«Χρειαζόμαστε νέα ενέργεια»: με αυτόν τον τρόπο αιτιολόγησε ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι τον ευρύ κυβερνητικό ανασχηματισμό που ξεκίνησε προχθές και συνεχίστηκε χθες, ενώ η Ρωσία εξακολουθεί να σφυροκοπεί καθημερινά την Ουκρανία με εκατοντάδες πυραύλους και drones. Συνολικά έξι υπουργοί, ανάμεσά τους και ο υπουργός Εξωτερικών Ντμίτρο Κουλέμπα, το πρόσωπο της ουκρανικής διπλωματίας εν καιρώ πολέμου, υπέβαλαν παραίτηση, ενώ αποπέμφθηκαν και άλλα κυβερνητικά στελέχη – σύμφωνα με τις πληροφορίες, «περισσότερο από το 50% της κυβέρνησης» θα αλλάξει. Οπως αναγνώρισε ο ίδιος ο ουκρανός πρόεδρος, «το φθινόπωρο θα είναι εξαιρετικά σημαντικό». Οι επόμενοι μήνες θα είναι κρίσιμοι για τη χώρα του και για τον ίδιο προσωπικά, καθώς προσπαθεί να εξασφαλίσει περισσότερη στήριξη από τη Δύση και να ανακτήσει την πρωτοβουλία στον πόλεμο με τη Ρωσία. Ειδικά για το υπουργείο Εξωτερικών, φέρεται να υπήρξε απογοήτευση για κάποιες ανεκπλήρωτες προσδοκίες – στη θέση του Κουλέμπα αναμένεται ο υφυπουργός του Αντρίι Σίμπιχα, ο οποίος ήταν προηγουμένως αναπληρωτής προσωπάρχης του Ζελένσκι. Σύμφωνα πάντως με τους αναλυτές, επειδή η «δεξαμενή ταλέντων» του ουκρανού προέδρου είναι περιορισμένη, κάποιοι απερχόμενοι αναμένεται να επαναδιοριστούν σε νέα πόστα.
O μεγαλύτερος κυβερνητικός συνασπισμός από την έναρξη της ρωσικής εισβολής, μοιάζει να είναι αποτέλεσμα ενός συνδυασμού εσωτερικών και εξωτερικών παραγόντων. Η ουκρανική κυβέρνηση επιμένει ότι πρόκειται για αλλαγές σχεδιασμένες από καιρό. Ο Ζελένσκι τις παρουσίασε ως απαραίτητες για την καλύτερη αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η χώρα, ιδίως στο πλαίσιο του πολέμου και της σοβαρής οικονομικής κρίσης. Ωστόσο, πηγές προσκείμενες στην κυβέρνηση και πολιτικοί αναλυτές υποστηρίζουν μιλώντας στην ιταλική «La Repubblica» ότι η πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη.
Ο ανασχηματισμός φαίνεται να «ενθαρρύνθηκε» από τη Δύση και αποτελεί μια προσπάθεια του Κιέβου να δείξει στους δυτικούς εταίρους ότι λαμβάνει σοβαρά υπόψη τα αιτήματα για διαφάνεια και μεταρρυθμίσεις και είναι έτοιμο να «γίνει μια γροθιά» ενόψει μιας περίπλοκης περιόδου προς μία πιθανή έναρξη ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων. Δεν είναι τυχαίο ότι το κύμα αυτής της «επανεκκίνησης» ξεκίνησε με την αποπομπή του επικεφαλής της Ukrenergo, Βολοντίμιρ Κουντρίτσκι, ο οποίος έχει κατηγορηθεί για διαφθορά και αδυναμία να υπερασπιστεί επαρκώς ένα τόσο σημαντικό περιουσιακό στοιχείο όπως το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της Ουκρανίας, το οποίο έχει ρημάξει από τις ρωσικές επιθέσεις.
