Πριν από μερικές μέρες, πήρα το εξπρές λεωφορείο που κινείται Σύνταγμα-Αεροδρόμιο. Ημουν ευδιάθετος επειδή πήγαινα διακοπές. Ακύρωσα το εισιτήριό μου και απολάμβανα τη διαδρομή, σε μια πόλη χωρίς πολλή κίνηση.
Αθελά μου, άκουσα μια συζήτηση συνεπιβατών μου. Οι οποίοι προσπαθούσαν να βγάλουν εισιτήριο με την πιστωτική κάρτα τους, μέσω της νέας πολυδιαφημισμένης εφαρμογής που πιλοτικά χρησιμοποιήθηκε στα δρομολόγια αεροδρομίου, και δεν τα κατάφερναν. Για άγνωστο λόγο, το πιλοτικό σύστημα δεν λειτουργούσε. Αλλος τρόπος να εκδοθεί εισιτήριο δεν υπήρχε. Ετσι, οι συγκεκριμένοι επιβάτες, και άλλοι όπως αυτοί, πήγαν στον προορισμό τους δωρεάν. Κάτι που θεωρείται φυσικό.
Λίγο μετά, στη Νάξο όπου βρέθηκα, διαπίστωσα ότι τις συγκοινωνίες στο νησί έχουν αναλάβει τα ΚΤΕΛ. Αυτό σημαίνει ότι ουδείς διανοείται ότι δεν θα πληρώσει κόμιστρο.
Υπάρχει πρόνοια να αγοράζονται εισιτήρια από διάφορα σημεία (κυρίως μάρκετ στις τουριστικές περιοχές). Κι όταν κάποιος δεν μπορεί να βρει, είναι πρόθυμοι να τα εκδώσουν οι οδηγοί, που κάνουν και χρέη ελεγκτή.
Οι ιδιώτες επιχειρηματίες δεν περιφρονούν τους πόρους τους. Οι δημόσιες συγκοινωνίες, αντίθετα, αντιμετωπίζουν με γαλαντομία τα έσοδά τους.
Τα περιφρονούν.
Γίνομαι εμμονικός: αλλά δημόσιες συγκοινωνίες χωρίς τις εισπράξεις που θα μπορούσαν να έχουν προορίζονται να υποβαθμιστούν, να γίνουν χειρότερες.
Χωρίς το κόμιστρο, δεν υπάρχει περίσσευμα για επενδύσει σε υποδομές: νέα μέσα, νέες τεχνολογίες, υποδομές ασφάλειας – και νέες θέσεις εργασίας.
Είναι αδιανόητο οι δημόσιες συγκοινωνίες να στηρίζονται για τη συντήρηση και την ανάπτυξή τους αποκλειστικά στον προϋπολογισμό και στα ΕΣΠΑ.
Κι είναι διπλά αδιανόητο εδώ και περισσότερα από δώδεκα χρόνια να είναι κυρίαρχη η ιδεολογία του «δεν πληρώνω», που καλλιέργησε μέσα στην κρίση ο ΣΥΡΙΖΑ και ουδείς έκτοτε επιχείρησε να αλλάξει.
Η κυβέρνηση άφησε στην τύχη τους τις συγκοινωνίες χάνοντας ουσιαστικά μια τετραετία. Αλλά και η δεύτερη τετραετία της δεν πάει καλύτερα.
Η υποβάθμιση λεωφορείων, τρόλεϊ και τραμ έχει μεταδοθεί στο μετρό. Καθυστερήσεις, έλλειμμα καθαριότητας, έλλειμμα ασφάλειας. Πήξιμο (δηλαδή οσμές) και αυξημένη επαιτεία. Το άλλοτε καμάρι των συγκοινωνιών βαλκανοποιείται με μεγάλη ταχύτητα.
Οι συγκοινωνίες είναι απαραίτητο στοιχείο της καθημερινότητας των πόλεων. Αν λειτουργούσαν σωστά, οι πόλεις θα ήταν καλύτερες – και λιγότερα τα αυτοκίνητα στους δρόμους. Για να λειτουργούν σωστά, όμως, πρέπει να ξανααποκτήσουν πόρους. Εσοδα από το κόμιστρο των εισιτηρίων.
Την περασμένη δεκαετία, ο πολιτικός ριζοσπαστισμός ενοχοποίησε την είσπραξη του εισιτηρίου. Εσπασαν πολλές φορές τα ακυρωτικά μηχανήματα, προπηλάκισαν ελεγκτές.
Μια λούμπεν αντίληψη για το δωρεάν, που υποτίθεται είναι λαϊκό δικαίωμα αφού οι συγκοινωνίες είναι δημόσιες, έγινε η κυρίαρχη πολιτική κουλτούρα.
Αν η κουλτούρα αυτή δεν ανατραπεί, οι συγκοινωνίες θα βυθίζονται. Κι αν δεν την ανατρέψει η κυβέρνηση Μητσοτάκη, δεν θα την ανατρέψει κανείς.
Ποιος νοιάζεται; Οι δημόσιες συγκοινωνίες ουδέποτε έγιναν θέμα καμπάνιας ούτε από την αντιπολίτευση.
Εύλογο. Ποιος παίρνει δημόσιο μέσο για να μετακινηθεί στην επικράτεια της εξουσίας;
