Алматы қаласы ауданаралық әкімшілік соты 18 мамыр Қытай консулдығы алдына наразылыққа шыққан алты адамға айыппұл салып, біреуіне ескерту берді, біреуінің ісін қысқартты. Бұл туралы Азаттыққа олардың адвокаты Шыңқуат Байжанов хабарлады.
Адвокаттың сөзінше, сот Гүлнәр Қосдәулет, Гүлбаран Өмірәлі, Гүлпия Қазыбек, Нұрзат Ермекбай, Жәмила Мәкенге 30 айлық есептік көрсеткіш (87 мың теңге) мөлшерінде айыппұл салып, одан соң 30 пайыз жеңілдікпен 61 550 теңге төлеуге міндеттеген. Ал Ақиқат Қаллиоллаға 41 мың теңге айыппұл тағайындаса, Қали Ақытханға ескерту берген.
Сот оларды "бейбіт митинг өткізу заңын бұзды" (Әкімшілік кодекстің 488-бабы) деп айыптады.
- Біз айыбымызды мойындаған да жоқпыз және ешқандай айыппұлды төлемейтінімізді айттық, - деді Гүлнар Қосдәулет Азаттыққа.
Судья полицияға жеткізілген Байболат Күнболатұлы "митингіге қатысқан жоқ, тек видеоға түсіріп жүрді" деп ісін қысқартқан.
Алматы қаласының әкімшілік соты я полиция департаменті бұл жағдайға қатысты ресми мәлімдеме таратпады.
18 мамырда таңертеңгі сағат 11-ге қарай Алматыдағы Қытай консулдығы алдына Шыңжаңдағы туыстарының суреттерімен қоса қазақ, қытай, ағылшын және орыс тілінде "100 күн" деп жазылған плакат ұстап алған бірнеше адам жиналды. Полиция қызметкерлері олардың жолын бөгеп, консулдыққа жақындатқан жоқ. Наразылар дипломатиялық мекеме маңында жерде тұрып, талаптарын айғайлап айтты.
Наразылардың кейбірі туыстарының Шыңжаңдағы "саяси қайта тәрбиелеу" лагеріне қамалғанын айтса, кейбірі "негізсіз айыптармен" көп жылға сотталғанын, енді бірі Қытай билігі Шыңжаңдағы туыстарының құжаттарын тартып алып, Қазақстанға шығармай қойғанына шағымданады. Олар Қытайдан жақындарын босатуды талап етеді.
Кейін олар бейбіт шараларын аяқтап, консулдықтан кетіп бара жатқанда полиция ұстап әкетіп, бөлімшеге жеткізген.
Шыңжаңдағы туыстарына араша сұрағандардың наразылық акциясы жүз күнге жалғасса да, Қытай дипломаттарынан ешкім оларға жолығып, сөйлескен жоқ.
Қазақстан Қытай консулдығы алдына кеп жүргендер осымен екінші рет жазалады. Өткен аптада Қытайдың Алматыдағы консулдығы алдындағы наразылық акциясына қатысқан Байболат Күнболатұлы, Жеңіс Зарқан, Алмахан Мырзанқызы, Нұрзат Ермекбайқызы айыппұл алған. Сот Ақиқат Қалиолла, Гүлпия Қазыбекқызы және Тұрсынгүл Нұрақайға ескерту берген. Судья олард "бейбіт жиын өткізу тәртібін бұзғаны" үшін жауапқа тартқан.
БҰҰ мен халықаралық зерттеушілер кейінгі жылдары Қытай Шыңжаң өлкесінде миллионнан аса ұйғыр, қазақ, қырғыз және басқа да мұсылмандарды лагерьге қамады деп мәлімдеген. Құқық қорғаушылар жүздеген мың адамның діни рәсім жасағаны немесе шетелдегі таныстарымен байланыс орнатқаны үшін негізсіз түрмеге қамалғанын айтқан.
АҚШ үкіметі мен Бельгия, Нидерланд және Канада парламенттері Пекинді геноцид жасап отыр деп айыптады. Қытай Шыңжаңдағы іс-әрекетін "терроризммен күрес", ал лагерьлерді "кәсіпке баулитын орын" деп атаған. Пекин батысты Қытайдың "ішкі ісіне араласты" деп сынайды.
Қытайға экономикасы кіріптар Қазақстан билігі Пекиннің саясатын ашық сынаудан тартынады. Ресми Нұр-Сұлтан Шыңжаңда қалған қазақтардың туыстарының арыз-шағымын "дипломатия жолымен" қарайтынын айтады.
Қазақстанда "Бейбіт митинг туралы заңға" сай, жұрт қандай да бір наразылық шарасын ұйымдастыруы үшін әкімдікке ескертуі тиіс. Билік рұқсат етілмеген кез келген бейбіт акцияны заңсыз деп танып, қатысушыларын жазалайды.
