Την κάθοδο των ηλεκτρικών σκούτερ (e-scooters) και των πατινιών στο οδόστρωμα με 15χρονους αναβάτες, ανάμεσα στα άλλα οχήματα, έρχεται να «διευκολύνει» ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ), που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών και προβλέπει νέα αυστηρά πρόστιμα για τους οδηγούς και την αφαίρεση των διπλωμάτων έως και 7 χρόνια!
Ειδικότερα, η προβλεπόμενη από το νέο ΚΟΚ μείωση των ορίων ταχύτητας στα 30 χλμ/ώρα σε δρόμους εντός του αστικού ιστού από 1/11/2025, …φωτογραφίζει κυρίως τα οχήματα μικροκινητικότητας, καθώς σύμφωνα με το υπουργείο Μεταφορών, η μείωση της ταχύτητας ήρθε για να ευνοήσει αυτά τα οχήματα.
Ωστόσο, ειδικοί που ασχολούνται επί χρόνια με το κεφάλαιο της οδικής ασφάλειας, τονίζουν σε σχέση με τα πατίνια και τα e-scooters, ότι «από το νέο ΚΟΚ λείπουν κρίσιμες δικλείδες ασφαλείας».
Μια από αυτές είναι το ποιοι θα οδηγούν τα e-scooters στους δρόμους ανάμεσα στα άλλα οχήματα. «Μπορεί να το κάνει ένας πιτσιρικάς, όπως το ποδήλατο; Εμείς λέμε όχι. Πρέπει να έχουν συμπληρώσει τα 16 χρόνια και να έχουν παρακολουθήσει μαθήματα οδικής κυκλοφορίας και συμπεριφοράς», λέει χαρακτηριστικά ο Άρης Ζωγράφος, πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Εκπαιδευτών Οδήγησης.
Ωστόσο, ο ίδιος εντάσσει τα συγκεκριμένα μαθήματα στο γενικότερο πλαίσιο του «διπλώματος κινητικότητας», όπως το ονομάζει εδώ και χρόνια. «Δεν μπορεί τα αυτοκίνητα να κινούνται με βάση τον ΚΟΚ και τα πατίνια και οι πεζοί όπως θέλουν», εξηγεί. Ήδη, εξαιτίας της κίνησης των πατινιών στο δρόμο, πολλές χώρες επιβάλλουν την ύπαρξη οποιασδήποτε άδειας οδήγησης από τον αναβάτη, ώστε να γνωρίζει τουλάχιστον τους κανόνες του ΚΟΚ και τα σήματα των δρόμων.
Επίσης, το αρμόδιο υπουργείο Μεταφορών φαίνεται να… προσπερνάει το σοβαρό ζήτημα της αστικής ευθύνης, παρότι τα e-scooters λόγω της δύναμής τους απαιτούν αυξημένη προσοχή από αυτούς που τα χρησιμοποιούν. Σε αντίθεση με χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Δανία, στην Ελλάδα δεν είναι υποχρεωτική η ασφάλιση των ηλεκτρικών πατινιών. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι σε ένα τροχαίο ατύχημα με υλικές ζημιές οι εμπλεκόμενοι θα πρέπει να μπουν σε έναν κυκεώνα για να διεκδικήσουν -εάν μπορέσουν- αποζημιώσεις κ.λ.π. Σε περίπτωση θανάτου, η κατάσταση θα είναι ακόμα πιο περίπλοκη.
Μια δεύτερη διάταξη του υπό διαβούλευση ΚΟΚ που προκαλεί αντιδράσεις, είναι αυτή που επιτρέπει τη διήθηση (τις αποκαλούμενες και «σφήνες») των δικύκλων ανάμεσα στα αυτοκίνητα υπό προϋποθέσεις.
Η νέα διάταξη έρχεται σε αντίθεση με απόφαση του Αρείου Πάγου (ΑΠ 55/2016), που προβλέπει ότι οι οδηγοί των δικύκλων που κινούνται ανάμεσα στις λωρίδες κυκλοφορίας, ευθύνονται αποκλειστικά για πιθανό τροχαίο ατύχημα.
Πάντως, πέραν της αύξησης των περιστατικών διαμάχης μεταξύ των οδηγών Ι.Χ. και των δικυκλιστών, σύμφωνα με τους συγκοινωνιολόγους, ο μεγαλύτερος κίνδυνος από τη θεσμοθέτηση της συγκεκριμένης διάταξης, θα «καραδοκεί» στις μη σηματοδοτημένες διαβάσεις πεζών. Συγκεκριμένα, θα είναι πλέον πιθανότερο να διέλθει κάποιο δίκυκλο ανάμεσα από άλλα σταματημένα οχήματα, χωρίς να παραχωρήσει προτεραιότητα στους πεζούς, καθώς ο οδηγός του δεν θα έχει επαρκή ορατότητα έναντι των πεζών ή ακόμη και της ύπαρξης διάβασης.
Ο νέος ΚΟΚ ανάβει το πράσινο φως και για την τοποθέτηση καμερών σε αστικά λεωφορεία, τρόλεϊ και σε άλλα οχήματα έκτακτης ανάγκης, με σκοπό την καταγραφή τροχαίων και άλλων παραβάσεων.
