Μόνο τις τελευταίες εβδομάδες έχουμε και λέμε: κύκλωμα εξυπηρετήσεων και νομιμοποίησης παρανομιών στον μεγαλύτερο δήμο της χώρας, με τη συμμετοχή υπηρεσιών της μεγαλύτερης περιφέρειας της χώρας και υπαλλήλων υπουργείων. Δολοφονία ιδιώτη για θέματα που έχουν να κάνουν με πολεοδομικά ζητήματα στο πιο τουριστικό νησί της χώρας. Αλλο κύκλωμα στον μεγαλύτερο φορέα διαχείρισης ακινήτων του κράτους εκμίσθωνε παρανόμως, με στόχο τον πλουτισμό των μελών του κυκλώματος, κρατικά ακίνητα για συναυλίες, εκθέσεις, αντιμετωπίζοντας τον δημόσιο χώρο ως προσωπικό τσιφλίκι. Ολες, υποθέσεις δεκάδων εκατομμυρίων. Αλλά και άλλης τάξης προβλήματα, όπως φορείς που εν έτει 2024 καθυστερούν να στείλουν ηλεκτρονικά έγκαιρα στη φορολογική διοίκηση στοιχεία όπως βεβαιώσεις αποδοχών, με αποτέλεσμα χιλιάδες πολίτες να μην μπορούν να υποβάλλουν τη δήλωσή τους.
Η χώρα έχει ξυπνήσει από τον λήθαργο της μεταμνημονιακής περιόδου και έχει να αντιμετωπίσει έναν δημόσιο τομέα το ίδιο αναποτελεσματικό με το παρελθόν, ο οποίος βλέποντας τα λεφτά που κυκλοφορούν στον ιδιωτικό τομέα ψάχνει να βρει «τρόπους» να συμμετάσχει με τον τρόπο του. «Συμπράξεις δημόσιου ιδιωτικού τομέα» από αυτές που δεν θέλουμε να υπάρχουν.
Το 1952, σε έναν διαπρεπή πολιτικό και τραπεζίτη, τον Κυριάκο Βαρβαρέσο, ανατέθηκε να συντάξει μια έκθεση για το οικονομικό πρόβλημα της Ελλάδας. Σε αυτήν επισήμαινε ότι κατά γενική ομολογία η κρατική μηχανή ήταν τόσο πλημμελής που «δεν είναι εις θέσιν να επιτελέσει κατά τρόπον ικανοποιητικόν ουδέν τας πλέον στοιχειώδεις κρατικάς λειτουργίας». Ο Βαρβαρέσος τόνιζε τον υπερβολικό αριθμό δημοσίων υπαλλήλων σε ορισμένες υπηρεσίες και τη μεγάλη έλλειψή τους σε άλλες. Μιλούσε για έναν νέο τύπο δημοσίου υπαλλήλου, κύρια χαρακτηριστικά του οποίου ήταν η «έλλειψις ικανότητας και η επιτηδειότης όπως εκμεταλλεύεται τη θέση του διά προσωπικήν ωφέλειαν», την εμμονή στη γραφειοκρατία που οδηγούσε στη συστηματική ταλαιπωρία των πολιτών, τις πολύ χαμηλές αμοιβές κ.λπ.
Ελεγε με λίγα λόγια ότι οι αναλύσεις για την οικονομική ανόρθωση της χώρας είναι άσκοπες αν δεν αντιμετωπιζόταν η διοικητική ανεπάρκεια. Το πρόβλημα της Ελλάδας, τόνιζε ο Βαρβαρέσος, δεν ήταν ότι λείπουν τα υλικά μέσα, αλλά η κυρίαρχη νοοτροπία απληστίας και αδιαφορίας για τις ανάγκες του συνόλου. Οι διαπιστώσεις που έγιναν 72 χρόνια πριν, ότι η κρατική μηχανή δεν μπορεί να επιτελέσει ούτε στοιχειώδεις κρατικές λειτουργίες, η γραφειοκρατία, οι επιχειρηματικές ομάδες – αρπακτικά, παραμένουν εκπληκτικά επίκαιρες. Η έκθεσή του δεν έγινε δεκτή από την κυβέρνηση που του την ανέθεσε και το ίδιο θα είχε κάνει και οποιαδήποτε κυβέρνηση από τότε μέχρι σήμερα. Κανείς δεν θέλει να ακούει τέτοια πράγματα.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη πίστεψε ότι αρκούσε για να αλλάξουν τα πράγματα να τα κάνει όλα ηλεκτρονικά. Δεν είχε άδικο. Αλλά αυτό ήταν το πρώτο βήμα. Το δεύτερο, το πιο μεγάλο, ήταν να αλλάξει το πλαίσιο οργάνωσης, (αυτο)ελέγχου και λογοδοσίας. Επέλεξε να μην πιέσει σε αυτή την κατεύθυνση αρκετά.
Τώρα έχει ευκαιρίες μπροστά της. Μπορεί χωρίς να αλλάξει τα πάντα να παρεμβαίνει έστω κατά περίπτωση. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί δεν ανοίγει η ίδια ένα θέμα επανεξέτασης όλων των οικοδομικών αδειών στη Μύκονο. Γιατί δεν βάζει ένα θέμα ελέγχου της νομιμότητας των αδειών λειτουργίας των επιχειρήσεων στην Αθήνα. Οταν υπάρχουν κάτι παραπάνω από ενδείξεις ότι και στις δύο περιπτώσεις υπάρχουν παρανομίες, αλλιώς ποια ήταν η «δουλειά» των κυκλωμάτων; Μπορεί με αυτόν τον τρόπο να ανοίξουν και στόματα, τα οποία τώρα δεν έχουν καμία διάθεση να μιλήσουν.
