Η κατάθλιψη θα μπορούσε να αποτελεί πρώιμο σημάδι Αλτσχάιμερ, όπως προκύπτει από μία νέα μελέτη τα συμπεράσματα της οποίας έρχονται να ισχυροποιήσουν τις παρατηρήσεις προηγούμενων ερευνών που συνδέουν τις δύο αυτές νόσους. Μάλιστα, τα νέα δεδομένα ρίχνουν ακόμη περισσότερο φως στο υπό διερεύνηση αυτό πεδίο, καθώς φαίνεται να απορρίπτουν άλλες επιστημονικές υποθέσεις, που υποστηρίζουν πως οι γνωστικές διαταραχές μιμούνται τα καταθλιπτικά συμπτώματα χωρίς στην πραγματικότητα να είναι «αληθινά» (κατάσταση γνωστή και ως ψευδο-κατάθλιψη).
Και αυτό διότι τα νεότερο δεδομένα που δημοσιεύτηκαν στο «Jama Network Open» δείχνουν πως σε ορισμένους ανθρώπους η νεοεμφανιζόμενη κατάθλιψη μπορεί να προέρχεται από την ίδια τη συσσώρευση πλακών της πρωτεΐνης β-αμυλοειδούς στον εγκέφαλο, κάτι που αποτελεί σημάδι Αλτσχάιμερ.
«Τα ευρήματα αυτά υποστηρίζουν ότι τα καταθλιπτικά συμπτώματα αποτελούν πρώιμο χαρακτηριστικό στα προκλινικά στάδια της νόσου Αλτσχάιμερ» καταλήγει η ερευνητική ομάδα που υπογράφει τη νέα αυτή μελέτη, με επικεφαλής τη νευροψυχολόγο στο Νοσοκομείο Brigham and Women’s της Βοστώνης Catherine Munro. Με πιο απλά λόγια, δηλαδή, δεν είναι η κατάθλιψη ο βασικός «ένοχος» που προκαλεί τη νόσο Αλτσχάιμερ. Αλλά η ίδια η παθολογία της ασθένειες, που κλέβει τη μνήμη των ανθρώπων, επηρεάζει εκείνο το τμήμα του εγκεφάλου που επίσης συνδέεται με την εκδήλωση της κατάθλιψης. Για να καταλήξουν στις παρατηρήσεις αυτές, η Catherine Munro και οι συνεργάτες της παρακολούθησαν και αξιολόγησαν τα καταθλιπτικά συμπτώματα σε 154 εθελοντές, που συμμετείχαν στη μελέτη «Harvard Aging Brain Study».
Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί πως όλοι οι συμμετέχοντες όταν εντάχθηκαν στη μελέτη δεν είχαν σημάδια που να υπονοούν διανοητική έκπτωση. Εκτοτε, δηλαδή από το 2010 και επί 12 χρόνια, βρίσκονταν υπό το… ερευνητικό μικροσκόπιο. Μία ακόμη σημαντική λεπτομέρεια είναι πως στα δεδομένα που συλλέχθηκαν κατά το διάστημα αυτό συμπεριλαμβάνονται οι απεικονιστικές εξετάσεις του εγκεφάλου, στις οποίες υποβάλλονταν οι εθελοντές μία φορά κάθε δύο έως τρία χρόνια.
Με τον τρόπο αυτόν η ερευνητική ομάδα άνοιγε κάθε τόσο ένα σημαντικό… απεικονιστικό παράθυρο, εξετάζοντας την πιθανή συσσώρευση πλακών β-αμυλοειδούς στους εγκεφαλικούς ιστούς, που τεκμηριωμένα σχετίζεται με τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Στο πλαίσιο αυτό, οι ειδικοί παρατήρησαν ότι μεταξύ των ατόμων που συμμετείχαν στη μελέτη και είχαν ήπια ή καθόλου σημάδια κατάθλιψης, «η αύξηση των συμπτωμάτων κατάθλιψης συσχετιζόταν με πρώιμη συσσώρευση πλακών σε περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονται στον συναισθηματικό έλεγχο».
