КР Президенти, КР ЖК төрагасы Т.Т. Мамытовго
723317, Ош облусу, Кара-Суу району, Кызыл-Кыштак айыл аймагы, Кызыл- Байрак айылынын тургуну Токторалиева Орозкандан (тел. 0778 493908)
АРЫЗ
Урматтуу Талант Турдумаматович!
02.12.2020 ж. муниципалдык менчиктерди сатуу боюнча аукцион болуп өттү. Ал аукциондо Сураташ айылында жайгашкан 0,40 га жер тилке сатууга коюлган.. Бирок, ал жер тилке КР Өкмөтүнүн 20.08.2002 ж. №568 “КР тарыхый-маданий мурас объектилерин пайдалануу, эсепке алуу, коргоо, калыбына келтирүү жөнүндө жобону бекитүү жөнүндө” токтому менен бекитилген кыргыздын археологиялык эстеликтери республикалык маанидеги Мамлекеттик тизмеге кирген “Сүрөттүү-Таш (Айырмач-Тоо, Корпо-Тоо) петроглиф сүрөттөр” эстелигинин коргоо чөлкөмүндөгү (буфер аймак) жер.
“Тарыхый-маданий мурастарды коргоо жана пайдалануу жөнүндө” КР Мыйзамынын 30 бер. ылайык Эстеликтерди коргоо чөлкөмдөрүнүн чектеринде КР Маданият миңистринин корутундусуз чарбалык иш жүргүзүүгө тыюу салынат. Бирок, Кызыл-Кыштак айыл өкмөтүнүн башчысы Ш.Капаров мамлекетке өзгөчө ири өлчөмдо зыян келтируу максатында Кара-Суу райондук Архитектура жана Кадастр башкармалары кызмат адамдары менен алдын ала сүйлөшүп ал жер археологиялык эстеликтин коргоо чөлкөмүндө жайгашкан эмес деген жасалма корутунду-макулдашуу алып, ал жер тилкени КР Маданият миңистри менен макулдашпай иниси Шахабидин Капаров аркылуу 60 миң доллар пара алып, мыйзамсыз сатууга аракет жасайт.
Археологиялык эстеликтерди коргоо чөлкөмүнүн чектеринде тарыхый-маданий мурас объекттерин сактоого жана музейлештирүүгө байланышпаган чарба иштерин жүргүзүүгө тыюу салынат. Бирок, кызмат абалынан кыянаттык менен пайдаланган жана ыйгарым укуктарынын чегинен аша чапкан Кызыл-Кыштак айыл өкмөтүнүн башчысы Ш.Капаров ал жер тилкени мыйзамсыз сатууга аракет жасайт.
Мыйзамдын 29 бер. ылайык Тарыхый-маданий мурас объекттерин коргоо чөлкөмдөрүнүн жеке жактарга 5 жылдык мөөнөткө пайдаланууга берүү КР мыйзамдарында жана ушул Мыйзамда аныкталган тартипте КР Маданият миңистринин чечими боюнча ишке ашырылат. Бирок, ижарага же сатууга берүү боюнча КР Маданият миңистринин чечими жок Ш.Капаров мыйзамсыз жеке менчикке сатууга мыйзамсыз аракет жасайт.
Мыйзамдын 38 бер. ылайык жеке жактардын кыймылсыз тарыхый-маданий мурас объекттерин коргоо чөлкөмдөрүнүн пайдалангандыктары үчүн ижара акысынын ставкалары КР Өкмөтүнүн атайын тарифтери менен белгиленет. Бирок, Өкмөттүн атайын тарифи менен ижарага берилген эмес Мамлекетке өзгөчө ири өлчөмдө 4,5 миллион сом зыян келтируу максатында Ш.Капаров көзкарандысыз баалоочу менен алдын ала сүйлөшүп, 0,40 га жер тилкени базар баасынан 10 барабар мыйзамсыз өтө арзан баада атайын баалаткан (КР КЖК 235 бер.). Ал жер тилкени базар баасы 508 миң сом эмес, 5 миллион сом.
