Ako ne dođe do izručenja Svetozara Marovića, može se desiti da se on jednog dana vrati u Crnu Goru kao potpuno slobodan čovjek, kaže za Radio Slobodna Evropa (RSE) Dejan Milovac iz Istraživačkog centra MANS povodom zastarijevanja jedne od sudskih kazni za bivšeg državnog zvaničnika i funkcionera Demokratske partije socijalista (DPS).
Iz Osnovnog suda u Kotoru je RSE potvrđeno da je zastarela jednogodišnja kazna zatvora Svetozaru Maroviću, koji je 2016. osuđen kao vođa kriminalne grupe za višemilionsku štetu po gradski budžet Budve. Poslednje četiri godine je Marović u bijegu, a njegovi advokati su saopštavali da se u Srbiji liječi od depresije.
Zastara jedne od Marovićevih kazni je za Dejana Milovca poražavajući ishod u borbi protiv korupcije na visokom nivou.
“Kompletan trud pravosuđa i tužilaštva je rezultirao time da je iz Crne Gore poslata poruka da se korupcija isplati ako imate dovoljno prijatelja na veoma visokim pozicijama ne samo u Crnoj Gori, nego, kako se ispostavlja u slučaju Svetozara Marovića, i u Srbiji”, kaže Milovac.
Marovićeva sada zastarela kazna zatvora je bila zamjena za novčanu od 1,1 miliona eura koju nije platio, a zastara je nastupila 28.juna 2021. I dalje je aktivna glavna presuda Višeg suda u Podgorici kojom je Marović osuđen na kaznu zatvora od tri godine i devet mjeseci.
Podsjetimo, Marovićev sin Miloš je takođe osuđen kao član kriminalne grupe na jedanaest mjeseci zatvora i novčanu kaznu od 385.000 eura, koju je platio. Nakon što je dobio državljanstvo Srbije, zatražio da u toj zemlji odsluži kaznu. U septembru 2020. je nastupila zastara i za njegovu kaznu zatvora.
Učinci nove vlasti
Sudski procesi Marovićima, kao i njihov bijeg u Srbiju iz vremena su vlasti DPS-a. Ni nakon njene promjene, nije došlo do izručenja Svetozara Marovića.
DPS je nakon tri decenije smijenjena u avgustu 2020., a novu vladajuću većinu su formirali prosrpski Demokratski front (DF), Demokrate i građanski pokret URA. Oni su 4.decembra izglasali Vladu premijera Zdravka Krivokapića.
Na upit RSE zašto nova vlast nije uspjela da obezbijedi Marovićevo izručenje, te što će nadalje preduzeti u tom cilju, iz Vlade i Ministarstva pravde nismo dobili odgovore.
Na isto pitanje su iz DF-a kratko odgovorili da nisu dio Vlade.
“Nemamo nikakav uticaj na rad Vlade, inače bi obračun sa kriminalom i korupcijom bio vidljiv”, saopštio je poslanik DF-a Jovan Vučurović za RSE.
Zbog sukoba unutar vladajuće koalicije, DF zahtijeva izbor nove Vlade i novog premijera.
Iako smatra da nova Vlada formalno-pravno nije mogla više da uradi nakon što je krajem 2020.obnovila zahtjev za izručenje Svetozara Marovića, kao ključnu zamjerku Dejan Milovac navodi da dovoljno ne aktuelizuje to pitanje.
Pitanje političkih relacija Podgorice i Beograda
“Ono što se moglo uraditi je da se nema ovaj “zavjet ćutanja”, jer to pitanje tek sporadično dolazi u fokus komunikacije dvije zemlje. To je nešto što postaje kao prećutan dogovor između Beograda i Podgorice, da se Maroviću vjerovatno omogući da novu, odnosno konačnu zastaru po svim presudama, dočeka u Beogradu van domašaja crnogorskih organa”, upozorava Milovac.
Prema njegovom mišljenju, procedura izručenja Marovića nije samo pravno, već više pitanje političkih relacija između zvanične Podgorice i Beograda, koje se nije značajno promijenilo ni nakon izbora nove Vlade u Crnoj Gori, iako DF kao najjači konstituent vladajuće koalicije ima bliske odnose sa vlastima u Srbiji, uključujući srpskog predsjednika Aleksandra Vučića.
Milovac podsjeća da je u vrijeme dok je bio opoziciona partija, DF često koristio Marovićev slučaj da optuži DPS za korupciju, ali da sada kao dio vladajuće koalicije ne kritikuju zvanični Beograd zbog ignorisanja zahtjeva za izručenje.
