Ο Χρήστος Γιανναράς, που πέθανε χθες, ήταν ανέκαθεν ένα πρόσωπο των συγκρούσεων. Είναι ιστορική η διαμάχη για την εκλογή στην έδρα της φιλοσοφίας στην Πάντειο Σχολή (πολύ πριν γίνει Πάντειο Πανεπιστήμιο) – όσοι αντιτάχθηκαν στην εκλογή του τον θεωρούσαν θεολόγο και όχι φιλόσοφο. Το έργο του κινήθηκε σε αυτό το μεταίχμιο, και πάντως περισσότερο κλίνει προς τη θεολογία.
Ως παρεμβατική προσωπικότητα, όμως, πέραν του έργου του (ή μάλλον, σε προέκταση της σκέψης του), ο Χρήστος Γιανναράς ήταν ο στοχαστής του αντιευρωπαϊσμού, της πεποίθησης για την παρακμή της Δύσης. Και υπ’ αυτή την ιδιότητα, ήταν σημαντικός ο ρόλος του στο πνευματικό και πολιτικό κίνημα της νεοορθοδοξίας, τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1980, που μάλιστα συνέδεσε την ορθοδοξία με την Αριστερά.
Aπότοκο εκείνης της δραστηριότητας ήταν και το πνεύμα της πολυσυζητημένης επιφυλλίδας στο «ΒΗΜΑ», το 1988, με τίτλο «Finis Graeciae», με το οποίο συμπυκνώνει την κριτική του κατά των μεταπολιτευτικών πνευματικών και πολιτικών επιλογών της χώρας, θεωρώντας ότι οι Νεοέλληνες ήταν αθύρματα του καταναλωτισμού και των ευκολιών τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι η πορεία του ως στοχαστή, παρά τις εκάστοτε συγκλίσεις και αποκλίσεις, ήταν μοναχική. Συστηματικά συντηρητικός, ουδέποτε επέτρεψε σε ακροδεξιά μορφώματα να τον εκμεταλλευτούν.
