Հայաստանի խորհրդարանը 2020 թվականի մարտի 31-ին ընդունել է փոփոխություններ, որոնք իշխանություններին շատ լայն լիազորություն են տալիս կորոնավիրուսի դեմ պայքարի շրջանակում վերահսկելու բջջային հեռախոսների տվյալները՝ վիրուսի դեպքերի բացահայտման նպատակով օգտագործելու համար։ Այսպիսի հայտարարությամբ է հանդես եկել Human Rights Watch իրավապաշտպան կազմակերպությունը։
«Հայաստանի կառավարությունը կանգնած է հանրային առողջապահության ոլորտում արտակարգ իրավիճակի առջև, և տեխնոլոգիաները կարևոր դեր են խաղում առողջության վերաբերյալ հաղորդագրությունների տարածման և բժշկական սպասարկման հասանելիության խթանման գործում»,- ասել է Human Rights Watch-ի կազմակերպության Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի հարցերով տնօրեն Գեորգի Գոգիան՝ ընդգծելով, որ ՀՀ իշխանությունները պետք է միջոցներ ձեռնարկեն, որպեսզի այդ միջոցների կիրառումը չհանգեցնի մարդու իրավունքների ոտնահարմանը։
Human Rights Watch-ի զեկույցում ասվում է, որ թեև կառավարությունը պնդում է, որ հասանելիություն չի ունենալու անհատների հեռախոսային խոսակցությունների բովանդակությունը, սակայն նրանց փոխանցված տեղեկատվությունը կարող է պարունակել անձնական տվյալներ, տվյալներ գտնվելու վայրի, ինչպես նաև՝ անձի վարքագծի, շփումների շրջանակի և գործողությունների մասին։
Զեկույցում նշվում է, որ թեև համավարակի պայմաններում գաղտնիության իրավունքի սահմանափակումները կարող են թույլատրելի լինել, կառավարությունը պետք է ապահովի, որ նման սահմանափակումները լինեն օրինական, անհրաժեշտ և համաչափ:
«Օրենքը պահանջում է արտակարգ դրության ավարտից հետո ոչնչացնել հավաքագրված տեղեկատվությունը»,- ասված է հայտարարության մեջ։
«Կառավարությունը նաև պետք է սահմանի անվտանգության խիստ արձանագրություններ, որոնք նվազագույնի են հասցնում տվյալների արտահոսքի վտանգը և պաշտպանում են մարդկանց թվային անվտանգությունը»,- հայտարարել է Human Rights Watch-ը:
Ըստ հրապարակման՝ Հայաստանի Հայաստանի մարդու իրավունքների պաշտպանը ևս մտահոգված է օրենքում Մարդու իրավունքների համարժեք երաշխիքների բացակայության կապակցությամբ։
«Հայաստանի Սահմանադրությունը պաշտպանում է հեռահաղորդակցության և բժշկական տեղեկատվության ոլորտում մասնավոր կյանքի անձեռնմխելիության իրավունքը: Միջազգային իրավունքը, ներառյալ՝ Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիան և քաղաքացիական և քաղաքական իրավունքների միջազգային դաշնագիրը, նույնպես պաշտպանում է «անձնական կյանքի, ընտանիքի, բնակարանի կամ նամակագրության» կամայական կամ անօրինական միջամտությունից»,- ասած է հայտարարության մեջ։
«Մինչ այժմ Հայաստանի իշխանությունները հարգել են կորոնավիրուսով վարակվածների իրավունքները»,- ասել է Գոգիան և հավելել․ «Բայց որպեսզի նրանք չխաթարեն հանրային առողջապահության արդյունավետ արձագանքման համար անհրաժեշտ վստահությունը, նրանք պետք է բացատրեն, թե ինչպես են շարունակելու իրականացնել դա»։
