Είναι από τους σημαντικότερους μελετητές των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή, τη ριζοσπαστικοποίηση μέρους του Ισλάμ και τη θέση της θρησκείας στις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Αυτή τη φορά ο Ζιλ Κεπέλ επανέρχεται με την ανάλυση «Γάζα, Ισραήλ και Δύση», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τον «Κλειδάριθμο» (μτφ. Αριστέα Κομνηνέλλη).
Εκεί εντάσσει τη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή – με σημείο εκκίνησης τη σφαγή της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023 – στην ευρύτερη σύγκρουση ανάμεσα στον «παγκόσμιο Νότο» και τον Βορρά, που καταγγέλλεται πλέον – αβάσιμα, κατά τη γνώμη του – σαν αποικιοκρατικός και ισλαμοφοβικός.
Ο Νετανιάχου είναι νικητής αυτή τη στιγμή σε στρατιωτικό επίπεδο και επίπεδο τακτικής. Πέτυχε να εξοντώσει τον Νασράλα και να «αποκεφαλίσει» στελέχη της Χεζμπολάχ με αυτόν τον θεαματικό, ψηφιακό «πόλεμο – αστραπή» (Blitzkrieg).
Είναι ένα κατόρθωμα που ως ένα σημείο αντισταθμίζει την τρομακτική αποτυχία των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών να προβλέψουν και να αντιδράσουν εγκαίρως στη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου 2023.
Αντισταθμίζει ειδικότερα την προσωπική ευθύνη του Νετανιάχου, καθώς διακήρυττε ότι η Χαμάς δεν θα εξαπέλυε ποτέ επίθεση – θα ήταν πάντα το «σκυλί που γαβγίζει, αλλά δεν δαγκώνει».
Αφήστε που, όπως εξηγώ στο βιβλίο, εξασφάλιζε για μεγάλο χρονικό διάστημα τη χρηματοδότηση της Χαμάς μέσω αερομεταφορών της Qatar Airlines – έως και 40 εκατομμύρια δολάρια.
Στόχος του ήταν μια γκρίζα οικονομία εντός του θύλακα, του οποίου οι εμπορικές σχέσεις με την ευρύτερη περιοχή στηρίζονταν στο λαθρεμπόριο μέσω των τούνελ που καταλήγουν στο αιγυπτιακό Σινά. Ετσι πίστευε ότι θα κρατούσε το σύστημα της Χαμάς υπό πλήρη οικονομική εξάρτηση.
Η δημοτικότητα του Νετανιάχου είναι στα ύψη. Ο ίδιος πιστεύει πλέον ότι αν καταφέρει να επιστρέψει τους κατοίκους της Γαλιλαίας, στο βόρειο κομμάτι της χώρας, στα σύνορα με τον νότιο Λίβανο, θα γίνει ο «βασιλιάς του Ισραήλ», ο σύγχρονος Ιησούς του Ναυή ή Γιωσούα, ο οποίος είχε κατανικήσει τα τέκνα της Χαναάν, την περιοχή του σημερινού Λιβάνου.
Υπάρχει ένα «αλλά» σ’ αυτή την κοντόφθαλμη οπτική.
Ο ισραηλινός στρατός ελέγχει τα τούνελ επειδή κατέχει τον νευραλγικό «διάδρομο της Φιλαδέλφειας» (σ.σ.: λωρίδα περίπου 14 χιλιομέτρων και πλάτους 100 μέτρων κατά μήκος των συνόρων της Γάζας με την Αίγυπτο, συμπεριλαμβανομένου του περάσματος της Ράφα).
Αναγκάστηκε, όμως, να στείλει στρατιώτες στον νότιο Λίβανο και έχει ακόμη δρόμο για να διεισδύσει, προφανώς με βαρύτερο τίμημα. Δεύτερον, το Ισραήλ χάνει ήδη σε ηθικό επίπεδο διεθνώς μετά την εξόντωση 42.000 Παλαιστινίων και την πρόκληση ανθρωπιστικής κρίσης.
Τρίτον, το ζήτημα δεν ήταν μόνο να επιτεθεί το Ισραήλ στη Χεζμπολάχ, αλλά να αποδυναμώσει όσο το δυνατόν περισσότερο τον λεγόμενο «άξονα της αντίστασης»: τη σουνιτική οργάνωση, το Ιράν, τους Χούθι της Υεμένης και – κάτι που ξεχνάμε – τη Συρία.
Από τη στιγμή που η Χεζμπολάχ συνετρίβη επιχειρησιακά, στην «πρώτη γραμμή» της σύγκρουσης εκτίθεται το Ιράν. Είναι σαν να έχασε το αμυντικό του τείχος. Πρόκειται για μια περίπλοκη κατάσταση που αντανακλά σε πολιτικό επίπεδο και έχει ξεκινήσει από τον περασμένο Μάιο, όταν ο σκληροπυρηνικός πρώην πρόεδρος Εμπραχίμ Ραΐσι ανεσύρθη νεκρός ύστερα από δυστύχημα με ελικόπτερο.
Πιστεύω μέχρι σήμερα ότι κάποιοι κύκλοι της ιρανικής ελίτ δεν ήθελαν έτσι κι αλλιώς να αναλάβει την ηγεσία μετά τον Αγιατολάχ Χαμενεΐ, επειδή ήταν πολύ σκληρός και θα οδηγούσε τη χώρα στην καταστροφή.
Με τον μεταρρυθμιστή Μασούντ Πεζεσκιάν το Ιράν βρίσκεται σε μια κατάσταση όπως η Σοβιετική Ενωση το 1989. Το καθεστώς είναι ξέπνοο και μέρος της ελίτ, συμπεριλαμβανομένων των μυστικών υπηρεσιών, αναζητά μία εναλλακτική τύπου περεστρόικας.
Υπάρχει ένα διάχυτο αίσθημα ότι το καθεστώς δεν αισθάνεται ασφαλές και πολλοί παράγοντες θα ήθελαν να απαλλαγούν από τα πιο ριζοσπαστικά στελέχη. Σ’ αυτό το πλαίσιο πιστεύω ότι επιτίθεται και θα κλιμακώνει συνεχώς το Ισραήλ.
Οχι απαραίτητα με μία κατακλυσμιαία επίθεση – θα έπρεπε να έχουν την απόλυτη στήριξη των ΗΠΑ –, αλλά με επιλεκτικά χτυπήματα.
Το κρίσιμο ζήτημα είναι πώς θα αποφύγουν τα πετρελαϊκά διυλιστήρια, καθώς κάτι τέτοιο θα οδηγήσει σε εκτόξευση της τιμής του πετρελαίου και, αναπόφευκτα, θα έχει συνέπειες για τις αμερικανικές εκλογές.
Μπορεί, δηλαδή, να δούμε, το παράδοξο η Χεζμπολάχ να χάνει στον Λίβανο και να κερδίζει στο Μίσιγκαν.