Σε κάποιες περιπτώσεις, αναγνωρίζει μιλώντας στη «Monde» ο Βολοντίμιρ Φεζένκο, ένας πολιτικός αναλυτής με έδρα το Κίεβο, οι «παραιτήσεις» οφείλονται σε «ανεπαρκή εκτέλεση των εντολών του προέδρου ή παράπονα σχετικά με το έργο ενός υπουργού». Σε άλλες, πρόκειται για «εναλλαγή προσωπικού». Αλλά ο πιο συχνός λόγος είναι «η επιθυμία του προέδρου Ζελένσκι να δώσει νέα ώθηση στο έργο της κυβέρνησης και των διαφόρων υπουργείων. Τώρα η μισή κυβέρνηση θα ανανεωθεί. Αυτό είναι το στυλ του Ζελένσκι», λέει.
Στους υπουργούς που υπέβαλαν παραίτηση περιλαμβάνονται οι υπουργοί Στρατηγικών Βιομηχανιών, Δικαιοσύνης και Περιβάλλοντος καθώς και δύο αντιπρόεδροι της κυβέρνησης, υπεύθυνες για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και την επανένταξη των εδαφών αντίστοιχα. Τον περισσότερο θόρυβο, ωστόσο, τον προκάλεσε αναπόφευκτα η παραίτηση του 43χρονου Κουλέμπα, που κατείχε το πόστο του υπουργού Εξωτερικών από το 2020 και έχει οργώσει τα τελευταία δυόμισι χρόνια τον κόσμο διεκδικώντας περισσότερη στήριξη για το Κίεβο και κυρώσεις για τη Μόσχα. «Για να δοθεί τέλος σε αυτή την τρομοκρατία, οι εταίροι της Ουκρανίας πρέπει να παραδώσουν αμέσως τα υποσχεθέντα συστήματα αεράμυνας και πυρομαχικά, καθώς και να ενισχύσουν τις αμυντικές δυνατότητες της Ουκρανίας και να μας επιτρέψουν να εξαπολύουμε πλήγματα μεγάλου βεληνεκούς σε όλους τους νόμιμους στρατιωτικούς στόχους στη Ρωσία», επανέλαβε χθες, μετά την παραίτησή του, σε μήνυμα που ανέβασε στα σόσιαλ μίντια. Σύμφωνα με τον Ρουσλάν Μπότνικ, διευθυντή του Ινστιτούτου Πολιτικής του Κιέβου, η παραίτησή του είναι ένας συνδυασμός τριών παραγόντων: της επιθυμίας του Αντρίι Γερμάκ, του πανίσχυρου προσωπάρχη του Ζελένσκι, να ενισχύσει τον έλεγχό του επί του υπουργείου Εξωτερικών, της αποτυχίας που προσάπτεται στον Κουλέμπα να εμπλέξει τον Παγκόσμιο Νότο στην ουκρανική ειρηνευτική προσπάθεια καθώς και στις φιλοδοξίες του ίδιου του Κουλέμπα, που φέρεται να ονειρεύεται τη θέση του ουκρανού πρεσβευτή στις ΗΠΑ.
Το βέβαιο είναι πως, τριάντα μήνες μετά την εισβολή της Ρωσίας, το Κίεβο αναζητεί νέους τρόπους να ανακτήσει το πάνω χέρι καθώς οι ρωσικές δυνάμεις εντείνουν την πίεσή τους και στο ανατολικό μέτωπο και στις ουκρανικές πόλεις. Λένε πως οι καθημερινοί ρωσικοί βομβαρδισμοί είναι αντίποινα για την πρόσφατη αιφνιδιαστική ουκρανική εισβολή στο Κουρσκ, που είχε ως αποτέλεσμα να καταλάβει το Κίεβο περίπου 400 τετραγωνικά χιλιόμετρα ρωσικού εδάφους και να αιχμαλωτίσει εκατοντάδες ρώσους στρατιώτες. Ο Ζελένσκι έχει δηλώσει πως σχεδιάζει να παρουσιάσει ένα «σχέδιο νίκης» στην επερχόμενη επίσκεψή του στην Ουάσιγκτον – γνωρίζει και ο ίδιος πως οι προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου θα μπορούσαν να δυσχεράνουν σημαντικά, σε περίπτωση εκλογής του Ντόναλντ Τραμπ, τα δεδομένα για το Κίεβο. Από όλες τις απόψεις, ήταν ένας ανασχηματισμός υπό πίεση.
