Najavljena rekonstrukcija Vlade Crne Gore koja je izazvala sukob između partija vladajuće većine, naišla je na kritike dijela međunarodne zajednice koja očekuje da aktuelna vlast održi Crnu Goru na evroatlantskom kursu.
Dan pošto je dio parlamentarne većine, Demokratski front i Demokratska Crna Gora, predložio rekonstrukciju Vlade, ambasadorka Sjedinjenih Američkih Država(SAD) u Crnoj Gori Džudi Rajzing Rajnke je saopštila da „očekuju od premijera Zdravka Krivokapića, predsjednika Skupštine Alekse Bečića i vicepremijera Dritana Abazovića da ispune obećanja koje su dali u septembru prošle godine - da održe Crnu Goru na evroatlantskom kursu i očuvaju ključne elemente crnogorske vanjske politike, i da se prioritetno bave reformama kako bi se ubrzao put zemlje ka Evropskoj Uniji(EU).
Od ekspertske do političke Vlade
Odgovarajući na pitanje da li je najavljena rekonstrukcija Vlade, u koliziji sa zahtjevima međunarodne zajednice, Zoran Vujičić koordinator u Građanskoj alijansi kaže da je rekonstrukcija Vlade u koliziji i sa prethodnim dogovorima aktuelne parlamentarne većine:
„To nije samo u koliziji sa onim što želi sa međunarodnom zajednicom, nego je u koliziji sa onim što je bilo dogovoreno nakon parlamentarnih izbora. Inicijalana saglasnost je bila da ova Vlada bude ekspertska kada je potpisan Sporazum da Crna Gora neće skretati sa evroatlantskog kursa i sa tim se saglasila i međunarodna zajednica. Ono što se u međuvremenu desilo je bilo upravo suprotno od tog dogovora. I ovi zahtjevi koji su se sada pojavili su u koliziji sa željama međunarodne zajednice“.
Dogovor DF i Demokrata
Demokratski front i Demokrate su dogovorili da je potrebno rekonstruisati postojeću 42. Vladu Crne Gore na način da, umjesto dosadašnjih 12, ima 18 ministarstava i tri potpredsjednika, s tim što bi potpredsjednici ujedno mogli da budu i resorni ministri. Rekonstrukcija predviđa da političke partije kandiduju svoje predstavnike.
Podsjećajući da međunarodna zajednica želi stabilnu i demokratsku zemlju sa kojom mogu da sarađuju, Zoran Vujičić kaže da političke elite u Crnoj Gori treba da najozbiljnije shvate sugestije međunarodnog faktora.
„Ono što se dešavalo u prethodnom periodu ne daje za pravo ni građanima a onda ni međunarodnoj zajednici da imaju osjećaj šta znači stabilnost u državi. Ne bih volio da dođemo u situaciju da od međunarodne zajednice dobijemo packe koje će biti mnogo ozbiljnije. A to znači da nam bude otvoreno usporen put ka EU i da dođemo u situaciju da se preispita naše članstvo u NATO“, zaključuje Vujićić.
URA ne prihvata rekonstrukciju Vlade
U dogovoru o načinu rekonstrukcije Vlade nije učestvovao najmanji partner u vladajućoj većini Građanski pokret URA. Iz URE su pozvali Demokrate i Demokratski front da saopšte da li predlog rekonstrukcije znači povlačenje potpisa sa Sporazuma iz septembra 2020. Godine. Sporazum je bio osnov za formiranje takozvane ekspertske Vlade i u kome su definisani principi prema kojima neće biti dovođen u pitanje spoljnopolitički kurs zemlje, članstvo u NATO, priznanje Kosova…
Iz URE je poručeno partnerima u vlasti da ukoliko mogu da pronađu skupštinsku većinu koja će podržati rekonstrukciju Vlade “odmah mogu zakazati sjednicu parlamenta”.
Od 81 poslanika u Skupštini Crne Gore, tri koalicije predvođene Demokratskim frontom, Demokratama i Građanskim pokretom URA imaju minimalnu većinu od 41 mandata u parlamentu u odnosu na sadašnju opoziciju predvođenu Demokratskom partijom socijalista.
URA koja se u ovom trenutku protivi objavljenoj formi za rekonstrukciju Vlade ima četiri poslanika.
I premijer Zdravko Krivokapić je suzdržano reagovao na dogovor Demokratskog fronta i Demokrata o rekonstrukciji Vlade. Njegov je stav da je ekpertska Vlada najbolji model za vođenje reformi i tranzicije, ali da to ne znači da eksperti u Vladi ne mogu biti predloženi od strane političkih partija.