“Nikad nismo čuli bilo kakvu kritiku više nego pasivne uloge zvaničnog Beograda, njihovog Ministarstva pravde i kompletnog pravosuđa”, navodi Milovac.
Slučaj Marović i 'ratne partije'
Analitičar geopolitike Blagoje Grahovac smatra da zastarijevanje jedne od kazni Svetozara Marović ne treba da čudi, jer su se, prema njegovim riječima, “tako dogovorile bivša vlast DPS-a Mila Đukanovića u Crnoj Gori i vlast Aleksandra Vučića u Srbiji”.
Kako kaže riječ je o “ratnim partijama”, kojima je konstanta - da vlast Srbije uvijek šuruje sa opozicijom Crne Gore, a vlast Crne Gore sa opozicijom Srbije.
“Nikad se te dvije vlasti nisu potrudile da grade dobrosusjedske odnose, tako da je ovo oko Marovića za očekivati, kao što je za očekivati i od aktuelne vlasti Crne Gore da će takođe učiniti sve da zastari bilo koja kazna Maroviću”, kaže Grahovac za RSE.
I u aktuelnoj vlasti Grahovac vidi “ratne partije”, prvenstveno u Demokratskom frontu, za koji navodi da je jedini dio vlasti koji ima odlične odnose sa Srbijom.
“Tu imamo i Demokrate i Građanski pokret URA, koje nisu 'ratne partije' i nemaju dobar odnos sa aktuelnom vlasti Srbije, i neće ga još dugo imati. A što se tiče DF-a, on mešetari, isključivo sa aspekta ličnih i interesa srpske mitomanije. Ali, to nije politika, to je remetilački faktor za svaku politiku”, ocjenjuje Grahovac.
Prema njegovim riječima, napredak u dobrosusjedskim odnosima dvije zemlje će biti moguć tek “kad se sve ratne partije odmaknu od vlasti”.
Dosadašnji zahtjevi za izručenje Marovića
Svetozar Marović je 2017. godine sa Specijalnim tužilaštvom potpisao dva sporazuma o priznanju krivice za organizovanje kriminalne grupe, koji ga je obavezivao na kaznu zatvora od 50 mjeseci, da državi plati odštetu od 1,1 milion eura i 100.000 eura u humanitarne svrhe.
Potjernice za njim i njegovim sinom Milošem su raspisane 2017., kako bi odslužili zatvorske kazne.
Iz bivše vlasti koju je predvodio DPS su u više navrata saopštavali da su sudovi i Ministarstvo pravde preduzeli sve potrebne korake kako bi došlo do Marovićevog izručenja.
Krajem decembra 2020. je Vlada Zdravka Krivokapića obnovila zahtjev Srbiji da izruči Marovića.
Potpredsjednik Vlade Dritan Abazović je tada kazao da je kompromitujuće da Marović, koji je priznao da je bio na čelu kriminalne grupe, slobodno šeta drugom državom, a da se njegov sin, prema medijskim navodima, bavi biznisom. Cilj obnove zahtjeva za izručenjem je, prema riječima Abazovića, “stvaranje što boljih odnosa i okretanja novog lista u odnosima sa Srbijom”.
Uloga pravosuđa i tužilaštva
Milovac ukazuje da su u sudskom postupku pravosuđe i tužilaštvo imali ulogu koja nije do kraja nije rasvijetljena.
“Ono što do kraja nije jasno i otvara ogroman prostor za špekulacije je da li je zapravo unaprijed dogovoreno da Svetozar Marović svoju kaznu “odsluži” u Beogradu daleko od pravosudnih organa, i da li je to bio sastavni dio neformalnog dijela Sporazuma o priznanju krivice koji je sklopljen s njim u Podgorici prije nego je pobjegao za Beograd”, kaže Milovac.
Sagovornik RSE smatra da taj slučaj treba razriješiti prvenstveno zbog građana kojima je, kako navodi, nakon 30. avgusta obećavana pravda, a upravo slučaj izručenja Svetozara Marovića smatra jednim od poražavajućih primjera kako ta pravda funkcioniše u Crnoj Gori.
Nakon bijega u Srbiju, Svetozar Marović se prvi put pojavio u javnosti uoči parlamentarnih izbora 24. avgusta 2020.godine, u razgovoru na Instagramu sa odbjeglim biznismenom Duškom Kneževićem.
