Ο αποκλεισμός των Ιταλών από τη συνέχεια του Euro 2024 το Σάββατο το βράδυ είναι ο πρώτος αποκλεισμός φαβορί στην ιστορία της εφετινής διοργάνωσης. Τους απέκλεισαν οι Ελβετοί με μια καθαρή και εύκολη νίκη με 2-0. Ηταν όμως ποτέ φαβορί οι Ιταλοί; Στην πραγματικότητα είχαν αυτόν τον άτυπο τίτλο στα χαρτιά μόνο γιατί ήταν κάτοχοι του τροπαίου. Οι Ελβετοί δεν είχαν κανένα πρόβλημα μαζί τους ούτε πριν από το Euro. Μπορεί στην τηλεόραση οι σχολιαστές να επαναλάμβαναν διαρκώς τα δελτία Τύπου με χρήσιμες πληροφορίες που εκδίδει η UEFA πριν από τα ματς – και στα οποία ορθά επισημαινόταν ότι οι Ιταλοί δεν χάνουν από την Ελβετία από το 1993 και τον καιρό του Σαπουιζά και του Σφόρτσα –, όσοι όμως ασχολούνται λίγο περισσότερο με τα διεθνή γνωρίζουν πως η Ελβετία ήταν αυτή που μόλις δυο χρόνια πριν έβαλε σε μπελάδες τους Ιταλούς στερώντας τους τη δυνατότητα συμμετοχής στο Μουντιάλ του Κατάρ. Οι Ελβετοί το 2021 με δυο ισοπαλίες (1-1 στη Βασιλεία και 0-0 στη Ρώμη) πήραν την πρωτιά από τους Ιταλούς στον όμιλο των προκριματικών του Μουντιάλ του 2022. Τους αντιμετώπισαν χωρίς κανένα δέος. Και τους κέρδισαν χωρίς να ιδρώσουν.
Καμία έκπληξη δεν έγινε: έκπληξη θα ήταν μια ξαφνική μετάλλαξη της Ιταλίας προς το καλύτερο μετά το απογοητευτικό της ξεκίνημα. Οπως αποδείχτηκε, η ισοπαλία με την Κροατία (με το γκολ του Τζακάνι στο 98΄) άδειασε και κοίμισε τους Ιταλούς. Θα ήταν καλύτερα αν έχαναν και ζούσαν τρεις μέρες αγωνίας για το αν θα προκριθούν από τον όμιλο με τρεις μόνο βαθμούς; Δεν το πιστεύω. Διότι το πρόβλημά τους από την αρχή του τουρνουά είναι η έλλειψη παικτών με προσωπικότητα. Από την Ιταλία πρωταθλήτρια Ευρώπης πριν από τρία χρόνια σε αυτή την ομάδα έμειναν έξι παίκτες. Ο καλύτερος από αυτούς, ο Φρεντερίκο Κιέζα, ταλαιπωρείται δυο χρόνια από τραυματισμούς. Ο πιο αξιόπιστος, ο Μπαρέλα, πρωταθλητής με την Ιντερ, ξέμεινε από δυνάμεις γιατί δεν είχε σοβαρούς συμπαίκτες στη μεσαία γραμμή. Ο Ζορζίνιο έχει μεγαλώσει και οι Ντι Λορέντσο και Πελεγρίνι το 2022 δεν ήταν βασικοί. Εμεινε να θυμίζει την Ιταλία του Ρομπέρτο Μαντσίνι μόνο ο τερματοφύλακας Τζίτζι Ντοναρούμα. Παραδόθηκε τελευταίος.
Υπάρχει ένα παράδοξο με τους Ιταλούς: τα δυο τελευταία χρόνια οι ομάδες τους τα πάνε πολύ καλά στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις ενώ η Εθνική τους βουλιάζει. Εχει την εξήγησή του. Οι ιταλικές ομάδες που διακρίνονται τελευταία (η Ρόμα και η Φιορεντίνα που έπαιξαν τελικούς στο UEFA Conference League, η Αταλάντα που κέρδισε το Europa League, ακόμα και η Ιντερ που πέρυσι έφτασε να διεκδικήσει το Τσάμπιονς λιγκ από τη Μάντσεστερ Σίτι) είναι ομάδες προπονητών χωρίς μεγάλα αστέρια αλλά με πολλούς και καλά διαλεγμένους ρολίστες. Η Ελβετία που απέκλεισε την Ιταλία έχει τρεις ρολίστες πολυτελείας, τον Φρόιλερ, τον Αμπισερ και τον Ντόι που φέτος ήταν πρωταγωνιστές με την Μπολόνια κερδίζοντας μάλιστα μια συμμετοχή στο Τσάμπιονς λιγκ. Για έναν καλό προπονητή (και οι Ιταλοί έχουν τέτοιους) το να δουλεύει με παίκτες-εργαλεία και να φτιάξει μια ομάδα ικανότατη στο να μη λυγίζει στα κλειστά κρίσιμα ματς είναι σχετικά εύκολο, αλλά μια Εθνική Ιταλίας χρειάζεται προσωπικότητες. Ακόμα και η ομάδα του Λίπι, που το 2006 κέρδισε στο Βερολίνο το Παγκόσμιο Κύπελλο με κάμποσους εργάτες (τον Γκρόσο, τον Ζαμπρότα, τον Γκατούζο, τον Περότα κ.τ.λ.), είχε και ηγέτες που θαύμαζες: τον Πίρλο, τον Καναβάρο, τον Μπουφόν, τον Τότι, τον Τόνι, φυσικά τον Ντελ Πιέρο. Και υπάρχει και κάτι άλλο: άλλη προσωπικότητα έχει ο ρολίστας της Γιουβέντους (που μπορεί να λέγεται Κελίνι ή Μπονούτσι) κι άλλη αυτός της Αταλάντα. Κι ας κέρδισε το Europa League.