Όπως επισημαίνεται, με κοινή απόφαση των υπουργών Προστασίας του Πολίτη, Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Υποδομών και Μεταφορών, θα καθοριστεί το είδος των οχημάτων, ο τρόπος τοποθέτησης των καμερών, οι τεχνικές προδιαγραφές, η λειτουργία τους για τη διαπίστωση των παραβάσεων, τα σχετικά με την αξιολόγηση των στοιχείων που θα συλλέγονται και τη βεβαίωση των παραβάσεων, τα σχετικά με τους περιορισμούς που επιβάλλονται στη χρήση τους για τη διαφύλαξη των δικαιωμάτων όσων υπόκεινται στη δράση τους, και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια.
Ο αναθεωρημένος ΚΟΚ χαρακτηρίζεται από την ένταξη των παραβάσεων σε 3 + 1 βασικές κατηγορίες, ανάλογα με την επικινδυνότητά τους, αλλά και την αντικοινωνική οδική συμπεριφορά, τη διατήρηση των υψηλών προστίμων στις παραβάσεις που ευθύνονται για την πρόκληση σοβαρών τροχαίων ατυχημάτων, αλλά και την αποσύνδεση των ποινών από το αυτοκίνητο, με στόχο την τιμωρία του οδηγού και όχι του οχήματος.
Οι ποινές που ορίζει ο νέος ΚΟΚ αφορούν κυρίως τον οδηγό (χρηματικό πρόστιμο, αφαίρεση άδειας οδήγησης, βαθμοί ποινής ΣΕΣΟ) και λιγότερο το όχημα (αφαίρεση άδειας κυκλοφορίας), καθώς αυτό μπορεί να χρησιμοποιείται από περισσότερα μέλη μιας οικογένειας.
Επιπλέον, προβλέπεται κλιμάκωση των ποινών για τους οδηγούς που υποπίπτουν συχνά σε παραβάσεις.
Παράλληλα, θεσπίζεται και η κατηγορία «Σ», που υποδηλώνει αντικοινωνική οδική συμπεριφορά. Στις παραβάσεις που εντάσσονται σε αυτήν, πέραν των διοικητικών προστίμων θα αφαιρείται και η άδεια οδήγησης για 30 ημέρες.
Πάντως, ούτε και σε αυτήν την αναθεώρηση του ΚΟΚ κρίθηκε αναγκαίο να γίνει -όπως σε όλες τις χώρες του κόσμου- υποχρεωτική η χρήση των ζωνών ασφαλείας για τους οδηγούς επιβατηγών αυτοκινήτων δημόσιας χρήσης (ταξί), όταν οδηγούν εντός της περιμετρικής τους ζώνης, όπως και των οδηγών οχημάτων που κάνουν συνεχείς στάσεις (ταχυδρομικοί διανομείς κ.λπ.)!
Αυστηρός είναι ο νέος ΚΟΚ στις περιπτώσεις επανάληψης των παραβάσεων. Συγκεκριμένα, εάν οδηγός υποπέσει για δεύτερη φορά μέσα σε διάστημα ενός έτους σε συγκεκριμένες παραβάσεις, του επιβάλλονται αυξημένο διοικητικό πρόστιμο ύψους 1.000 ευρώ και το διοικητικό μέτρο της αφαίρεσης της άδειας οδήγησης έως 180 ημέρες.
Οι παραβάσεις αυτές αφορούν: Την οδήγηση υπό την επίδραση αλκοόλ – ουσιών, την παραβίαση πινακίδας STOP, ερυθρού σηματοδότη, την οδήγηση οχημάτων για επίδειξη ή τέλεση αυτοσχέδιων αγώνων, τον συναγωνισμό στην ταχύτητα, τη μη χρήση ζώνης και κράνους ασφαλείας από τους οδηγούς, τη μη χρήση ειδικών μέσων συγκράτησης και προστασίας κατά τη μεταφορά παιδιών, τη χρήση κινητού κατά την οδήγηση, την υπέρβαση του ορίου ταχύτητας, τη χρήση της Λωρίδας Έκτακτης Ανάγκης (ΛΕΑ), τη στάση ή στάθμευση σε ράμπα διάβασης ατόμων με αναπηρία, ή σε αποκλειστικές ή γενικές θέσεις στάθμευσης ατόμων με αναπηρία, την οδήγηση χωρίς ο οδηγός να κατέχει την προβλεπόμενη ισχύουσα άδεια οδήγησης.
Αν υποπέσει ξανά σε παράβαση που συνδέεται με την οδήγηση υπό την επίδραση αλκοόλ μέσα σε διάστημα ενός έτους, του επιβάλλεται πρόστιμο 2.000 ευρώ και αφαίρεση της άδειας οδήγησης έως δύο έτη.
Εάν υποπέσει και τρίτη φορά στις ίδιες παραβάσεις μέσα σε διάστημα πέντε ετών, η άδεια οδήγησης αφαιρείται για επτά χρόνια. Ορίζεται μάλιστα ότι ο παραβάτης οδηγός υποχρεούται σε εκπαίδευση και εξέταση για την επαναχορήγηση της άδειας οδήγησης, μετά το πέρας του χρονικού διαστήματος αφαίρεσης της και μόνο με την προσκόμιση του αποδεικτικού καταβολής των διοικητικών προστίμων.
Παραβίαση ισόπεδης σιδηροδρομικής διάβασης: Πρόστιμο 350 ευρώ και αφαίρεση των αδειών οδήγησης και κυκλοφορίας του οχήματος για 30 ημέρες.
Παραβίαση ερυθρού σηματοδότη από ποδηλάτη: Πρόστιμο 150 ευρώ (κατηγορία παράβασης Ε2-Α).
Μη ορθή σήμανση εργασιών σε οδούς: Πρόστιμο 1.500 ευρώ και αύξηση της ποινής φυλάκισης από έξι σε έως δώδεκα μήνες.
