Στις πόρτες της αυστριακής καγκελαρίας μοιάζει πλέον να βρίσκεται η Ακροδεξιά, για πρώτη φορά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Μετά την αποτυχία του απερχόμενου καγκελάριου, Καρλ Νεχάμερ, να σχηματίσει κυβερνητικό συνασπισμό μεταξύ του Λαϊκού Κόμματός του (ÖVP), των Σοσιαλδημοκρατών (SPÖ) και του φιλελεύθερου NEOS, ο ομοσπονδιακός πρόεδρος της χώρας, Αλεξάντερ φαν ντερ Μπέλεν, αναγκάστηκε να δώσει χθες εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον επικεφαλής του Κόμματος της Ελευθερίας (FPÖ), και νικητή των εκλογών του περασμένου Σεπτεμβρίου, Χέρμπερτ Κικλ. «Εξω οι Ναζί!», φώναζαν εκατοντάδες πολίτες έξω από το προεδρικό ανάκτορο Χόφμπουργκ.
Ομως το ÖVP, υπό νέα ηγεσία πια, δηλώνει τώρα πρόθυμο να διαπραγματευτεί με την Ακροδεξιά.
Και στο μεταξύ, οι δημοσκοπήσεις θέλουν το ποσοστό αυτής της τελευταίας να έχει αυξηθεί από σχεδόν 29% στις εκλογές του Σεπτεμβρίου, σε 35%.
Ακόμα λοιπόν και αν οι συνομιλίες με το ÖVP αποτύχουν και προκηρυχθούν νέες εκλογές, η ανάληψη της καγκελαρίας από τον εκπρόσωπο ενός κόμματος που ιδρύθηκε από πρώην Ναζί πιθανόν να είναι απλώς θέμα χρόνου.
Στις εκλογές του Σεπτεμβρίου, το FPÖ είχε αφήσει στη δεύτερη θέση, με 26% των ψήφων, το ÖVP, έναντι 21% των Σοσιαλδημοκρατών.
Ο οικολόγος Φαν ντερ Μπέλεν, ωστόσο, σφοδρός επικριτής του Κικλ, το είχε παρακάμψει, επιλέγοντας να ζητήσει από τους συντηρητικούς να σχηματίσουν μία σταθερή κυβέρνηση που να σέβεται «τα θεμέλια της φιλελεύθερης δημοκρατίας μας». Αλλωστε και το ÖVP (που έχει κυβερνήσει δύο φορές μαζί με το FPÖ, το 2000 και το 2017, αλλά και τις δύο ως βασικός κυβερνητικός εταίρος) και το SPÖ και οι φιλελεύθεροι απέκλειαν κάθε ενδεχόμενο συνεργασίας με την Ακροδεξιά.
Επειτα, όμως, από εβδομάδες συνομιλιών, η προσπάθειά τους να συγκροτήσουν έναν συνασπισμό «αντι-Κικλ» κατέρρευσε υπό το βάρος διαφωνιών γύρω από τα δημοσιονομικά ζητήματα.
Το ναυάγιο των συνομιλιών
Με την Αυστρία σε ύφεση από τις αρχές του 2023, και το έλλειμμα να ξεπερνά το 3% το 2024, η επικεφαλής του NEOS ήταν η πρώτη που ανακοίνωσε, την Παρασκευή, την αποχώρησή της από τις συζητήσεις, επικρίνοντας τους Σοσιαλδημοκράτες για την άρνησή τους να αποδεχθούν μία συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση. Οι συντηρητικοί ακολούθησαν το Σάββατο, ανακοινώνοντας ότι δεν μπορούν να εγκρίνουν «νέους φόρους», ενώ οι Σοσιαλδημοκράτες το είχαν θέσει αυτό ως προϋπόθεση για τη συμμετοχή τους στην αποκατάσταση ενός ισοσκελισμένου προϋπολογισμού.
Μαζί με το ναυάγιο των συνομιλιών, ο απερχόμενος καγκελάριος ανακοίνωσε την παραίτησή του (και) από την ηγεσία του ÖVP.
Εκπρόσωπος της παραδοσιακής χριστιανοδημοκρατικής πτέρυγας του κόμματος, ο Καρλ Νεχάμερ αντιστεκόταν εδώ και καιρό στις πιέσεις τόσο από το εσωτερικό του κόμματός του όσο και από πολλούς αυστριακούς βιομηχάνους που έχουν πληγεί από την επιβράδυνση της γερμανικής οικονομίας για συνεργασία με τον ευρωσκεπτικιστή, φιλορώσο, συνωμοσιολόγο και αντιεμβολιαστή Κικλ.
Ο προσωρινός αντικαταστάτης του στην ηγεσία του Λαϊκού Κόμματος, ωστόσο, ο Κρίστιαν Στόκερ, δήλωσε ευθύς εξαρχής πρόθυμος να διαπραγματευτεί με το FPÖ, με το οποίο το ÖVP μοιράζεται την ίδια σκληρή στάση έναντι της μετανάστευσης – κι ας αντιτίθεται ο Κικλ ακόμη και στο απλό πέρασμα δυτικών φορτίων όπλων για την Ουκρανία από το αυστριακό έδαφος, καθώς και σε όλες τις ευρωπαϊκές κυρώσεις σε βάρος της Μόσχας, καθώς και στην ένταξη της Αυστρίας στην ευρωπαϊκή αντιπυραυλική ομπρέλα European Sky Shield Initiative.
«Μπορεί να έχω ορισμένες επιθυμίες, αλλά ο σεβασμός προς τους ψηφοφόρους απαιτεί να αποδεχθώ αυτή την πλειοψηφία», δικαιολογήθηκε με τη σειρά του ο αυστριακός πρόεδρος, τονίζοντας ωστόσο πως «μια αυστριακή κυβέρνηση θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να σέβεται ορισμένους βασικούς πυλώνες: κράτος δικαίου, διάκριση των εξουσιών, ανθρώπινα και μειονοτικά δικαιώματα, ελεύθερα και ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και συμμετοχή στην ΕΕ».
Η προειδοποίηση
«Η Αυστρία αποτελεί παράδειγμα για το τι δεν πρέπει να κάνουμε», προειδοποίησε από την πλευρά του ο Ρόμπερτ Χάμπεκ, επικεφαλής των Γερμανών Πρασίνων. «Αν τα κόμματα του Κέντρου δεν είναι σε θέση να ενώσουν τις δυνάμεις τους και βλέπουν τον συμβιβασμό ως κάτι διαβολικό, αυτό βοηθά τους ακραίους», επεσήμανε.
Με τις εκλογές να πλησιάζουν στη Γερμανία, και το AfD να εμφανίζεται από τις δημοσκοπήσεις ως το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα πίσω από το CDU, πολλοί φοβούνται πως οι εξελίξεις στην Αυστρία θα ενισχύσουν εκείνες τις φωνές στους κόλπους των Χριστιανοδημοκρατών που θεωρούν τον υγειονομικό κλοιό πέριξ της Ακροδεξιάς παρωχημένο.
