алып китәләр. Ел башында 25 сум иде. Көзен артты бәяләр. Бу – сөендерде, әлбәттә. Алда да эшләрбез, дип торабыз, артка китәргә юл юк. Бер урталыкка җиттек. Азыкларны да үзебез әзерлибез. Маллар тәэмин ителгән. Аллаһка шөкер, улларыбыз ярдәм итеп тора. Яңа елга да кайталар. 3 малай, 5 онык бар, Аллаһка шөкер. Исән-сау булыйк, хәерле еллар килсен, – дип теләде ул.
Фото: © «Татар-информ» архивы
Тәтеш районы фермеры Фирдүс Җәләлиев:
Мин рәсми рәвештә 2010 елдан эшлим. Терлекчелекне дә, үсемлекчелекне дә бергә башлаган идем. Хәзер 150 баш ат, 200ләп үгезләр бар. Зарланырлык түгел, эшләдек. Былтыр да әйбәт иде. Зарланмыйбыз, шөкер. Итләрне Казанда ярминкәдә сатам һәм базарларга китерәм. Район ярминкәләренә дә чыгабыз. Сатып алучылар бар, шөкер. Ел башыннан итнең «оптовый» бәясе 30 сумга артты. Ашлыкның да артыгын сатабыз. Әле бодайны 11 сум 50 тиеннән җибәрдек. Киләсе елда да да эшләрбез дип торабыз, күләмне киметмичә эшлисе иде, техника җитәрлек. Былтыр яңа комбайн алган идек, быел яңа трактор алдык, ел саен яңартырга тырышабыз.
Ит бәяләренә килгәндә, ул киләчәктә артыр инде. Менә авыл хуҗалыгы һәм сәнәгать өлкәсендәге бәяләрне бераз чагыштыру өчен, бер мисал сөйлим. 2017 елда ит ташырга «Газель» сатып алган идем. 500 килограммлы 13 баш үгез бәясенә чыкты. Быел декабрьдә шундый ук машина сатып алдым, аның өчен 40 баш үгез кирәк булды. Шуннан авыл хуҗалыгы һәм сәнәгатьтә арткан бәя күренә инде, – дип сөйләде ул.
Киләсе ел аграрийлар өчен тагын да уңышлы булсын иде. Хезмәтләренең әҗерен күреп яшәргә язсын!
