Στην τελική ευθεία βρίσκεται η ολοκλήρωση της επιστημονικής μελέτης τεκμηρίωσης για τη θέσπιση του εθνικού θαλάσσιου πάρκου στο Νότιο Αιγαίο, το οποίο είχε ανακοινώσει η ελληνική πολιτεία τον Απρίλιο μαζί με ακόμη ένα θαλάσσιο πάρκο στο Ιόνιο, ενόψει της διοργάνωσης του διεθνούς συνεδρίου «Our Ocean Conference» στην Αθήνα για την προστασία των ωκεανών.
Τηρώντας τη δέσμευσή της για χωροθέτηση των πάρκων έως το τέλος του έτους, η ελληνική πολιτεία προχωρά με ταχείς ρυθμούς την υλοποίηση του χρονοδιαγράμματος του εγχειρήματος, έχοντας ήδη στα χέρια της ένα πρώτο παραδοτέο υλικό που αφορά τη μελέτη τεκμηρίωσης για το θαλάσσιο πάρκο στο Νότιο Αιγαίο ενώ, εντός των επομένων ημερών, αναμένεται η καθ’ ολοκληρίαν παράδοση της επιστημονικής μελέτης για το συγκεκριμένο πάρκο.
Οσον αφορά το θαλάσσιο πάρκο στο Ιόνιο, και αυτή η μελέτη, που έχει ανατεθεί σε άλλη ομάδα, αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το τέλος του έτους, με το τελικό βήμα προκειμένου να κηρυχθούν επισήμως τα δύο πάρκα να τοποθετείται χρονικά εντός του 2025, οπότε και αναμένεται το σχετικό προεδρικό διάταγμα.
Αναφορικά με το κατά πόσο η ελληνική πλευρά έχει λάβει υπόψη στον σχεδιασμό της τις αντιδράσεις που σημειώθηκαν από την τουρκική πλευρά, η οποία κάνει λόγο για «γκρίζες ζώνες» στο Αιγαίο και «νησιά, νησίδες, βράχους των οποίων η κυριαρχία δεν έχει εκχωρηθεί στην Ελλάδα από τις διεθνείς συνθήκες» – το ελληνικό ΥΠΕΞ απαντά ότι «πολιτικοποιείται ένα αμιγώς περιβαλλοντικό ζήτημα» –, αρμόδιες πηγές σχολιάζουν στα «ΝΕΑ»: «Εμείς προχωρούμε ακάθεκτοι να κάνουμε ό,τι πρέπει στο κομμάτι της περιβαλλοντικής προστασίας. Δεν έχουμε κάτι να μοιράσουμε με τους Τούρκους, δεν πάμε σε διεθνή ύδατα, πάμε σε εθνικά ύδατα, εντός των 6 ν.μ. όσον αφορά το Αιγαίο και εντός των 12 ν.μ. όσον αφορά το Ιόνιο».
Στη μελέτη για το θαλάσσιο πάρκο στο Αιγαίο που έχει ήδη παραδοθεί στην αρμόδια υπηρεσία, υπάρχει χάρτης που ορίζει τις περιοχές που προτείνεται να προστατευθούν, ο οποίος έχει χαρακτήρα «εμπιστευτικό». Η έκτασή του αγγίζει περίπου τα 8.000 τετρ. χλμ. ενώ σε ορισμένα σημεία οι περιοχές προστασίας ίσως να μη χρειαστεί να φτάσουν στα 6 ναυτικά μίλια. Αλλα δύο στοιχεία που καθορίζει η μελέτη είναι ο λόγος προστασίας καθώς και τα ενδεδειγμένα μέτρα.
Για παράδειγμα, στην περίπτωση του Νοτίου Αιγαίου, στόχος είναι να προστατευθούν τα θαλασσοπούλια, οι φωλιές τους και ό,τι αποτελεί για αυτά τροφή σε σημεία που χρήζουν προστασίας από πίεση ανθρωπογενούς δραστηριότητας. Αλλα είδη προς προστασία σε νησίδες και βραχονησίδες του Αιγαίου (που στην πλειονότητά τους ανήκουν σε δίκτυο Natura) και στις θαλάσσιες περιοχές τους είναι οι φυσητήρες, οι ζιφιοί, οι φώκιες και τα ζωνοδέλφινα. Τα μέτρα προστασίας θα αφορούν απαγόρευση αλιείας όπως την απαγόρευση αλιείας με μηχανότρατες που αποτελεί δέσμευση της κυβέρνησης, με την Ελλάδα να είναι η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που εφαρμόζει μια τέτοια αυστηρή απαγόρευση ως οριζόντιο μέτρο υψηλής προστασίας. Στο «στεριανό» τμήμα των βραχονησίδων, οι απαγορεύσεις χρήσεων μπορεί να αφορούν ανεμογεννήτριες που ενοχλούν τα θαλασσοπούλια ή φωτοβολταϊκά που καλύπτουν έδαφος χρήσιμο για τα πουλιά.
Στην οριοθετούμενη έκταση του πάρκου στο Νότιο Αιγαίο, που περιλαμβάνει δεκάδες ακατοίκητες κυρίως βραχονησίδες, περιλαμβάνονται κατακερματισμένα σημεία που βρίσκονται ανατολικά της Πελοποννήσου από τη Βελοπούλα μέχρι δυτικά της Νισύρου (βραχονησίδες Περγούσσα και Κανδελλιούσα) και της Καρπάθου και βόρεια, από το ύψος της Μήλου μέχρι βόρεια της Κρήτης.
Στην περίπτωση του θαλάσσιου πάρκου στο Ιόνιο που θα εκτείνεται σε πάνω από 14.000 τετραγωνικά χλμ., τα επιπλέον είδη που προστατεύονται είναι η θαλάσσια χελώνα καρέτα καρέτα και τα κοράλλια, ενώ εκεί τα σημεία προστασίας βρίσκονται από τα νότια των Αντικυθήρων έως τα βόρεια της Κεφαλονιάς.
Οσον αφορά το σύστημα επιτήρησης των θαλάσσιων πάρκων, διεξάγεται διεθνής διαγωνισμός για την προμήθεια drones, τη λειτουργία των οποίων θα αναλάβει να αναθέσει ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Aλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ). Οπως σημειώνει αρμόδια πηγή στα «ΝΕΑ»: «O σχεδιασμός μας δεν ήταν ποτέ να κάνουμε ένα μεγάλο, ενιαίο θαλάσσιο πάρκο στο Αιγαίο γιατί μέλημά μας είναι να προστατεύσουμε τα πουλιά, άρα τις φωλιές τους και όχι το πέρασμά τους από τη θάλασσα. Δεν κάνουμε κάτι για να “μπούμε στο μάτι” της Τουρκίας, ούτε γίνεται να προστατεύσουμε μαζί Ελλάδα και Τουρκία τα θαλασσοπούλια πάνω στα δικά μας νησιά».
