Ο δρόμος της απλής αναλογικής είναι στρωμένος με παγίδες, επίδοξους μνηστήρες και κλειδιά για τη μάχη. Μιλάμε για την πρώτη κάλπη όπου θα ισχύσει ο εν λόγω νόμος. Και που, όπως φαίνεται, διαμορφώνει τους δικούς του όρους και βάζει τον δικό του πήχη για την κάθε πολιτική δύναμη. Οπως λέει συχνά γνωστός δημοσκόπος, «η απλή αναλογική θα αφήσει έναν μουντζούρη πάνω στο τραπέζι για τον ηττημένο». Και όλο το θέμα είναι να μην την πατήσουν τα κόμματα σε αυτό. Ο χαμένος θα πάρει και τον «μουντζούρη».
Οι έμπειροι αναλυτές δεν βλέπουν πάντως σήμερα κάποιον που ξεκινάει από ευνοϊκή θέση σε σχέση με την απλή αναλογική. Το ανάποδο όμως θα ισχύσει: ποιος θα είναι αυτός που θα κατηγορηθεί για μη σύμπραξη. Ενα ιδιότυπο blame game θα παιχτεί όπως και να ‘χει. Ας πάμε από την αρχή με το θέμα.
Η απλή αναλογική ψηφίστηκε με πρωτοβουλία της προηγούμενης κυβέρνησης και με στόχο το αφήγημα της κουλτούρας των συνεργασιών αλλά και μιας πιο αναλογικής, όπως έλεγε και λέει ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ, ψήφου που θα αντιστοιχεί στις διαθέσεις και προτιμήσεις των πολιτών πιο δημοκρατικά από τα ενισχυμένα πλειοψηφικά συστήματα. Οι αντίπαλοι του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ τού χρεώνουν πως δεν πιστεύει ούτε ο ίδιος στην απλή αναλογική. Αιχμή της κριτικής τους στον Αλέξη Τσίπρα είναι η αποστροφή του από τη φετινή ΔΕΘ και μετά πως δεν θέλει «μια κυβέρνηση των ηττημένων», που το ερμηνεύουν ως εξής: πως ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ δεν θέλει ούτε την ίδια την αλλαγή στον συσχετισμό δυνάμεων ούτε μια νέα κυβέρνηση που δεν θα έχει επικεφαλής τον ίδιο.
Ο ίδιος βέβαια με ένταση τονίζει τη στρατηγική των συνεργασιών σε προοδευτική βάση όπως και στην πρόσφατη ΚΕ του κόμματος. Εδώ τόνισε ότι οι ερχόμενες εκλογές με την απλή αναλογική είναι μια μεγάλη ευκαιρία για τον λαό, την πατρίδα, την Αριστερά, την προοδευτική παράταξη, τη ζωή και την αξιοπρέπεια των πολλών, τη δημοκρατία. Συμπλήρωσε ότι η μεγάλη ευκαιρία και η νέα μεγάλη αλλαγή για τον τόπο θα είναι η κουλτούρα της συνεργασίας και η νέα μεγάλη δυνατότητα οι προοδευτικές δυνάμεις του τόπου πάνω σε ένα πρόγραμμα για τη στήριξη της κοινωνικής πλειοψηφίας να αποδείξουν ότι μπορούν να συνεργαστούν για να πάνε τη χώρα παραπέρα.
