Crna Gora je sa 509 aktivno oboljelih na 100.000 stanovnika i dalje na prvom mjestu u regionu po broju oboljelih od COVID-a 19. U Bosni i Hercegovini, koja je druga u regionu, taj broj iznosi 195, dok je u Albaniji 176. Takođe, Crna Gora prednjači po statistici hospitalizovanih, kojih je 38 na 100.000 stanovnika.
Epidemiološka situacija je najkritičnija u Beranama, gdje je broj inficiranih pet puta veći od nacionalnog prosjeka, u odnosu na broj stanovnika (1.407 na 100.000 stanovnika).
Potpredsjednik Opštine Marko Lalević za Radio Slobodna Evropa (RSE) tvrdi da je loša epidemiološka situacija posljedica “gubitka povjerenja građana” u Nacionalno koordinaciono tijelo za zarazne bolesti (NKT) jer građani smatraju da je tokom izborne kampanje politika odnijela prevagu nad strukom, „jer su se pojedini članovi NKT uključili u kampanju za parlamentarne izbore 30. avgusta“.
„To je kod građana Berana izazvalo revolt i građani su izgubili povjerenje u mjere NKT. Dvostruki aršini su se koristili za razne opštine“, smatra Lalević i kao primjer navodi to što su na sjeveru Crne Gore pojedini gradovi zatvarani zbog minimalnog broja inficiranih dok su u Cetinju i Podgorici, koji su u tom trenutku imali višestruko veći broj inficiranih, ugostiteljski objekti radili.
Ocjenjuje da je NKT u postizbornom periodu gotovo obustavilo rad i pozvao nadležne za kontrolu poštovanja mjera NKT da se u Beranama dodatno angažuju.
Blog o pandemiji korona virusa
Mapa širenja korona virusa
Preporuke za život u vrijeme pandemije
Bez ijedne COVID bolnice
Danima unazad i Nikšić bilježi porast broja inficiranih. U tom gradu je 15. septembra došlo do prebukiranosti bolničkog smještaja za oboljele tako da je tridesetak pacijenata čekalo na prijem u krugu bolnice.
U Crnoj Gori nema nijedne privremene COVID bolnice. U prvom ciklusu obolijevanja bilo ih je pet , ali su rasformirane nakon prve faze kada je Crna Gora označena kao free korona destinacija. U tom periodu 28 dana nije bilo slučajeva infekcije.
Porast broja inficiranih u Nikšiću, kojih je trenutno dva puta više nego na državnom nivou, kako je saopšteno iz Instituta za javno zdravlje (IJZ), prvenstveno posljedica nepoštovanja propisanih mjera.
Šef kriznog štaba u Nikšiću Novica Milović za RSE kaže da su građani posljednjih dana shvatili ozbiljnost situacije.
“Tokom vikenda se stanje izuzetno popravilo jer je vidljivo da većina građana poštuje mjere. Mislim da su Nikšićani ozbiljno shvatili situaciju, zbog pojačanih kontrola i velikog broja zaraženih. U danima vikenda smo morali da krenemo sa represivnim mjerama jer su Nikšićani bili previše opušteni“, navodi Milović.
Pohvalio je većinu vlasnika ugostiteljskih objekata.
“Svi vlasnici ugostiteljskih objekata su pokazali društvenu odgovornost i otkazali žurke i svirke na otvorenom dok se epidemiološka situacija ne popravi”, kazao je Milović.
Nema zatvaranja gradova
Epidemiolozi IJZ sa posljednjih konferencija za medije poručuju da uprkos povećanju broja inficiranih neće biti kompletnog zatvaranja gradova, kao i da su nošenje maski, higijena ruku i distanca najkorisnije mjere. Nemaju dilemu da je povećanje broja inficiranih posljedica masovnih okupljanja u Crnoj Gori.
S obzirom da je od posljednjeg velikog skupa prošlo 14 dana a da su osobe, koje su mu prisustvovale, nakon toga, imale kontakte, očekuje se dalji uzlazan trend obolijevanja.
Podsjetimo, prvi veliki skup održan je u Podgorici dan poslije izbora, u noći 31. avgusta na 1. septembar ispred Hrama u Podgorici gdje su opozicione partije slavile izbornu pobjedu. Drugi skup, koji su organizatori nazvali patriotski, upriličen je 6. septembra na Trgu nezavisnosti. Skupovima je prisustvovalo više hiljada ljudi.
