Στα ελληνικά προοδευτικά πηγαδάκια υπάρχουν πολλοί θαυμαστές του ισπανικού κυβερνητικού πειράματος, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως η συνταγή είναι πετυχημένη
Η ανακοίνωση του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ «Μένουμε Ορθιοι ΙΙ» ήρθε με μια διευκρίνιση. Η πρόταση της αξιωματικής αντιπολίτευσης περιελάμβανε στοιχεία από μια παρόμοια εκδοχή που παρουσίασε πριν από λίγο καιρό η κυβέρνηση της Ισπανίας - οι Σοσιαλιστές (PSOE) του Πέδρο Σάντσεθ, δηλαδή, και οι Podemos του Πάμπλο Ιγκλέσιας.
Και ήταν μια διευκρίνιση όχι τόσο οικονομική, αλλά πολιτική: αφενός για να δείξει πως το συριζαϊκό μοντέλο είναι ρεαλιστικό και αφετέρου για να καταστήσει σαφές πως, αν οι εκλογές έρθουν νωρίτερα, πάνω σ' αυτό το πρόγραμμα θα μπορούσε να ανοικοδομηθεί μια παρόμοια συνεργασία με το Κίνημα Αλλαγής. Το μοντέλο Σάντσεθ ακούγεται συχνά-πυκνά στα προοδευτικά πηγαδάκια ως παράδειγμα του τρόπου συνύπαρξης δύο κομμάτων με ίδια κατεύθυνση, αλλά διαφορετικά χαρακτηριστικά. Με άλλα λόγια, μια βάση για τη συνύπαρξη των προοδευτικών δυνάμεων στην εξουσία.
Κι όμως, οι δύο προοδευτικές δυνάμεις βρέθηκαν απροετοίμαστες μπροστά σε μια ακραία κατάσταση. Στην αρχή της πανδημίας η κυβέρνηση εμφανίστηκε διστακτική να πάρει έγκαιρα μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας - άρχισε να κρούει τον κώδωνα του κινδύνου έναν μήνα μετά τον πρώτο θάνατο από τον κορωνοϊό. Τα δύο κόμματα δεν έπρεπε να συμφωνήσουν μόνο για το είδος των μέτρων που έπρεπε να ληφθούν, αλλά και για την απόφαση να κηρυχθεί η Ισπανία σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης - απόφαση που φάνηκε να δυσκολεύει τον αριστερό εταίρο. Τα προβλήματα που έγιναν εμφανή κατά τη διάρκεια της πανδημίας, μάλιστα, καθώς και το παρατεταμένο, γενικευμένο lockdown, έδωσαν πεδίο δράσης στο ακροδεξιό Vox. Μέσα σε όλα, ο Σάντσεθ έχει να αντιμετωπίσει και το μέτωπο της Καταλωνίας, όπου οι θάνατοι των φτωχών ασθενών της περιοχής είναι πενταπλάσιοι σε σχέση με τους εύπορους κατοίκους της περιφέρειας.
Τίποτα δεν πάει όπως θα ήθελαν οι εδώ θαυμαστές του ισπανικού πειράματος -ούτε τώρα, που τα θύματα αργά αλλά σταθερά μειώνονται στην Ισπανία. Οι μεγαλύτερες ισπανικές εφημερίδες περιγράφουν τους Podemos ως «ακατάλληλο» συνεργάτη για τους Σοσιαλιστές, λόγω των συνεχών διαφωνιών ακόμα και ανάμεσα σε στελέχη που κάθονται στο ίδιο υπουργικό συμβούλιο. Η συνεννόηση μεταξύ των δύο κομμάτων είναι εμφανώς δύσκολη - και πολλές φορές χρειάζεται η λειτουργία ενός «πολιτικού διαιτητή», όπως περιγράφεται, ώστε η πλειοψηφία να μην έχει απώλειες στις δύσκολες αποφάσεις που έρχονται.
Μόλις πριν από λίγες μέρες, ο Ιγκλέσιας εμφανίστηκε στη Γερουσία προμοτάροντας την πρόταση του κόμματός του για φόρο στους πλουσίους, έτσι ώστε να πληρώσουν εκείνοι το μεγαλύτερο μέρος της κρίσης. Από το βήμα διευκρίνισε πως δεν μιλάει ως αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, αλλά ως Podemos, διευκρινίζοντας πως ο φόρος στα πιο υψηλά στρώματα δεν αποτελεί σημείο της προγραμματικής συμφωνίας, αλλά μια πρόταση του κυβερνητικού εταίρου προς το σώμα, στην οποία το PSOE δεν έχει συμφωνήσει - βρέθηκε, μάλιστα, μπροστά στην άρνηση της υπουργού Οικονομικών, Μαρία Χεσούς Μοντέρο.
Ηταν ένας γάμος από ανάγκη - και φαίνεται, όσο περνάει ο καιρός όλο και περισσότερο. Αν η Ισπανία δεν ήταν ένα από τα μεγαλύτερα θύματα του κορωνοϊού, ίσως τα πράγματα να ήταν διαφορετικά. Ομως οι έκτακτες συνθήκες ανέδειξαν τα αργά αντανακλαστικά και την προβληματική συνεννόηση ανάμεσα στους δύο εταίρους. Τα σύννεφα στο ιβηρικό προοδευτικό στρατόπεδο μόλις έχουν ξεκινήσει, η πανδημία ήταν μόνο η αρχή. Η αντοχή της θα κριθεί στο οικονομικό σκέλος της κρίσης. Επομένως, όσοι την επικαλούνται, πρέπει ίσως να περιμένουν λίγο ακόμα για να κρίνουν τόσο την ανθεκτικότητα όσο και την αποτελεσματικότητά της.