Η Catherine Murno δε σημειώνει επιπλέον ότι η σύνδεση μεταξύ κατάθλιψης και συσσώρευσης β-αμυλοειδούς συνέβη είτε είχαν ήδη αρχίσει να εμφανίζονται προβλήματα με τη μνήμη ή τη σκέψη είτε όχι.
Συνεπώς, η ερευνητική ομάδα υποστηρίζει πως η κατάθλιψη θα μπορούσε να αναγνωριστεί ως πιθανό σημάδι της νόσου Αλτσχάιμερ σε άτομα που διατρέχουν κίνδυνο και μάλιστα ως μια δυνητική ένδειξη που λειτουργεί προειδοποιητικά πριν καν εμφανιστούν οι γνωστικές δυσκολίες. Και προσθέτει με νόημα πως η έγκαιρη ανίχνευση της νόσου Αλτσχάιμερ γίνεται όλο και πιο σημαντική σε μια εποχή όπου τα πρόσφατα εγκεκριμένα φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στην επιβράδυνση της ασθένειας. Ισως, συνεπακόλουθα, στο μέλλον (όπως εξηγούν οι ερευνητές της Βοστώνης) τα καταθλιπτικά συμπτώματα να συμπεριλαμβάνονται «στη λίστα ελέγχου για τη διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ». Σε κάθε περίπτωση πάντως και έως τότε, όπως συνεχίζουν, «τα ευρήματα υπογραμμίζουν τη σημασία της παρακολούθησης των νέων και αυξανόμενων συναισθηματικών συμπτωμάτων, εκτός από τις γνωστικές αλλαγές, σε ηλικιωμένους ενήλικες οι οποίοι ελέγχονται κλινικά για άνοια».
Τα νευροψυχιατρικά συμπτώματα, ιδίως η κατάθλιψη, είναι κοινά στη νόσο Αλτσχάιμερ αλλά οι ακριβείς σχέσεις μεταξύ της κατάθλιψης είναι ασαφείς. Τα νέα δεδομένα όμως, όπως τονίζει ο Dr. Mark Gordon, επικεφαλής Νευρολογίας στο Zucker Hillside Hospital της Νέας Υόρκης, συμβάλλουν στο να… ξεκαθαρίσει η σύγχυση που επικρατεί σχετικά με τους δεσμούς μεταξύ της κατάθλιψης και της νόσου Αλτσχάιμερ.
«Νομίζω ότι στο παρελθόν αυτή η σύνδεση μπορεί να παρερμηνεύτηκε οδηγώντας σε ισχυρισμούς περί ψευδο-κατάθλιψης». Ετσι και σύμφωνα με τον ειδικό, ο οποίος σημειώνεται πως δεν συμμετείχε στη μελέτη, τα πρόσφατα συμπεράσματα «καταδεικνύουν ότι η πραγματική νευροπαθολογία της νόσου σε ορισμένα τμήματα του εγκεφάλου μπορεί να είναι η αιτία που οδηγεί στη σχετικά πρώιμη εμφάνιση καταθλιπτικών συμπτωμάτων, ανεξάρτητα από τα γνωστικά συμπτώματα».
Υπό το πρίσμα αυτό, καταλήγει, υπάρχει ακόμη και η πιθανότητα τα φάρμακα νέας γενιάς κατά της νόσου Αλτσχάιμερ, που στοχεύουν στο β-αμυλοειδές, να περιορίσουν τη γνωστική έκπτωση αλλά και τυχόν συναισθηματικά/συμπεριφορικά προβλήματα, όπως η κατάθλιψη. Ωστόσο, τόνισε ότι όλη αυτή η έρευνα βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο, οπότε «δεν το ξέρουμε ακόμα αυτό» με βεβαιότητα
