Αν και η Ελλάδα ανέκαθεν ήταν παγκοσμίως «πρωταθλήτρια» στα υγιεινά προϊόντα, αποτελώντας τον κορμό της περίφημης μεσογειακής κουζίνας, η ανάπτυξη έφερε στη ζωή των Ελλήνων τρόφιμα που θα μπορούσαν κάλλιστα να θεωρηθούν «δολοφόνοι» καθώς πλήττουν -πολλές φορές μοιραία-τη καρδιά.
Στην Ελλάδα για κάθε 100 ανθρώπους που πεθαίνουν, οι 31 πεθαίνουν λόγω καρδιακής νόσου, σύμφωνα με την Στατιστική Επετηρίδα της ΕΣΥΕ.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι καρδιαγγειακές παθήσεις αποτελούν την αιτία για 10.000 θανάτους την ημέρα και 4 εκατ. ετησίως σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ, ενώ στο Ην. Βασίλειο είναι ο μεγαλύτερος «δολοφόνος», σκοτώνοντας διπλάσιο αριθμό γυναικών από τον καρκίνο του μαστού.
Η ειδική διαιτολόγος και επικεφαλής διατροφής του Βρετανικού Ιδρύματος Καρδιολογίας (British Heart Foundation), Τρέισι Πάρκερ, εξηγεί για λογαριασμό της Telegraph έξι τροφές που σκοτώνουν την καρδούλα μας και πρέπει να τις αποφύγουμε δια ροπάλου.
Μια δίαιτα υψηλή σε κορεσμένα λιπαρά είναι ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες που συμβάλλουν στην κακή υγεία της καρδιάς. Για αυτόν τον λόγο, οι άνδρες καλούνται να τρώνε όχι περισσότερο από 30 γραμμάρια ημερησίως, ενώ οι γυναίκες πρέπει να τηρούν τα 20 γραμμάρια – αλλά λιγότερο είναι καλύτερο.
«Η κατανάλωση υπερβολικού κορεσμένου λίπους μειώνει την ικανότητα του ήπατος να αφαιρεί την LDL (κακή) χοληστερόλη από το αίμα», εξηγεί η Πάρκερ. «Αυτό οδηγεί σε συσσώρευση λιπαρού υλικού στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων, που τα στενεύει και μειώνει τη ροή του αίματος στην καρδιά, αυξάνοντας τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού».
«Ένα σάντουιτς μπέικον μία φορά την εβδομάδα μπορεί να είναι μέρος μιας υγιεινής διατροφής, αν το εξισορροπήσετε με θρεπτικά τρόφιμα και πιο υγιεινές μεθόδους μαγειρέματος», λέει ο Parker. «Διαλέξτε άπαχο άκαπνο μπέικον στη σχάρα, περιορίστε το σε δύο ψωμάκια και χρησιμοποιήστε ψωμί ολικής αλέσεως αντί για βουτυρωμένο λευκό ψωμί». Ωστόσο, είναι ακόμα καλύτερο να προτιμάτε πιο υγιεινές γεμίσεις σάντουιτς, όπως ψητό στήθος κοτόπουλου, άπαχο βοδινό ή χοιρινό κρέας, αυγά και ψάρια, προσθέτει.
Τα τσιπς εφόσον είναι πλούσια σε… αλάτι, μπορεί να συμβάλλουν σε καρδιακές παθήσεις. «Η κατανάλωση πολύ αλατιού μπορεί να οδηγήσει σε υψηλή αρτηριακή πίεση», λέει ο Πάρκερ. Αυτό συμβαίνει επειδή το αλάτι αναγκάζει το σώμα να συγκρατεί νερό, αυξάνοντας τον όγκο του αίματος που αντλείται γύρω από το σώμα και την πίεση στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων.
Με τη πάροδο του χρόνου, αυτή η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να βλάψει τα τοιχώματα των αρτηριών, καθιστώντας ευκολότερη τη συσσώρευση λιπών. «Τελικά, αυτή η στένωση των αρτηριών μειώνει τη ροή του αίματος στην καρδιά, αυξάνοντας τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού», εξηγεί.
Το ψωμί, τα επεξεργασμένα κρέατα και οι σάλτσες που αγοράζουμε από το κατάστημα είναι μεταξύ των άλλων καθημερινών ενόχων στη διατροφή μας που είναι πλούσια σε αλάτι. «Είναι πολύ σημαντικό να ελέγχετε τις ετικέτες των τροφίμων όταν ψωνίζετε για να σας βοηθήσουν να επιλέξετε προϊόντα με χαμηλότερη περιεκτικότητα σε αλάτι», λέει. Προτιμήστε τις ετικέτες πράσινου αλατιού όπου είναι δυνατόν, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχει λιγότερο από 0,3 g αλατιού ανά 100 g.