Κι εδώ αρχίζουν οι ασκήσεις επί χάρτου. Κάθε κόμμα που διεκδικεί την εξουσία θα έχει εκ των πραγμάτων έναν πήχη αγωνίας για την πρώτη κάλπη, της απλής αναλογικής. Για παράδειγμα, μια σειρά αναλυτών λένε πως ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ δεν μπορεί να πέσει κάτω από το 27% αφού έτσι θα κινδυνέψει να έχει σοβαρές φυγόκεντρες δυνάμεις και διαρροές κυρίως προς το ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ στη δεύτερη κάλπη. Ο εφιάλτης του ΣΥΡΙΖΑ είναι οι ευρωεκλογές του 2019. Και η προσδοκία είναι το ποσοστό των εθνικών εκλογών του ίδιου έτους – στην πρώτη κάλπη του 2023. Η ΝΔ πάλι τρέμει στην ιδέα τού κάτω του 30% ως εκλογική επίδοση στην πρώτη κάλπη. Εξάλλου σε αυτό το σενάριο πολλοί σημειώνουν πως ο ΣΥΡΙΖΑ από την πρώτη κάλπη στη δεύτερη έχει μια δυνητική μεγάλη δεξαμενή, ενώ θα κινητοποιηθεί και η «μίνιμουμ» αντιδεξιά ψήφος. Εις βάρος προφανώς και του Νίκου Ανδρουλάκη που επίσης απεύχεται το σενάριο ενός ισχυρού δικομματισμού ήδη από την πρώτη κάλπη του 2023. Και στη Χαριλάου Τρικούπη εξάλλου βάζουν στόχους πολύ πάνω απ’ το 8,1% του 2019 και βέβαια θέλουν να πείσουν για ένα τρίτο σχέδιο για τη χώρα – μακριά σε πρώτη φάση από τους έτερους δύο πόλους.
Η κυβέρνηση ξορκίζει την απλή αναλογική, δεν την πιστεύει, θεωρεί πως οδηγεί σε ασταθή περιβάλλοντα και στελέχη της – προεξάρχοντος του Κυριάκου Μητσοτάκη – μιλούν για τον κίνδυνο «τερατογένεσης» από την πρώτη κάλπη. Εδώ βασίζεται και το μεγαλύτερο μέρος του αφηγήματος της κυβερνώσας παράταξης που συχνά επαναλαμβάνουν στελέχη της ως κίνδυνο για τη χώρα («φαντάζεστε, λένε, τον ΣΥΡΙΖΑ μαζί με τον Βαρουφάκη ξανά στο τιμόνι της χώρας;»).
Το ΜέΡΑ25, από τη μεριά του, έχει μια παγίδα από την απλή αναλογική και διαφυλάττει μια προσδοκία. Η παγίδα είναι ένα μέρος της δικής του δεξαμενής και λόγω πόλωσης να κινηθεί από την πρώτη κάλπη στον ΣΥΡΙΖΑ. Ο Γιάνης Βαρουφάκης πάντως αποσαφηνίζει συχνά πως ο κόσμος που ψηφίζει ΜέΡΑ25 δεν αθροίζεται ούτε αφαιρείται έτσι εύκολα προς μια δύναμη που είχε ψηφίσει Μνημόνιο, ενώ πρόσφατα υπενθύμισε ότι «εμείς είμαστε αυτοί που μιλάμε συνεχώς για προγραμματικό διάλογο. Από το συνέδριό μας τον περασμένο Μάιο, αλλά και προηγουμένως, λέγαμε και ξαναλέγαμε ότι, και νομίζω ότι εδώ δεν μπορούμε να διαφωνήσουμε, σε όλα τα άλλα μπορεί να διαφωνήσουμε αλλά σε αυτό δεν νομίζω ότι μπορούμε να διαφωνήσουμε. Οσοι από εμάς πιστεύουμε στην απλή αναλογική δεν δικαιούμαστε να λέμε δεν συνεργάζομαι, δεν μιλάμε.