Iako je prema odluci Nacionalnog koordinacionog tijela, kako tada tako i danas (21. septembar), dozvoljeno okupljanja do 100 osoba, a u zatvorenom do 50, sankcije po pitanju ovih skupova su izostale, a policija do danas nije saopštila ko su organizatori okupljanja.
Kada je 20. juna, crnogorski predsjednik Milo Đukanović raspisao parlamentarne izbore, u Crnoj Gori bilo je osam inficiranih. Na dan izbora 30. avgusta taj broj je bio 318, dok je danas, tri nedjelje kasnije, 3.208.
Kontrole učestale
Zbog pogoršanja epidemiološke situacije u Crnoj Gori Nacionalno koordinaciono tijelo naredilo je Upravi za inspekcijske poslove strože kontrolisanje poštovanje mjera.
Prema podacima Vlade, u Podgorici je od 18 do 20. septembra su izvršene 152 kontrole poštovanja mjera i izdate kazne u iznosu i 20.000, a na teritoriji Crne Gore izvršeno je 445 kontrola vrijednosti 23.200 eura.
Ana radi u jednoj od trgovina u budvanskom Starom gradu i potvrđuje da su kontrole učestale.
“Svaki drugi-treći dan nas obiđe neko iz inspekcije, i opomenu ako treba staviti sredstvo za dezinfekciju ili ako nešto nije na svome mjestu. Za maske obavezno naglašavaju, čak i ako ih imamo. Jedini problem koji imamo su domaći kupci jer zbog našeg malog prostora može ući samo jedan; stranci nisu problem, nego ovi naši koji se stalno bune što jedan treba sačekati vani”, kaže Ana.
Iako je među primorskim opštinama, Budva u gornjem dijelu tabele mali broj građana na ulici nosi zaštitnu masku. Objašnjenja su različita. Rade koji je nosi u džepu, kaže da je prije godinu i po operisao glasne žice i da mu maska smeta.
„Ali, vodim računa o distanci i kontaktu”, kaže za RSE.
Na pitanje RSE zašto ne nosi masku na javnom prostoru, Marko odgovara da ih ima dvije. “Što da je nosim? Zdrav sam”, odgovara Marko.
Kako izaći iz ovakvog stanja?
Na pitanje kako izaći iz situacije u kojoj su brojevi novooboljelih u Crnoj Gori premašili dvije stotine dnevno, sagovornici RSE imaju različite odgovore, od toga da je za sve kriva dosadašnja vlast, do mišljenja da su građani najslabija karika u otporu virusu.
“Za ovo je isključivo kriva prethodna vlast i skupovi koje je organizovala u Cetinju i Podgorici“, kaže Rade, kojeg RSE pita što misli i o litijama organizovanim tokom zabrane okupljanja.
“Ti skupovi su nekog drugog vida i oblika, možda ni njih nije trebalo u vrijeme pandemije organizovati, ali tu se narod sam organizovao. Ipak, virus ne bira”, odgovara sagovornik RSE.
S druge strane, Slavko je među anketiranima koji smatra da su građani najslabija karika u borbi protiv korona virusa.
“Možda je prejak izraz preplašeni, ali smo zabrinuti, jer se mjere ne poštuju od nas samih i tu pripisujem odgovornost svakom građaninu pojedinačno. Stručne ekipe su uradile svoje i dale preporuke, ali smo mi građani najviše zatajili“, navodi Slavko.
I dok broj oboljelih raste đaci se pripremaju za početak školske godine koji je planiran za 1. oktobar. Đaci do 6. razreda osnovne škole i prvog srednje vratiće se u klupe a ostali će učiti od kuće.
A u Kliničkom centru Crne Gore zbog trenutne epidemiološke situacije, od danas su obustavljeni ambulantni pregledi na sedam dana, a odnose se na sve zakazane specijalističke, supspecijalističke i radiološke preglede – ultrazvučni, CT i MR pregledi, osim za pacijente koji zahtijevaju hitna i urgentna zbrinjavanja.
U samoizolaciji se trenutno nalazi oko 3.000 osoba.
U toku prvog talasa koji je počeo prvim slučajem infekcije virusom korona 17. marta i trajao do 2. juna, u Crnoj Gori registrovana su ukupno 324 slučaja infekcije. Od toga, devet pacijenata je preminulo. Kraj epidemije je proglašen 2. juna, ali od sredine tog mjeseca rastao broj oboljelih. Broj trenutno aktivnih slučajeva iznosi 3.208.
Od početka godine do danas ukupan broj smrtnih slučajeva povezanih sa COVID-om 19 iznosi 136.
* Saradnja na tekstu: Lela Šćepanović i Jasna Vukićević
