Κάποιοι αναζήτησαν καταφύγιο στο χιούμορ: τον γύρο του Facebook κάνει από χθες ένα meme σύμφωνα με το οποίο «ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ, αποδέκτης του πρώτου μοσχεύματος πέους από αρουραίο παγκοσμίως, ανακοίνωσε ότι η Meta θα σταματήσει το fact checking». Πολλοί άλλοι, ωστόσο, δεν έκρυψαν την απογοήτευση, αλλά και τον φόβο τους για το τι θα σημάνει η απόφαση της Meta να τερματίσει το Πρόγραμμα Ελέγχου Γεγονότων από Τρίτους, «ξεκινώντας από τις Ηνωμένες Πολιτείες». Για την έλευση «εξαιρετικά επικίνδυνων καιρών» για τη δημοσιογραφία, τη δημοκρατία και τους χρήστες των σόσιαλ μίντια προειδοποίησε η βραβευμένη με Νομπέλ Ειρήνης αμερικανο-φιλιππινέζα δημοσιογράφος Μαρία Ρέσα. «Ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ λέει πως είναι ζήτημα ελευθερίας του λόγου – δεν ισχύει. Μόνο αν το κίνητρό σου είναι το κέρδος, μόνο αν θέλεις εξουσία και χρήματα, μπορείς να το ισχυριστείς αυτό. Εδώ πρόκειται για ζήτημα ασφάλειας», πρόσθεσε, τονίζοντας πως η χαλάρωση του ελέγχου περιεχομένου στο Facebook και το Instagram θα οδηγήσει σε έναν «κόσμο χωρίς γεγονότα», και «αυτός είναι ένας κόσμος που ταιριάζει σε έναν δικτάτορα».
Η ανακοίνωση που έκανε προχθές ο Ζάκερμπεργκ έχει προφανώς άμεση σχέση με το γεγονός ότι σε 11 ημέρες από σήμερα επιστρέφει και επισήμως στον Λευκό Οίκο ο Ντόναλντ Τραμπ. Τέσσερα χρόνια από τότε που έδιωξε αυτόν τον τελευταίο από τα κοινωνικά του δίκτυα, μετά την εισβολή της 6ης Ιανουαρίου του 2021 στο Καπιτώλιο, ο διευθύνων σύμβουλος της Meta ολοκλήρωσε την kolotoumba που είχε ξεκινήσει τον περασμένο Αύγουστο, όταν άρχισε να καταγγέλλει για πιέσεις την κυβέρνηση Μπάιντεν, ευθυγραμμιζόμενος πλήρως με τον Τραμπ – το ίδιο έκαναν άλλωστε, πριν από αυτόν, με μικρότερο έως άκρατο ενθουσιασμό, και άλλα μεγάλα αφεντικά της αμερικανικής tech, από τον Ιλον Μασκ μέχρι τον Τζεφ Μπέζος. Πολλοί παρατηρητές σημείωσαν ότι ο Ζάκερμπεργκ θα μπορούσε κάλλιστα να είχε κάνει τις δηλώσεις που έκανε φορώντας ένα καπελάκι MAGA: οι ελεγκτές γεγονότων «είναι απλώς υπερβολικά πολιτικά προκατειλημμένοι και έχουν καταστρέψει περισσότερη εμπιστοσύνη από όση δημιούργησαν»· η κατάσταση έχει «φτάσει σε σημείο να υπάρχουν πάρα πολλά λάθη και υπερβολική λογοκρισία»· η Meta θα απαλλαγεί «από ένα σωρό περιορισμούς σε θέματα όπως η μετανάστευση και το φύλο, που είναι απλά σε διάσταση με την κυρίαρχη συζήτηση».
Αυτή η τελευταία αλλαγή, στους αλγορίθμους προφανώς, θα ισχύσει παγκοσμίως. Οσο για το Πρόγραμμα Ελέγχου Γεγονότων από Τρίτους, η Meta «δεν έχει άμεσα σχέδια» να το τερματίσει και στην Ευρώπη, πολλοί ωστόσο φοβούνται πως μπορεί να το κάνει την επόμενη χρονιά – αφού πρώτα μελετήσει τις υποχρεώσεις της βάσει του ευρωπαϊκού Νόμου περί Ψηφιακών Υπηρεσιών (DSI). «Τίποτα δεν εμποδίζει τον Ζάκερμπεργκ να τερματίσει τις συνεργασίες που έχει σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και να διαχειριστεί μετά τις συνέπειες. Πρέπει να περιμένουμε τα χειρότερα», δήλωσε στην ιταλική La Repubblica ο Τομάσο Κανέτα, από τον οργανισμό fact checking «Pagella Politica». Ο Ζάκερμπεργκ έκανε άλλωστε προχθές ιδιαίτερη αναφορά στην ΕΕ, κατηγορώντας την πως υιοθετεί «έναν ολοένα αυξανόμενο αριθμό νόμων που θεσμοθετούν τη λογοκρισία» και καθιστούν «δύσκολη την οικοδόμηση οτιδήποτε καινοτόμου». «Θα συνεργαστούμε με τον πρόεδρο Τραμπ ώστε να ασκήσουμε πίεση στις κυβερνήσεις που επιτίθενται στις αμερικανικές επιχειρήσεις και πιέζουν για περισσότερη λογοκρισία», προειδοποίησε.
Σε ανακοίνωση που εξέδωσε, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Προτύπων για τον Ελεγχο Γεγονότων (μέλος του οποίου είναι και τα Ellinika Hoaxes) εκφράζει την απογοήτευσή του για την απόφαση της Meta, καταδικάζει έντονα τις δηλώσεις του Ζάκερμπεργκ που συνδέουν τον έλεγχο γεγονότων με τη λογοκρισία, θυμίζει πως η ίδια η Meta έχει επαινέσει στο παρελθόν το Πρόγραμμα Ελέγχου Γεγονότων από Τρίτους ως επιτυχημένο και ωφέλιμο για τους χρήστες, και επισημαίνει ότι το μοντέλο των Community Notes (η δυνατότητα επισήμανσης των δυνητικά παραπλανητικών αναρτήσεων από τους ίδιους τους χρήστες) που εφαρμόζει ο Ιλον Μασκ στο X και προτείνει τώρα ο Ζάκερμπεργκ ως εναλλακτική, έχει πολλές αδυναμίες. Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο προέτρεψε την ΕΕ να παραμείνει σταθερή απέναντι σε τέτοιες πολιτικές πιέσεις και να μην αποθαρρυνθεί στις προσπάθειές της να σταματήσει τη διάδοση της παραπληροφόρησης στις διαδικτυακές πλατφόρμες. «Είναι η στιγμή της αλήθειας για τους παραδοσιακούς δημοσιογράφους», δήλωσε από την πλευρά του στο Politico ο πρώην επίτροπος Μαργαρίτης Σχοινάς. «Εχουν ακόμη μεγαλύτερη ευθύνη από ποτέ άλλοτε για την τήρηση των προτύπων ακρίβειας και ανάλυσης».