Είδα χθες από αγνή περιέργεια τη συνέντευξη του Λουτσιάνο Σπαλέτι πριν από την επιστροφή της ομάδας στην Ιταλία (που αναμένεται δύσκολη). Είπε ότι η ομάδα του είναι νέα, πως ο ίδιος δεν καταθέτει τα όπλα, πως έχει μάθει να δουλεύει σκληρά κ.τ.λ. Ζήτησε και συγγνώμη από όλους. Αλλά μάλλον δεν έχει καταλάβει το παραμικρό. Πριν από το τουρνουά είχε υποσχεθεί στους συμπατριώτες του, μιλώντας σε τρίτο πρόσωπο, πως «θα δουν στη Γερμανία τον καλύτερο Σπαλέτι». Το πρόβλημα δεν είναι ότι πίστευε πως αρκεί να είναι αυτός σε φόρμα για να μεταμορφωθούν σε ποδοσφαιριστές επιπέδου οι μετριότητες που αγωνίζονταν βασικοί: το κακό είναι ότι αυτό το πιστεύουν και οι Ιταλοί. Εχοντας ξεμείνει από παίκτες με ποιότητα, πόνταραν σε έναν προπονητή που έκανε τη διαφορά στη Νάπολι. Αφήνω στην άκρη ότι η Νάπολι όταν πήρε το πρωτάθλημα είχε 17 ξένους. Στέκομαι στην καταστροφική αντίληψη πως ένας προπονητής μπορεί να τα καταφέρει χωρίς παίκτες με προσωπικότητα παίζοντας μάλιστα και με τρεις κυνηγούς όπως οι Ιταλοί κόντρα στην Ελβετία: από αυτή την αντίληψη ξεκινούν τα δεινά των Ιταλών…
Φλέρταραν με την καταστροφή και οι γηπεδούχοι Γερμανοί που τελικά απέκλεισαν τη Δανία. Ξεκίνησαν καταπληκτικά, έχασαν του κόσμου τις ευκαιρίες, αλλά όπως και με την Ελβετία όταν οι Δανοί έκαναν τις πρώτες τους ευκαιρίες τρόμαξαν. Η διακοπή εξαιτίας της καταιγίδας τούς βοήθησε να ανασυνταχθούν. Βέβαια όλα κρίθηκαν σε τριάντα δευτερόλεπτα: στο 51′ ο Αντερσεν σκόραρε, οι Δανοί πανηγύρισαν ζητώντας από τους Γερμανούς στις εξέδρες να σωπάσουν αλλά το VAR ακύρωσε το γκολ «συλλαμβάνοντας» για χιλιοστά σε θέση οφσάιντ τον εμπλεκόμενο στη φάση συμπαίκτη του Αντερσεν επιθετικό Ντιλέινι. Στο 52′ μια σέντρα του γερμανού ακραίου μπακ Ράουμ έφερε το πέναλτι που οδήγησε στο γκολ του Χάβερτς και στη νίκη της Γερμανίας.
Ο τεχνικός των Δανών Κάσπερ Χιούμλαντ τα έβαλε με το VAR λέγοντας πως αυτές οι αποφάσεις είναι γελοίες και πως δεν γίνεται να ακυρώνονται γκολ για χιλιοστά. Δυστυχώς γίνεται. Για την ακρίβεια, δεν μπορεί να γίνει αλλιώς: αν υπάρχει χρήση τεχνολογίας, ό,τι ηλεκτρονικά καταγράφεται δεν αμφισβητείται. H UEFA καθώς φαίνεται δεν έχει σκοπό να καταργήσει το VAR, αλλά πληρώνει για την εξέλιξή του: το ημιαυτόματο (όπως αποκαλείται) VAR που βλέπουμε στη Γερμανία δεν κάνει λάθη. Να σημειώσω ότι οι Δανοί δεν χρησιμοποιούσαν VAR στο πρωτάθλημά τους. Για να πω την αλήθεια, με στενοχώρησε η ακύρωση του γκολ του Αντερσεν, όχι γιατί θα βλέπαμε ένα καλύτερο δεύτερο ημίχρονο αν μετρούσε, αλλά γιατί σκέφτηκα πόσοι είχαν ετοιμάσει τίτλους του στυλ «παραμύθια του Αντερσεν στο Euro» κ.τ.λ. Και η δουλειά πήγε χαμένη…