Πώς πιστεύεις την απλή αναλογική και δεν μιλάς». Το ΜέΡΑ25 θα έβλεπε συγκλίσεις αλλά με δύο αυστηρούς όρους. Διάλογος πάνω σε άξονες πολύ πριν από την πρώτη κάλπη και όχι το βράδυ των διερευνητικών εντολών. Και πάνω στο πρόγραμμα των δικών του επτά σημείων τομών. «Σημαίνει ότι πρώτα πρέπει να αποφασίσουμε μεταξύ μας ποιο είναι το μίνιμουμ πρόγραμμα στο οποίο θα ταχθούμε να το υπηρετήσουμε και να το βγάλουμε εις πέρας από υπουργεία. Σωστά;
Αυτό δεν σημαίνει προοδευτική διακυβέρνηση; Οπότε εμείς καλέσαμε όλες τις προοδευτικές δυνάμεις, και τον ΣΥΡΙΖΑ μέσα, και επειδή είπαμε ότι είμαστε μικρό κόμμα, να έρθουμε εμείς στα γραφεία σας, δεν χρειάζεται να έρθετε εσείς στα δικά μας. Δεν είμαστε μικρομέγαλοι, έτσι; Αλλά να μιλήσουμε για βασικά πράγματα. Μιλήσατε πριν για την ακρίβεια. Εμείς, ας πούμε, έχουμε κάποιες συγκεκριμένες προτάσεις. Τις ονομάζουμε επτά σημεία – τομές. Εχει και ο ΣΥΡΙΖΑ τις δικές του», είπε ο Γιάνης Βαρουφάκης (Κόκκινο) την Τετάρτη. Και για το κόμμα του βέβαια μπαίνει πήχης για την πρώτη κάλπη και σίγουρα πάνω από το απλό όριο της εισόδου στη Βουλή.
Η απλή και ανόθευτη, όπως λέει, αναλογική είναι στις πάγιες θέσεις του ΚΚΕ και ο Περισσός σίγουρα δεν έχει πονοκέφαλο για την πρώτη κάλπη αφού σε όλες τις δημοσκοπήσεις που τρέχουν το εκλογικό του κοινό είναι μπετόν και χωρίς ιδιαίτερες διαρροές προς άλλες δυνάμεις. Με την όλη στρατηγική του εξάλλου έχει κάνει σαφές σε όλους τους τόνους πως δεν μπαίνει καν σε διάλογο για συμπορεύσεις ή ψήφους ανοχής σε άλλους. Πάντα βέβαια βλέπουν στο ΚΚΕ τις εκλογές ως μέρος μιας συνολικής μάχης με τα αυτοτελή της πάντα χαρακτηριστικά, όπως σημειώνουν.
Η απλή αναλογική πάντως παραδοσιακά ανοίγει και τις ορέξεις σε μικρότερες ή νέες δυνάμεις για κάθοδο στις εκλογές ή προσδοκίες για ποσοστά. Πάνω στη βάση της, που λειτουργεί προωθητικά, ήδη καταγράφονται από μικρότερες δυνάμεις συμμαχίες και συμπορεύσεις. Για παράδειγμα, στον οικολογικό χώρο υπάρχει κινητικότητα και ένα πρόπλασμα εκλογικής συνεργασίας μεταξύ των Οικολόγων Πράσινων, των Πράσινων (Νίκος Χρυσόγελος, Μιχάλης Τρεμόπουλος κ.ά.) και άλλων μικρότερων δυνάμεων, όπως το Κόμμα για τα Ζώα. Ο διάλογος εδώ ζωηρεύει για κοινή κάθοδο, με στόχο η πρώτη κάλπη να βρει – όπως λένε – τον πράσινο χώρο «ενωμένο».
Η Λαϊκή Ενότητα τώρα, των στελεχών που έφυγαν από τον ΣΥΡΙΖΑ το 2015 (Στρατούλης, Χουντής, Λεουτσάκος, Σπανού, Ησυχος κ.ά.), έκανε ένα άνοιγμα σε άλλες δυνάμεις, ο όλος πόλος μετασχηματίστηκε σε ΛΑΕ – Ανυπότακτη Αριστερά με τη συμπόρευση και άλλων οργανώσεων, ενώ οι Στρατούλης και Μαριάννα Τσίχλη είναι οι συγγραμματείς της συλλογικότητας που εμμένει σε έναν ριζοσπαστικό, αντιμνημονιακό και αριστερό δρόμο. Οι πληροφορίες λένε για ζυμώσεις με το ΜέΡΑ25 που ακόμη δεν έχουν ευοδωθεί, αλλά και οι της ΛΑΕ – ΑΑ θα κατέβουν στις εκλογές διεκδικώντας ένα μερίδιο από τον κόσμο της εργασίας και της νεολαίας, όπως λένε.
Πηγή: Εντυπη έκδοση Τα ΝΕΑ