Τα πατατάκια προσφέρουν μικρή θρεπτική αξία, επομένως «θα πρέπει να θεωρούνται περιστασιακή απόλαυση και όχι κανονικό μέρος της διατροφής σας», λέει η Πάρκερ. «Επιλέξτε πατατάκια φτιαγμένα με πιο υγιεινά έλαια, όπως ηλιέλαιο ή ελαιοκράμβη, και χαμηλότερη περιεκτικότητα σε αλάτι, και κολλήστε σε σακούλες μίας σερβιρίσματος αντί να τρώτε από τις κοινές σακούλες για να αποφύγετε την υπερκατανάλωση τροφής». Μια χούφτα ανάλατους ξηρούς καρπούς ή απλό ποπ κορν θα ήταν ένα πιο υγιεινό αλμυρό σνακ, προσθέτει.
Μια σειρά από αγαπημένες σοκολάτες και γλυκίσματα, Kit Kat, το Galaxy και το Twix, εάν καταναλωθούν κατά κόρον, που βρίσκουμε στα ράφια των σούπερ μάρκετ μπορύν να οδηγήσουν σε καρδιακούς μπελάδες λόγω ζάχαρης.
«Οι δίαιτες που είναι πλούσιες σε ζάχαρη τείνουν να είναι και υψηλότερες σε θερμίδες, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση βάρους και παχυσαρκία», εξηγεί η Πάρκερ. Τα άτομα που είναι υπέρβαρα χρειάζονται περισσότερο αίμα για να μετακινηθεί στο σώμα τους, γεγονός που αυξάνει την αρτηριακή πίεση – μια κοινή αιτία καρδιακών προσβολών.
Ωστόσο, η έρευνα έχει δείξει επίσης ότι μια δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη μπορεί να επιδεινώσει την υγεία της καρδιάς, ακόμη και σε όσους έχουν υγιές βάρος. Πιστεύεται ότι μπορεί να οφείλεται στην επιβάρυνση του ήπατος με ζάχαρη, η οποία μπορεί να προκαλέσει λιπώδη ηπατική νόσο και διαβήτη τύπου 2, τα οποία αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιακών προβλημάτων.
Για να μειώσετε τον κίνδυνο, να τρώτε όχι περισσότερα από 30 γραμμάρια (επτά κουταλάκια του γλυκού) την ημέρα ελεύθερων σακχάρων – αυτά που προστίθενται σε τρόφιμα και ποτά ή βρίσκονται στο μέλι, το σιρόπι και τους χυμούς φρούτων, σε αντίθεση με αυτά που υπάρχουν φυσικά στα φρούτα, τα λαχανικά και το γάλα, λέει ο Πάρκερ.
Ένα κέικ (39 γρ.), Twix Xtra (36 γρ.) και ένα κουτάκι Coca-Cola (35 γρ.) υπερβαίνουν όλα αυτή την ποσότητα. «Τα αρτοσκευάσματα πρέπει να θεωρούνται απόλαυση και όχι καθημερινό φαγητό», λέει η Πάρκερ, γι αυτό και αντιπροτείνει ένα φρούτο, ένα φυσικό γιαούρτι, ένα απλό μπισκότο και βύνη.
Τα λουκάνικα είναι πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά και περιέχουν αρκετό αλάτι – κανένα από τα δύο δεν είναι εξαιρετικό για την υγεία της καρδιάς. Αλλά είναι επίσης ένα εξαιρετικά επεξεργασμένο τρόφιμο (UPF), το οποίο μπορεί να αποτελεί κίνδυνο από μόνο του.
Η έρευνα δείχνει ότι η κατανάλωση πολλών επεξεργασμένων μπορεί να προκαλέσει υψηλή αρτηριακή πίεση, ακόμη και μετά την υψηλή περιεκτικότητά τους σε αλάτι, ζάχαρη και κορεσμένα λιπαρά – υποδηλώνει ότι οι διαδικασίες ή τα συστατικά που συνδέονται με την υπερ-επεξεργασία είναι επιβλαβή.
«Η έρευνα υπογραμμίζει τη σημασία της εστίασης σε ολόκληρα, ελάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα, τα οποία είναι φυσικά χαμηλά σε αλάτι, λιπαρά και ζάχαρη και τα οποία γνωρίζουμε ότι κάνουν καλό στην καρδιά μας», λέει.