“Veoma ću pažljivo razmotriti sve nove inicijative i predloge za unapređenje rada Vlade, koje su došle i koje budu dolazile od predstavnika parlamentarne većine i iza koga stoji najmanje 41 poslanik”, napisao je premijer Krivokapić na Twitteru.
I manjinske stranke u kalkulaciji
Kako su najavili autori rekonstrukcije Vlade iz Demokrata i Demokratskog fronta, ukoliko najmanji partner ne prihvati promjene u izvršnoj vlasti, podršku će tražiti među partijama nacionalnih manjina.
Predsjednik Demokrata i Skupštine Crne Gore Aleksa Bečić je saopštio da manjinske partije treba da budu dio svake Vlade, bez obzira ko je čini i konstituše, naglašavajući da je rekonstrukcija Vlade potrebna da bi je osnažili i krenuli u reformske procese.
Jedan od lidera Demokratskog fronta Milan Knežević je rekao da očekuje pozitivan odgovor nacionalnih manjina na njihov poziv za učešće u rekonstruisanoj Vladi.
“Smatram da manjine treba da budu dio rekonstruisane Vlade, i predstavnici albanskih stranaka i Bošnjačke stranke”, rekao je Knežević u intervjuu za Televiziju Crne Gore.
Portparol Bošnjačke stranke Adel Omeragića kaže za Radio Slobodna Evropa da je Bošnjačka stranka za svaki razgovor ali da je rano govoriti o bilo kakvoj participaciji u budućoj Vladi:
“Rano je za bilo kakvu priču o učešću manjiskih partija u u izvršnoj vlasti. Nama nisu prioriteti ni ministarska mjesta ni direktorske fotelje. Podržavamo razgovore, želimo stabilizaciju političkih prilika, ali sa onim političkim strukturama koje žele nastavak evropskog puta, uvažavaju položaj manjina u Crnoj Gori i dijele sa nama iste programske vrijednosti”.
Manjinske stranke su ranije imale veoma rezervisan stav prema aktuelnoj vlasti i nisu prihvatile da participiraju u Vladi Zdravka Krivokapića, jer vladajuću većinu između ostalog čine stranke koje ne priznaju da se u Srebrenici dogodio genocid, prije svih prosrpski Demokratski front.
Osim što je dio međunarodne zajednice problematizovao najavljenu rekonstrukciju Vlade, posredno su kritikovani potezi vladajućih partija koji dodatno dijele crnogorsku javnost.
Ambasadorke Sjedinjenih država Džudi Rajzing Rajnke i Velike Britanije Karen Medoks su u zajedničkom autorskom tekstu od 17. septembra, problematizovale i najavu predstojećeg popisa stanovništva na kome insistira Demokratski front.
Ovaj politički savez, u čijem je fokusu popisivanje građana Crne Gore u odnosu na nacionalnu i vjersku pripadnost, najavio je obaranje Vlade Zdravka Krivokapića ukoliko u septembru ne bude usvojen Zakon o popisu.
“Pitamo se koja je korist od održavanja nacionalnog popisa kojim će se, u ovom trenutku, prikupljati podaci koji se odnose na etnički identitet - određene političke snage cinično zagovaraju taj poduhvat, nadajući se da će to dodatno zabiti klin između onih koji se identifikuju kao Crnogorci i onih koji se identifikuju kao Srbi. Kako to pomaže zemlji da napreduje?”, upitale su ambasadorke SAD i Velike Britanije u autorskom tekstu.
Opozicija zahtijeva nove izbore
Paralelno sa predlogom vladajuće većine o rekonstrukciji Vlade, lideri svih opozicionih stranaka su održali sastanak sa koga je poslat zajednički stav da je “jedini izlaz iz političke krize formiranje prelazne Vlade ograničenog mandata sa zadatkom organizovanja vanrednih parlamentarnih izbora na kojima bi se odbranile sve vrijednosti koje su osnov savremene Crne Gore”.
Opozicija je ocijenila da se Crna Gora nalazi na raskrsnici između nacionalne i građanske, teokratske i sekularne, srednjevjekovne i savremene države.
“Zbog svega navedenog, sve parlamentarne opozicione stranke postigle su dogovor koji ima za cilj da odbrani građanski i sekularni karakter države i njenu spoljnopolitičku orjentaciju koja je usmjerena ka punopravnom članstvu u EU”, navedeno je u saopštenju Demokratske partije socijalista, Socijaldemokratske partije, Socijaldemokrata i manjinskih stranaka Bošnjaka i Albanaca.
