Фото: Cryptocur Uznex криптобиржасида ҳисобни тўлдириб, ҳисоб рақамидан сўмда пул ечиб олиш имконияти пайдо бўлди. 2020 йил ноябрь ойида Ўзбекистон фуқароларига криптовалютани нафақат сотиш, балки сотиб олишга ҳам рухсат берилганидан сўнг бунга имкон туғилди. Мажбурий жиноятлар Uznex — Ўзбекистон ва Марказий Осиёдаги биринчи қонуний криптобиржа. У 2020 йилнинг январь ойида очилган. Лойиҳа бошқаруви миллий агентлигига (ЛБМА) кўра, криптобиржанинг очилиши янги IT-ечимлар жорий қилинишидан ташқари, 1,5 миллион доллардан ортиқ тўғридан-тўғри хорижий инвестициялар жалб қилиниши ва 25 та янги иш ўринлари яратилишини таъминлаган. Бироқ яқин вақтгача ўзбекистонликлар биржада фақат криптовалютани хорижликларга сотишлари мумкин эди: - Одамлар барибир бир йўлини топиб, майнинг қилишади, буни тушунамиз. Уларда криптовалюта ҳосил бўлади ва криптобиржа уларга қонуний йўл тутиш имконини беради. Асосий мақсадимиз — криптовалютанинг қонуний савдосини йўлга қўйиш. Биржада ҳозирча фақат норезидентлар ишлаши мумкинлигини ҳисобга олсак, экспортнинг ўзига хос аналоги ҳосил бўлади — бир киши ўзи майнинг қилган биткоинларни чет элликларга сотади. Мамлакатга, ўз навбатида, чет эл валютаси кириб келади, — дея аниқлик киритади ЛБМА. Харидларнинг тақиқланишига келсак, бу аҳолининг молиявий саводхонлиги пастлиги билан изоҳланди: - Криптавалюта нима экани, уни қандай майнинг қилиш, сотиш ёки сотиб олиш кераклигини кам одам тушунади. Шу сабабли криптоактивлардан фойдаланувчи молиявий пирамидага қоқилиш хавфи мавжуд, — дейди ЛБМА. Бироқ қонуний йўл йўқлиги оқибатида одамлар криптовалютани ноқонуний тарзда сотиб ола бошлади. Кўплаб Telegram-каналлар ва веб-сайтларни ўз ичига олган қора бозор шаклланди. Ҳуқуқни муҳофаза қилиш органлари бир неча бор криптовалютанинг ноқонуний айланиши билан боғлиқ турли операцияларни амалга оширганига қарамай, талаб ва таклиф йўқолмади. Легализация янги имкониятларни очди 2021 йилда ЛБМА ўз позициясини ўзгартирди. Агентлик буни ўзбек халқи бошланғич билимларни ўзлаштиргани ҳамда криптовалютага сармоя киритишга анча мувозанатли ва оқилона ёндаша бошлагани билан изоҳлади. ЛБМА, шунингдек, хорижий инвесторларнинг Ўзбекистонда криптоактивлар соҳасидаги лойиҳаларига қизиқиши барқарор ўсиб бораётганини таъкидлади. Криптовалюта савдоси қоидаларига ўзгартиришлар киритилиши биланоқ Uznex маъмурияти пулни миллий валютада тўлдириш ва ечиб олиш имкониятини берувчи тизим устида ишлай бошлаганини маълум қилди. Ҳозирда банк ҳисоби орқали функционаллик мавжуд: Яқин келажакда UzCard ва Humo орқали ҳисобни тўлдириш ва ечиб олиш имконияти пайдо бўлади. Бу февраль ойига қадар амалга оширилиши кутилмоқда. Криптовалюталар бозоридаги аҳвол Криптовалюталар ҳозир қийин вазиятни бошдан кечирмоқда. Ушбу мақола нашр қилинган вақтда биткоин 459,9 млн сўм, Ethereum эса 34,9 млн сўмга баҳоланган. Январь ойининг биринчи ҳафтасида биткоин қадрсизланиши 9 фоиздан ошган, Ethereum қиймати эса 15 фоизга пасайган. Бунинг икки омили бор. Биринчиси — жамғарма суръати пасайишига таъсир кўрсатган Қозоғистондаги вазият (қўшни республика бу кўрсаткич бўйича дунёда етакчилардан бири ҳисобланади). Иккинчиси — АҚШдаги вазият. Америка регулятори кучли инфляция ортидан фоиз ставкасини тезроқ оширишга тайёр. Курс кўтарилганда инвесторлар одатда криптовалюталарни ўз ичига олган хавфли активлардан юз бурадилар. Мутахассислар фикри прогнозлар борасида бир-биридан фарқ қилади. Мисол учун, Galaxy Digital 2021 йилдаги кескин ўсишдан сўнг соғлом орқага қайтиш кузатилаётганига ишонади. Уларнинг фикрига кўра, биткоин нархи 410 млн сўмгача тушиб кетади, шундан сўнг яна ўса бошлайди. Айни вақтда ENCRY Foundation криптовалюта нархи фақат 302 миллион сўмгача тушганидан кейин ўса бошлашини айтади. Шундай қилиб, криптовалюта ҳалигача хавфли актив ҳисобланади. ЛБМА ҳам бунга эътибор қаратди — янгиланган қоидаларда криптовалютани сармоя сифатида танлагани ва бу танлов оқибатлари учун фақат харидорнинг ўзи жавобгар бўлиши белгилаб қўйилган.