Μια μερίδα λουκάνικων την εβδομάδα μπορεί να συμπεριληφθεί σε μια υγιεινή διατροφή, προσθέτει η Πάρκερ, υπογραμμίζοντας μάλιστα να μην αγοράζουμε λουκάνικα φυτικής προέλευσης μόνο και μόνο επειδή φαίνονται πιο υγιεινά, καθώς είναι ακόμα επεξεργασμένα και μπορεί να περιέχουν ακόμη υψηλότερα επίπεδα κορεσμένου λίπους και αλατιού, σημειώνει. Αντ ‘αυτού, επιλέξτε «άπαχο κρέας όπως κοτόπουλο, γαλοπούλα ή χοιρινό», το οποίο είναι χαμηλότερο σε κορεσμένα λιπαρά και αλάτι, συνιστά η Πάρκερ.
Το παγωτό είναι πλούσιο σε κορεσμένα λιπαρά, ζάχαρη και αλάτι, καθιστώντας το ιδιαίτερα κακό για την υγεία της καρδιάς.
«Η υπερβολική κατανάλωση μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για υψηλή αρτηριακή πίεση, χοληστερόλη, παχυσαρκία και διαβήτη τύπου 2, που είναι όλοι παράγοντες κινδύνου για καρδιακές και κυκλοφορικές παθήσεις όπως καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό», λέει η Πάρκερ.
Το παγωτό πρέπει να θεωρείται απόλαυση παρά καθημερινό φαγητό, λέει. «Είναι σημαντικό να βρείτε πιο υγιεινές εναλλακτικές που μπορούν να ικανοποιήσουν τις λιγούρες σας για γλυκό ή αλμυρό, όπως φρούτα για γλυκό ή ανάλατους ξηρούς καρπούς για ένα τραγανό σνακ», προσθέτει.
Την επόμενη φορά που θα λαχταράτε παγωτό, πιείτε μια μικρή μερίδα ή επιλέξτε κάποιο παγωμένο γιαούρτι με μούρα ή μπανάνα, προτείνει η Parker. Τα δε παγωτά με χαμηλά λιπαρά ή χωρίς λιπαρά είναι συχνά γεμάτα με προσθήκη ζάχαρης για να αντισταθμίσουν το μειωμένο λίπος, σημειώνει ο Πάρκερ.
Όλοι υποτίθεται ότι τρώμε περίπου πέντε έως επτά μερίδες υδατανθράκων την ημέρα, που ισοδυναμούν με περίπου το ήμισυ της πρόσληψης θερμίδων μας, καθώς οι υδατάνθρακες είναι η κύρια πηγή ενέργειας του σώματος.
Ωστόσο, οι επεξεργασμένοι υδατάνθρακες (οι λευκές επιλογές του ψωμιού, του ρυζιού, των ζυμαρικών και των δημητριακών πρωινού) μπορεί να βλάψουν την υγεία της καρδιάς, καθώς σημαίνει ότι χάνουμε την επιλογή ολικής αλέσεως.
«Όταν τα δημητριακά εξευγενίζονται για να παρασκευαστεί λευκό ρύζι ή λευκό αλεύρι για το άσπρο ψωμί, τα ζυμαρικά και τα περισσότερα συσκευασμένα κέικ, μπισκότα και αρτοσκευάσματα, το πίτουρο και το φύτρο τους αφαιρούνται», εξηγεί η Πάρκερ. Αυτό αφαιρεί τα περισσότερα από τα θρεπτικά συστατικά και τις φυτικές ίνες τους και επιταχύνει το πόσο γρήγορα χωνεύονται, πράγμα που σημαίνει ότι είναι λιγότερο χορταστικά, λέει.
«Γι’ αυτό είναι σημαντικό να διατηρείτε τους κόκκους σας «ολόκληρους». Περιέχουν επιπλέον φυτικές ίνες, βιταμίνες και μέταλλα, πολυφαινόλες και υγιή για την καρδιά λιπαρά, τα οποία βοηθούν στη μείωση του κινδύνου στεφανιαίας νόσου και διαβήτη τύπου 2», σημειώνει η Parker.
Για καλύτερη υγεία της καρδιάς, προτιμήστε ψωμί ολικής αλέσεως, ρύζι, ζυμαρικά και ζυμαρικά, αντί για λευκές επιλογές – τρώγοντας αυτά μόνο μερικές φορές την εβδομάδα – και αγοράστε χυλό ολικής αλέσεως, φουσκωμένο καστανό ρύζι ή νιφάδες πίτουρου αντί για λευκά δημητριακά ρυζιού και νιφάδες καλαμποκιού.
