Türkiye uluslararası müzakerelerdeki arabulucu konumuyla güven tesis ediyor. Önceki gün 7 ülkenin katılımıyla Ankara Esenboğa Havaalanı'nda gerçekleştirilen tutuklu takası dünya kamuoyunda dikkat çekti. Aralarında Almanya, Polonya, Slovenya, Norveç, Rusya ve Belarus’ta cezaevlerinde tutulan 26 kişinin takası için 3 ay boyunca detaylı bir koordinasyon sürecinin işlediği bildirildi. Süreç, ABD, Rusya ve Almanya'nın Türkiye'den yardım istemesi ile başladı.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın da onayıyla, taraf ülkelerin istihbarat başkanlıkları arasında sıkı bir istihbarat diplomasisi yürütüldüğü öğrenildi. Daha önce Rusya-Ukrayna Savaşı sebebiyle tahıl koridoru oluşturmak amacıyla müzakerelere aracı olan Türkiye iki ülke arasında da esirlerin takası konusunda koordinasyonun ve güven ortamının oluşturulması için diplomatik temaslar kurmuştu. MİT’in üst düzey yetkilileri, tarihi operasyonun gerçekleşmesi öncesinde taraflar ile sık sık bir araya geldi. Süreç içerisinde MİT Başkanı İbrahim Kalın da birçok kez muhatapları ile yüz yüze ve telefonla görüşmeler yaptı.
Operasyon için müzakereler son ana kadar devam ettiği öğrenilirken operasyon anında bile taraflar arasında anlaşmazlıklar yaşandığı belirtildi. MİT’in soğukkanlı ve başarılı istihbarat diplomasisi ile bu anlaşmazlıkların çözüme kavuşturulduğu aktarıldı. Taraflar arasındaki pürüzlerin çözülmesinin ardından operasyon için düğmeye basıldı. Takas operasyonu, saat 4.05’te Slovenya’dan gelen ilk uçağın piste inmesi ile başladı. Slovenya uçağın ardından sırasıyla Norveç, Rusya, Almanya ve ABD’den gelen uçakların alana inmesi ile takas aşamasına geçildi. Operasyon boyunca takası yapılacak 26 kişinin güvenliği ön planda tutuldu.
Operasyonun herhangi bir sebeple bozulmaması için azami güvenlik sağlanırken önce Rusya’nın teslim alacağı 10 kişi uçaklardan indirildi. Ardından da Rusya tarafı teslim edeceği 16 kişinin uçaktan intikalini sağladı. Taraflar, teyit işlemlerinin tamamlanmasının ardından sağlık kontrollerini gerçekleştirdi. Takasın ardından 10 kişi Moskova’ya dönecek Rus uçağına, 3 kişi Washington’a dönecek ABD uçağına, 13 kişi de Almanya uçağına aktarıldı. Üç uçağın pistten ayrılması ile tarihi operasyon başarılı bir şekilde sona erdi.
Ankara’daki tarihi takas operasyonu dünya basınında gazetelerin birinci sayfalarında kendine yer buldu. Amerikan Wall Street Journal (WSJ) gazetesi, Milli İstihbarat Teşkilatının (MİT) yönetiminde Ankara'da yapılan takas operasyonu hakkında, "Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan için başka bir diplomasi başarısı" yorumunda bulundu.
MİT'in takas operasyonuyla serbest kalanlar arasında WSJ muhabiri Evan Gershkovich'in de yer aldığı belirtilen gazetenin haberinde, Türkiye'nin, Ukrayna savaşının patlak verdiği günden bu yana birçok "esir takasına" ev sahipliği yaptığı hatırlatıldı. WSJ gazetesi, ABD ve Rusya arasındaki takas operasyonunun Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan için "başka bir diplomasi başarısı" olduğunu vurgulayarak, "Batı'ya Türkiye'nin arabuluculuktaki değerini bir kez daha hatırlatıyor." değerlendirmesinde bulundu. The Washington Post gazetesi de takası diplomasi başarısı olarak duyurdu. Gazete ayrıca, “Takas, birden fazla hükümetin en üst düzeylerinde müzakereleri içeren aylarca süren özenli diplomasi ile gerçekleşti" diye belirtti.
İngiliz The Guardian gazetesi haberinde Rusya'da tutuklu bulunan yabancı ülke vatandaşlarının serbest bırakılmasını içeren 'büyük takasın' Ankara'da düzenlendiği belirtildi. CNN, Gershkovich ve Paul Whelan'ın serbest bırakılmasına vurgu yaptığı haberinde MİT'in yönettiği operasyonu 'tarihi tutuklu takası' olarak nitelendirdi. BBC'nin haberinde, operasyonun "modern tarihin en büyük ve en sıra dışı tutuklu takaslarından biri olduğu ifade edildi. Fransız gazetesi Le Parisien'deki haberde, Rus ve Batılı 26 tutuklunun Ankara'da takas edildiği belirtilerek, takasın 'Soğuk Savaş'tan bu yana en önemli takaslardan biri' olduğunun altı çizildi.
Son takas, modern Rusya tarihinin ilk, en kapsamlı ve büyük takas operasyonu olarak kayıtlara geçti. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Moskova’ya dönen kişileri havalimanında karşıladı. Putin, başkent Moskova’daki Vnukovo Havalimanı’na gelerek burada takasla Rusya’ya iade edilen kişilerin uçaktan inmesini bekledi. Uçaktan inenlerin tek tek elini sıkan Putin, ardından takas edilen kişilerle kırmızı halı üzerinde havalimanı binasına girerek burada bir konuşma yaptı.
ABD'ye götürülen 3 Amerikalı da, indikleri Maryland'deki hava üssünde alkışlarla karşılandı.
Karşılayanların arasında ailelerin yanı sıra ABD Başkanı Joe Biden ve Başkan Yardımcısı Kamala Harris'in de olduğu çok sayıda yetkili yer aldı. Uçağın inişinden önce basına konuşan Biden, operasyonu memnuniyetle karşıladı ve "Acımasız çileleri sona erdi" ifadesini kullandı. Almanya Başbakanı Olaf Scholz da, operasyon sonrasında Köln-Bonn Havalimanı'na ulaşan kişileri karşıladı.
Rusya'dan MİT'in takas operasyonuna teşekkür
ABD Başkanı Biden'dan Türkiye'ye 'rehine takası' teşekkürü
2. Dünya Savaşı’ndan sonraki en büyük rehine takası: 7 ülkeden Ankara'ya getirdiler