Мыйзамдын 391 бер. ылайык Тарыхый-маданий мурас объектине же аны коргоо чөлкөмүнө зыян келтирген юридикалык жана жеке жактар объектти же анын коргоо чөлкөмүн калыбына келтирүүгө милдеттүү. Объектти же анын коргоо чөлкөмүн калыбына келтирүү тарыхый-маданий мурас объекттерин реставрациялоонун белгиленген тартибин сактоо менен жүзөгө ашырылат. Зыяндардын ордун толтурууга байланыштуу ишканалардын, уюмдардын, мекемелердин чыгым тартышына күнөөлүү болгон кызмат адамдары КР мыйзамдарда каралган тартипте материалдык жоопкерчилик тартышат.
КР Өкмөтүнүн 20.08.2002 ж. №568 токтому менен бекитилген “Тарыхый жана маданий мурас объекттерин каттоо, коргоо, калыбына келтирүү жана пайдалануу жөнүндө Жобонун” 3.7 бер. ылайык Эстеликтерди коргоо зоналарынын чектеринде КР Маданият миңистринин уруксатысыз казууга, курулушка жана башка жумуштарга, ошондой эле чарбалык иштерге тыюу салынат. Бирок, кызмат абалынан кыянаттык менен пайдаланган .Капаров 60 миң доллар пара алып, КР Маданият миңистринин уруксатысыз, КР Өкмөтүнүн трансформациялоо токтомусуз ал жерге капитал курулуш - мал кана, фундамент, башка курулуштар курууга, жер казууга мыйзамсыз уруксат берген
Жобонун 6.3 бер. ылайык Тарыхый-маданий мурас объектисине келтирилген зыянды аныктоого байланыштуу материалдар КР маданият миңистри тарабынан белгиленген тартипте түзүлгөн комиссиясы тарабынан даярдалат
Жобонун 6.4 бер. ылайык Тарыхый-маданий мурас объекттерин же аларды коргоо зоналарын калыбына келтирүүнүн тартиби жана шарттары эстеликтерди калыбына келтирүү, консервациялоо жана оңдоо боюнча белгиленген эрежелерди сактоону эске алуу менен КР маданият миңистри тарабынан аныкталат.
Кара-Суу райондук Кадастр башкармалыгы тарабынан берилген маалыматка ылайык сатууга берүүгө даярдалган жер тилке айыл чарба багытындагы жер болуп эсептелет. КР Жер Кодексине жана “Айыл чарба багытындагы жерлерди башкаруу жөнүндө” Мыйзамына ылайык айыл чарба багытындагы жерлер жеке менчикке сатылбайт жана ал жерлерде курулуш иштери алып барүүга тыйу салынат.
Коррупционер Ш.Капаровдун мыйзамсыз аракеттерин токтотуу максатында биз ошол тоорукка катышып, ЖМК маалымат бергенибиз жана ал жерди 5 миллион сомго сатып алуу жөнүндө маалымат бергенибиз үчүн тоорук комиссиясы ал жер тилкени сатууну убактылуу токтотуп коёт. КР Өкмөтүнүн 23.09.2011 ж.№571 токтому менен бекитилген “Муниципалдык менчикте турган жер участокторуна менчик же ижара укугун берүүнүн тартиби жана шарттары жөнүндө типтүү жобо” нун 55 бер. ылайык Комиссия аукциондон каалаган убакта, бирок аны өткөрүүчү күндөн үч күндөн кем эмес мурдатан баш тартууга укуктуу. Бирок, тоорук комиссиясы тоорукту 3 күн мурда эмес, тоорук күнү убактылуу токтотуп коёт. Ошондуктан 60 миң доллар пара алган Ш.Капаров ал жер тилкени мыйзамсыз сатып жибериши толук мүмкүн. Себеби 2.07.2020 ж. Капаров Кадастр кызмат адамдары менен алдын ала сүйлөшүп 0,40 га жерди сатууга корутунду алса, биз Тоорукка катышсак Капаров Кадастрдагы кылмыш шериктери менен ал жер тилке айыл чарба багытындагы жер сатууга болбойт деп сатуудан алып коюшту. Себеби биз сатып алсак, паракор Ш.Капаров 60 миң доллар параны кайтаруусу керек эле. Суроо туулат Кадастр кызмат адамдары паракор Ш.Капаровдун буйрутмасы боюнча канча жерибизге ошондой жасалма документтер жасап берген? Себеби 2010 жылдан азыркы күнгө чейин Ш.Капаров жүз гектар жерди сатып, параны сол чөнтөгүнө салган.
