Ποδαρικό στο 2025 κάνει ο Κώδικας Δεοντολογίας αναφορικά με τις ανακοινώσεις μειώσεων τιμών σε προσφορές, εκπτώσεις και προωθητικές ενέργειες από βιομηχανία και λιανεμπόριο. Το νέο πλαίσιο, το οποίο ισχύει τυπικά από τον περασμένο Σεπτέμβριο, πλέον μπαίνει σε πλήρη εφαρμογή μετά την περίοδο προσαρμογής που δόθηκε στις επιχειρήσεις με στόχο την παροχή μεγαλύτερης διαφάνειας για τους καταναλωτές και, παράλληλα, την αποφυγή παραπλανητικών πρακτικών εις βάρος τους.
Ο κώδικας ισχύει για το σύνολο των λιανεμπορικών επιχειρήσεων και σουπερμάρκετ, χωρίς κανένα διαχωρισμό μεταξύ μικρών και μεγάλων επιχειρήσεων.
Υστερα από ένα διάστημα λίγων μηνών άτυπης παράτασης, πλέον ξεκινά η εφαρμογή του και ήδη στα ράφια φαίνονται τα πρώτα αποτελέσματα με περιορισμό του καταιγισμού των προσφορών που ίσχυε άλλοτε. Ο περιορισμός αυτός συνοδεύεται από πιο γενναίες και στοχευμένες προσφορές και εκπτώσεις, κάτι στο οποίο ευελπιστεί και το υπουργείο στην κατεύθυνση μείωσης των τιμών στο ράφι. Με βάση τα στοιχεία ερευνών αγοράς, το 30%-35% των κωδικών των προϊόντων που πωλούνταν μόνο από τα σουπερμάρκετ ήταν μέχρι πρόσφατα υπό καθεστώς προσφορών, με τις συνολικές πωλήσεις τους να ξεπερνούν σε ετήσια βάση τα 4 δισ. ευρώ. Πλέον, η πλήρης διαφάνεια στον καθορισμό τους εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε σημαντικά οφέλη για τις τσέπες των καταναλωτών.
Ο νέος κώδικας καλών πρακτικών προβλέπει, μεταξύ άλλων, ότι ως τιμή αναφοράς για τα προϊόντα δεν θα ορίζεται η τιμή που τα αγόρασε μια εταιρεία, αλλά η τιμή στην οποία πραγματικά τα πούλησε. Οποιαδήποτε μείωση της τιμής θα πρέπει να έχει ως τιμή αναφοράς τη χαμηλότερη τιμή του προϊόντος τις τελευταίες 30 μέρες. Στις διαδοχικές αυξομειώσεις τιμών, η τιμή αναφοράς θα είναι η χαμηλότερη τιμή των τελευταίων 30 ημερών πριν από την πώληση.
Δεν επιτρέπεται να υπάρχει διαφορά μεταξύ της συσκευασίας της προσφοράς και της μονής συσκευασίας προϊόντος, ενώ κατά την ανακοίνωση μείωσης τιμής είναι υποχρεωτικό να αναγράφεται ρητά η προγενέστερη τιμή αναφοράς, βάσει της οποίας γίνεται η έκπτωση.
Επιπλέον, στα πακέτα προσφορών θα πρέπει να αναφέρονται με σαφή τρόπο τα αποτελέσματα και τα οφέλη που μπορεί να προσδοκά να επιτύχει ο καταναλωτής με βάση τα αναγραφόμενα. Σε αντίθετη περίπτωση, ο ισχυρισμός μπορεί να θεωρηθεί παραπλανητικός όσον αφορά την τιμή του προϊόντος.
Σε πακέτα προσφορών, όπως και σε συνδυαστικές προσφορές, δεν θα επιτρέπεται να αυξηθεί η τιμή στο διάστημα πριν ανακοινωθεί η προσφορά. Επίσης, η διαφήμιση του προϊόντος δεν θα πρέπει να παραπλανά ως προς το διαθέσιμο απόθεμα, τη δυνατότητα παράδοσης και τα χαρακτηριστικά του προϊόντος. Εάν χρησιμοποιείται η ένδειξη «δωρεάν», θα πρέπει να αναφέρεται η αξία.
Παρά τις όποιες δυσκολίες εφαρμογής έχει ο νέος κώδικας, ο οποίος συντάχθηκε βάσει κοινοτικής οδηγίας που ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο, οι επιχειρήσεις δείχνουν να προσαρμόζονται στην εφαρμογή του. Ανθρωποι του λιανεμπορίου τροφίμων εκτιμούν ότι το κλειδί της επιτυχίας του Κώδικα Δεοντολογίας είναι να εφαρμοστεί σωστά και θεωρούν ότι η αγορά θα έχει προσαρμοστεί μέσα στο πρώτο δίμηνο του έτους.
Ειδικά για τα σουπερμάρκετ, και δεδομένου ότι το προηγούμενο διάστημα οι επιχειρήσεις περιόρισαν τις νέες προσφορές για να μπορέσουν να εξαντληθούν τα παλαιότερα αποθέματα που βρίσκονταν σε προωθητικές ενέργειες, οι λιανέμποροι και οι προμηθευτές ξεκίνησαν το 2025 με κάθε νέα προσφορά που θέτουν σε ισχύ να είναι προσαρμοσμένη στο νέο πλαίσιο, ώστε να μη θεωρείται αθέμιτη. Σύμφωνα με κυβερνητικά στελέχη και εκπροσώπους του λιανεμπορίου, η διαχείριση λιγότερων κωδικών σε προωθητικές ενέργειες θα οδηγήσει σε εξοικονόμηση κόστους, με τη διαφορά αυτή να περνά τελικά στον καταναλωτή και να αυξάνει τον ανταγωνισμό προς όφελός του.
Την ίδια ώρα, οι τιμές των προϊόντων στα σουπερμάρκετ εμφανίζονται τον Δεκέμβριο 2024 μειωμένες κατά μέσο όρο 0,94% σε σχέση με τον Δεκέμβριο 2023, ενώ επιτεύχθηκε πλήρης σταθεροποίηση των τιμών στο 12μηνο 2024 – κατά μέσο όρο 0,04% σε σχέση με το 12μηνο 2023, σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου Ερευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ).
