Η ακραία ξηρασία λόγω έλλειψης βροχοπτώσεων ανατρέπει το τοπίο. Kτίσματα και οικισμοί, που είχαν βυθιστεί σε λίμνες, βλέπουν ξανά το φως του ήλιου και προσφέρουν μοναδικές ευκαιρίες για αρχαιολογικές ανακαλύψεις.
Μετά το εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων, που εμφανίστηκε και πάλι όταν έπεσε η στάθμη του φράγματος Πείρου – Παραπείρου, και τον οικισμό Φάγκο, που αναδύθηκε στην τεχνητή λίμνη Πουρναρίου, τώρα ήρθε στην επιφάνεια ένα μέρος ενός αρχαίου μνημείου στη Βόλβη.
Το καλοκαίρι το νερό κάλυπτε το συγκεκριμένο μνημείο, ωστόσο μέσα σε δύο μήνες εκτιμάται ότι η στάθμη της λίμνης έπεσε τουλάχιστον κατά ένα μέτρο και έτσι εμφανίστηκαν τα τείχη του αρχαίου βυζαντινού κάστρου, το οποίο ήταν κάτω από την επιφάνεια εδώ και αιώνες.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, λόγω της κλιματικής αλλαγής, οι στάθμες και των τεσσάρων λιμνών της Κεντρικής Μακεδονίας -τη Βόλβη, την Κορώνεια, τη Δοϊράνη και την Πικρολίμνη- κατά το 2024 διαμορφώνονται σταθερά στα κατώτερα επίπεδα των τιμών της τελευταίας δεκαετίας.
«Η περιοχή των λιμνών της Κεντρικής Μακεδονίας, βιώνει τις κλιματικές συνθήκες οι οποίες έχουν ήδη, λίγο πολύ, περιγραφεί από τα παγκόσμια και περιφερειακά κλιματικά μοντέλα για την περιοχή της Μεσογείου. Χαρακτηριστικά, από τις αρχές του 2024, οι τιμές της μέσης μέγιστης μηνιαίας θερμοκρασίας βρίσκονται στα ανώτερα επίπεδα της περιόδου 2013-2023 και το ετήσιο ύψος βροχής για τα έτη 2023 και 2024 αρκετά χαμηλά. Η κλιματική αλλαγή προκαλεί υδρολογικές πιέσεις στις λίμνες και επιτείνει την ανάγκη μείωσης των απολήψεων νερού από τις υδρολογικές λεκάνες των λιμνών» αναφέρεται στην έκθεση του Ελληνικού Κέντρου Βιοτόπων – Υγροτόπων του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, που λειτουργεί από το 2012 το Εθνικό Δίκτυο Παρακολούθησης υδάτων των λιμνών υπό την εποπτεία της Γενικής Διεύθυνσης Υδάτων του ΥΠΕΝ.
Ως παράγοντες που συμβάλλουν στο φαινόμενο δεν είναι μόνο το χαμηλό ύψος βροχοπτώσεων στις περιοχές των λιμνών τα τελευταία έτη αλλά και οι αυξημένες θερμοκρασίες που επιτείνουν την απώλεια νερού από τις λίμνες τόσο άμεσα, μέσω της αύξησης της εξάτμισης, όσο και έμμεσα μέσω της αύξησης των αρδευτικών αναγκών.
«Αν και απολήψεις νερού άμεσα από τις λίμνες (με εξαίρεση τη Βόλβη), δεν πραγματοποιούνται για την κάλυψη αρδευτικών αναγκών, εντούτοις η κάλυψή τους με αντλήσεις από υπόγειους υδροφορείς οι οποίοι βρίσκονται σε επικοινωνία με τις λίμνες (όπως για παράδειγμα η Κορώνεια), οδηγεί στην ταπείνωση της στάθμης και των δύο». σημειώνεται επίσης στην ίδια έκθεση.