Ο αριθμός των παράτυπων μεταναστών που ζουν σε 12 ευρωπαϊκές χώρες – Αυστρία, Βέλγιο, Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Ισπανία, Ολλανδία, Πολωνία και Φινλανδία – παραμένει λίγο-πολύ αμετάβλητος εδώ και χρόνια, παρά την εχθρική πολιτική ρητορική περί μεταναστών που κατακλύζουν την ήπειρο: το επιβεβαιώνει η δημόσια βάση δεδομένων που έδωσαν στη δημοσιότητα ερευνητές σε θέματα μετανάστευσης από 18 κορυφαία πανεπιστήμια και ερευνητικούς οργανισμούς παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένου του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, στο πλαίσιο του σχεδίου MIrreM, το οποίο μετρά την παράτυπη μετανάστευση.
Οι ερευνητές υπολόγισαν σε 2,6-3,2 εκατομμύρια τους παράτυπους μετανάστες στις 12 ευρωπαϊκές χώρες που προαναφέρθηκαν μεταξύ 2016 και 2023, αριθμός που αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 1% του συνολικού πληθυσμού των χωρών αυτών. Συνολικά, ο πληθυσμός των παράτυπων μεταναστών στις ευρωπαϊκές χώρες δεν φαίνεται να έχει αλλάξει σημαντικά από το 2008.
Οι ερευνητές αναγνώρισαν βέβαια ότι είναι αδύνατο να υπάρξουν απολύτως ακριβή στοιχεία αφού κάποιοι άνθρωποι ζουν κάτω από τα ραντάρ φοβούμενοι την επιβολή της νομοθεσίας για τη μετανάστευση, προσθέτοντας ωστόσο πως η μεθοδολογία που χρησιμοποίησαν μπορεί να παράγει ακριβέστερες εκτιμήσεις σε σύγκριση με προηγούμενες έρευνες.
Η βάση δεδομένων επικαιροποιεί σημαντικά προγενέστερες εκτιμήσεις για τον πληθυσμό των παράτυπων μεταναστών στην Ευρώπη, όπως οι εκτιμήσεις του ερευνητικού προγράμματος Clandestino, που χρονολογούνται στο 2008, και μια μελέτη του Κέντρου Ερευνών Pew από το 2019. Προσφέρει έτσι νέες πληροφορίες σε μια εποχή που έχουν επέλθει θεμελιώδεις αλλαγές στο ευρωπαϊκό μεταναστευτικό τοπίο.
Το 2008, το Clandestino είχε υπολογίσει τον πληθυσμό των παράτυπων μεταναστών στις 12 ευρωπαϊκές χώρες σε 1,8-3,8 εκατομμύρια. Το πρότζεκτ MIrreM αυξάνει τη χαμηλή εκτίμηση κατά 780.000 και μειώνει την υψηλή εκτίμηση κατά 460.000, δημιουργώντας μια σαφέστερη εικόνα του συνολικού πληθυσμού των παράτυπων μεταναστών στις χώρες που μελετήθηκαν.
Οι ΗΠΑ, χώρα που η νέα έρευνα χρησιμοποίησε ως μέτρο σύγκρισης, έχουν τον μεγαλύτερο εκτιμώμενο πληθυσμό παράτυπων μεταναστών σε απόλυτους αριθμούς.
Η Φινλανδία έχει τον μικρότερο εκτιμώμενο πληθυσμό παράτυπων μεταναστών αναφορικά με το μέγεθός της.
Σε σύγκριση με τις εκτιμήσεις του 2008, η έρευνα του MIrreM δείχνει ότι σε τρεις χώρες, οι νέες εκτιμήσεις υποδηλώνουν μεγαλύτερους αριθμούς: Αυστρία, Γερμανία και Ισπανία. Σε πέντε χώρες, ο εκτιμώμενος πληθυσμός των παράτυπων μεταναστών παρέμεινε ο ίδιος: Βέλγιο, Γαλλία, Ιταλία, Βρετανία και ΗΠΑ. Και σε πέντε χώρες μειώθηκε: Φινλανδία, Ιρλανδία, Ολλανδία, Πολωνία και Ελλάδα. Η παράτυπη μετανάστευση έχει αποτελέσει τα τελευταία χρόνια βασικό θέμα σε διαδοχικές εκλογές στη Βρετανία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, με τους πολιτικούς να δεσμεύονται να πατάξουν τη μετανάστευση. Η πολιτική ρητορική τείνει να οξύνεται ως απάντηση στην πεποίθηση πολλών ψηφοφόρων ότι υπερβολικά πολλοί μετανάστες φθάνουν παράτυπα, όπως με λέμβους ή κρυμμένοι μέσα σε καρότσες φορτηγών. Τα νέα στοιχεία αμφισβητούν αυτές τις αντιλήψεις.
Η Λουίζ Κάλβεϊ, διευθύντρια της φιλανθρωπικής οργάνωσης Asylum Matters, εξέφρασε την ικανοποίησή της για την έκθεση. «Η “μεταναστευτική κρίση” έχει κατασκευαστεί από αποτυχημένες κυβερνήσεις και πολιτικούς ηγέτες», επεσήμανε. Από την πλευρά της, η Μισέλ Λεβουά, διευθύντρια της Πλατφόρμας Διεθνούς Συνεργασίας για τους Παράτυπους Μετανάστες, δήλωσε ότι τα νέα δεδομένα θα μπορούσαν να βοηθήσουν στον σχεδιασμό πολιτικών για αυτή τη συχνά δύσκολα προσεγγίσιμη ομάδα. «Η εκτίμηση του αριθμού των ανθρώπων που ζουν παράτυπα στην Ευρώπη πρέπει να χρησιμοποιηθεί για τον σχεδιασμό συμπεριληπτικών πολιτικών που θα παρέχουν πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες σε αυτόν τον περιθωριοποιημένο πληθυσμό και θα τους προσφέρουν διεξόδους από την παρατυπία. Οι άνθρωποι χωρίς χαρτιά αποτελούν ήδη αναπόσπαστο μέρος των κοινωνιών μας και είναι καιρός να το αναγνωρίσει η Ευρώπη».