Ошондой эле, ал жер тилкени журналист менен иликтегенибизде Ш.Капаров 0,40 га эмес, 5 га жерди мыйзамсыз сатып жибергени маалым болду. Себеби 5 га жер бөлүк-бөлүк болуп тосулган. 5 га жер Ш.Капаров тарабынан жасалма документтер менен сатылган же катталган болуусу мүмкүн.
Андан сырткары, Ш.Капаров Ош айлана-чөйрөнү коргоо башкармалыгы уруксатысыз топурактын түшүмдүү катмарын бузуп, мыйзамсыз жер казууга уруксат бергени аныкталган.
Ш.Капаров ОшРЭС кызмат адамдары менен алдын ала сүйлөшүп ал жерге техникалык шарттарды албай электр эсептегичсиз электроэнергия алып кирип, электроэнергиядан мыйзамсыз пайдалануу үчүн шарт түзгөн. Натыйжада мамлекетке ири өлчөмдө зыян келтирген.
Кызыл-Кыштак айылдык кеңешинин 2008, 2013 жылкы токтомдору менен 5 гектар ал жер тилкени көрүстөнгө ажыраткан. Бирок, Ш.Капаров көрүстөндөн пара ала албастыгын түшүнүп, КР маданият миңистри менен макулдашпай Сүрөттү-таш археологиялык эстелигинин коргоо (буфер) аймагынан жарандарга 76 жер тилке ажыратып, аны кошелёктору аркылуу 2 - 4 миң доллардан сатат. Жер сатып, бир нече жүз миң долларларды сол чөнтөгүнө салган коррупционер Ш.Капаров эстеликтин коргоо аймагынан жер сатканы үчүн кылмыш жоопкерчилигинен кутулуу максатында Кызыл-Кыштак айылдык кеңешинин төрагасы Д.Сатвалдиев менен алдын ала сүйлөшуп 05.04.2016 ж токтому менен Сүрөттүү-Таш эстелигинин коргоо аймагынан мыйзамсыз ажыратылган 76 жер тилкенин ээлеринин уруксатысыз жана коомдук талкуу өткөрбөй Кызыл-Байрак айылына көчүрөт.
Мыйзамсыз курулуштарды, жер ажыратууну көзөмөл кылган Мамэкотехинспекция адиси Шарабидин уулу Шадыбек жана Кара-Суу районунун прокурору М.Айтикулов жер саткыч, паракор Ш.Капаровду кылмыш жоопкерчилигине тартышпай, тескерисинче колдоп жатышат.
Жогоркулардын негизинде Сизден Ш.Капаровду кылмыш жоопкерчилигине тартуунузду, мамлекетке келтирген өзгөчө ири өлчөмдөгү зыянды төлөтүүнүздү, мыйзамсыз курулуштарды бузуунузду, жер кыртышын калыбына келтируунузду, тарыхый-маданий мурас коргоо чөлкөмүндө жайгашкан жер тилкени мамлекеттик менчикке кайтаруу боюнча тапшырма берүүнүзду суранабыз.
Коррупционердин курмандары О.Д. Токторалиева, Г.М. Мирзакаримова, 14 декабрь 2020 жыл
Р.S. Биз менен, биздин үй-бүлөбүз менен, биздин жеке менчигибиз менен бир нерсе болсо, Ш.Капаровду күнөөлүү деп эсептоонузду суранабыз, себеби бизди бир нече жолу Ш.Капаров жана анын балдары өлтүрөбүз деп коркутушкан.
