Τα γουρουνάκια που τρέχουν να δουν τους επισκέπτες στη φουτουριστική φάρμα τους ίσως είναι το μέλλον των μεταμοσχεύσεων.
Τα πρώτα γενετικά τροποποιημένα όργανα χοίρων που μεταμοσχεύθηκαν σε ανθρώπους προήλθαν από αυτή την εγκατάσταση της εταιρείας Revivicor που βρίσκεται σε μυστική τοποθεσία κάπου κοντά στα Κυανά Όρη των ΗΠΑ.
Για να περάσουν την κλειδωμένη πύλη και να εισέλθουν στα κλιματιζόμενα δωμάτια εκτροφής, οι επισκέπτες πρέπει να πλύνουν τα αυτοκίνητά τους, να βγάλουν τα ρούχα τους και να φορέσουν ρόμπες χειρουργείου και να βουτήξουν τα παπούτσια τους σε λεκάνες με απολυμαντικό υγρό.
«Τα ζώα αυτά είναι πολύτιμα» λέει στον ρεπόρτερ του Associated Press ο Ντέιβιντ Άιρς της Revivicor, η οποία χρειάστηκε δεκαετίες για να αναπτύξει τα γενετικά τροποποιημένα γουρουνάκια.
Οι κανόνες βιοασφάλειας είναι ακόμα αυστηρότερη σε μια δεύτερη εγκατάσταση της εταιρείας στο Κρίστιανμπεργκ της Βιρτζίνια, όπου εκτρέφεται ένα κοπάδι για κλινικές μελέτες που προγραμματίζονται να ξεκινήσουν ακόμα και το 2025. Το τεράστιο κτήριο θυμίζει περισσότερο εργοστάσιο φαρμακοβιομηχανίας παρά χοιροτροφείο.
Οι χοίροι της εταιρείας είναι πιθανότατα οι καθαρότεροι του κόσμου. Υποβάλλονται σε εξετάσεις για ιούς, αναπνέουν αέρα που φιλτράρεται και πίνουν νερό που ξεπερνά τις προδιαγραφές για το νερό της βρύσης. Ακόμα και η τροφή τους αποστειρώνεται για το φόβο μετάδοσης ασθενειών που θα έβλαπταν τους λήπτες των οργάνων.
«Σχεδιάσαμε αυτή την εγκατάσταση προκειμένου να προστατεύσουμε τα γουρούνια έναντι μολύνσεων από το περιβάλλον ή από ανθρώπους» λέει ο Μάθου ΒονΕς της United Therapeutics, του ομίλου στον οποίο ανήκει η Revivicor. «Κάθε άτομο που εισέρχεται στο κτήριο είναι πιθανός κίνδυνος παθογόνων».
Μόνο στις ΗΠΑ, χιλιάδες ασθενείς πεθαίνουν κάθε χρόνο περιμένοντας κατάλληλο μόσχευμα. Ακόμα κι αν οι δωρητές αυξηθούν, πολλοί ειδικοί πιστεύουν ότι το πρόβλημα της έλλειψης οργάνων δεν θα λυθεί.
Τη λύση θα μπορούσαν να προσφέρουν οι λεγόμενες ξενομεταμοσχεύσεις. Έπειτα από δεκαετίες αποτυχημένων προσπαθειών, εταιρείες όπως η Revivicor, η eGenesis και η Makana Therapeutics δείχνουν να πλησιάζουν τον στόχο.
Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί τέσσερις μεταμοσχεύσεις σε ασθενείς τελικού σταδίου –δύο μεταμοσχεύσεις καρδιάς και δύο νεφρών. Κανένας από τους τέσσερις ασθενείς δεν έζησε περισσότερο από λίγους μήνες, όμως τα αποτελέσματα κρίθηκαν ενθαρρυντικά.
Στο μεταξύ, μια μεταμόσχευση ήπατος χοίρου πραγματοποιήθηκε στην Κίνα.
Η αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) περιμένει τώρα τα αποτελέσματα δοκιμών σε εγκεφαλικά νεκρούς ασθενείς και σε μπαμπουίνους.
Ο Ντέιβιντ Άιρς της Revivicor με ένα από τα γουρουνάκια της εταιρείας (NPR)
Τα όργανα προέρχονται από νεαρά ζώα του κατάλληλου μεγέθους και είναι απολύτως υγιή. Η κύρια πρόκληση για τους επιστήμονες είναι να εμποδίσουν την απόρριψη των μοσχευμάτων και να προλάβουν τυχόν μετάδοση ιών των χοίρων στους ανθρώπους.
Τη λύση θα μπορούσε να δώσει η γενετική τροποποίηση των ζώων. Η Revivicor ξεκίνησε με τη διαγραφή τριών γονιδίων των χοίρων που προκαλούν επίθεση του ανοσοποιητικού συστήματος. Τώρα η εταιρεία εστιάζεται σε 10 γονίδια –γονίδια του χοίρου που πρέπει να διαγραφούν και ανθρώπινα γονίδια που πρέπει να προστεθούν- που μπορεί να μειώσουν τον κίνδυνο απόρριψης του μοσχεύματος και σχηματισμού θρόμβων.
Η γενετική τροποποίηση πραγματοποιείται σε κύτταρα δέρματος, από τα οποία απομονώνεται το DNA για να μεταφερθεί σε απύρηνα ωάρια –η ίδια διαδικασία κλωνοποίησης από την οποία προήλθε η προβατίνα Ντόλι.
Περίπου 300 γουρούνια όλων των ηλικιών ζουν στην ερευνητική φάρμα της Revivicor, όπου η υπόκρουση του τραγουδιού Free Fallin του Τομ Πέτι βοηθά τα νεαρά ζώα να συνηθίσουν τις ανθρώπινες φωνές. Μπάλες και άλλα παιχνίδια είναι διαθέσιμα για τα γουρουνάκια,
«Για τα γουρούνια είναι πολυτέλεια» λέει ο Άιρς. «Είναι όμως εξαιρετικά πολύτιμα ζώα. Είναι πολύ έξυπνα. Έχω δει γουρουνάκια να παίζουν μαζί με μπάλες σαν ποδόσφαιρο».
Στη γειτονική εγκατάσταση του Κρίστιανμπουργκ, όπου ζουν τα γουρούνια που προορίζονται για δοκιμές σε ανθρώπους, η Revivicor ελπίζει να παραγάγει 125 όργανα τον χρόνο, αρκετά για τις κλινικές μελέτες.
Θα περάσουν χρόνια μέχρι να καταστεί σαφές αν οι ξενομεταμοσχεύσεις είναι όντως αποτελεσματικές. Αν όμως οι δοκιμές είναι επιτυχής, η United Therapeutics σχεδιάζει μια μεγαλύτερη εγκατάσταση με δυναμικό 2.000 οργάνων τον χρόνο.
Εκτροφείο χοίρων για μεταμοσχεύσεις δημιουργείται στο μεταξύ και στη Γερμανία.
