«Κατάματα» θα κοιτάζει τους επισκέπτες του ταφικού τύμβου Καστά στην Αμφίπολη η πανέμορφη Σφίγγα, καθώς το μαρμάρινο κεφάλι της πρόκειται να τοποθετηθεί ξανά στη θέση όπου βρισκόταν πριν από 24 αιώνες. Στην αρχική τους θέση θα «φυτρώσουν» και πάλι τα φτερά της – τα οποία βρέθηκαν κομματιασμένα ακόμη και εκτός του εντυπωσιακού περιβόλου του ταφικού μνημείου –, ενώ μισάνοιχτη η βαριά δίφυλλη και υπερμεγέθης θύρα θα επιτρέπει μια ματιά στον τελευταίο θάλαμο του μνημείου, εκεί όπου η ταφική θήκη με τα οστά των νεκρών θα επενδυθεί με μια ιδιαίτερα ενισχυμένη μεταλλική θήκη.
Απαλλαγμένο σε μεγάλο ποσοστό από τα μεταλλικά υποστυλώματα που το συγκρατούσαν εσωτερικά και το καθιστούσαν αδιάβατο και με το προστώο – κέλυφος προστασίας της εισόδου να έχει ήδη ολοκληρωθεί, το ταφικό μνημείο θα επανακτήσει τα αυθεντικά τμήματά του έπειτα από ομόφωνες χθεσινές διαδοχικές γνωμοδοτήσεις του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου. Κίνηση που βάζει τέλος σε μια μακρά συζήτηση σχετικά με το αν θα πρέπει να τοποθετηθούν αντίγραφα στη θέση τους και τα πρωτότυπα να φιλοξενηθούν σε μουσειακό χώρο.
Η δίφυλλη μαρμάρινη πόρτα – από τις μεγαλύτερες που έχουν εντοπιστεί ως τώρα στη Μακεδονία και η οποία οδηγούσε στον τέταρτο χώρο όπου βρέθηκε ταφική θήκη με κατάλοιπα τουλάχιστον πέντε νεκρών –, αν και βαριά πληγωμένη, θα επιστρέψει στην αρχική της θέση. Το δεξί της φύλλο είχε δεχτεί χτυπήματα από βαρύ αντικείμενο – στην προσπάθεια των τυμβωρύχων να συλήσουν τον τάφο –, με αποτέλεσμα να έχει θρυμματιστεί το κατώτερο μέρος της. Τα θραύσματα ωστόσο έχουν εντοπιστεί στο σύνολό τους και αφού επιληφθούν οι συντηρητές, με τη βοήθεια ειδικού μεταλλικού νάρθηκα, θα επιστρέψουν στο μνημείο. Θα μείνει δε ανοιχτή σε γωνία 60 μοιρών ώστε οι επισκέπτες να μπορούν να δουν το εσωτερικό του ταφικού θαλάμου, στο οποίο ενδέχεται ωστόσο να μην έχουν πρόσβαση. Κι αυτό διότι προς το παρόν δεν έχει αποσαφηνιστεί αν θα μπορούν να φτάσουν ως εκεί καθώς δεν έχει αποφασιστεί αν θα επιτρέπεται η διάβαση πάνω από το ψηφιδωτό δάπεδο με την παράσταση της Αρπαγής της Περσεφόνης, εφόσον δεν έχει βρεθεί προς το παρόν αποδεκτή λύση. Η πρόταση περί γυάλινου δαπέδου δεν τυγχάνει ευρείας αποδοχής, επειδή, όπως αναφέρθηκε, συγκρατεί την υγρασία.
Η πώρινη ταφική θήκη, που βρίσκεται σε βάθος 2,5 μ. από τη στάθμη του δαπέδου του τάφου (μήκους 4 μ. και πλάτους 1,5 μ.) στον τελευταίο θάλαμο, θα επενδυθεί με μια μεταλλική κατασκευή από χάλυβα, η οποία αποτελείται από τρία τμήματα και θα φέρει νευρώσεις. Κρίνεται δε, σύμφωνα με τη μελέτη, κατάλληλη για να απορροφά τις μεγάλες ωθήσεις και τα φορτία που δέχεται το σημείο.
Οι μαρμάρινες Σφίγγες – προστάτιδες του ταφικού μνημείου θα επανακτήσουν τα φτερά τους, ενώ τα τμήματα που λείπουν θα συμπληρωθούν με τεχνητό λίθο, ο οποίος στο εσωτερικό του θα φέρει την ημερομηνία της αναστήλωσης. Τόσο το κεφάλι της δεξιάς Σφίγγας όσο και τα ακρωτηριασμένα σήμερα φτερά και των δύο μυθικών τεράτων θα στηριχθούν με ειδικό μεταλλικό φορέα προσαρμοσμένο στους αρχαίους γόμφους, χωρίς να χρειαστεί να «τραυματιστούν» επιπλέον τα αρχαία μέλη. Και η πρώτη εικόνα που θα έχουν οι επισκέπτες του τύμβου θα είναι πολύ κοντά σε εκείνη που είχαν όσοι τον αντίκριζαν την εποχή της δημιουργίας του – το 300 π.Χ., με απόκλιση 20 χρόνων, όπως έδειξε μέτρηση με C14 που έγινε σε μονωτικό υλικό το οποίο εντοπίστηκε στο εξωτερικό του μνημείου. Κι αυτό διότι μετά τις εργασίες αποκατάστασης της γεωμετρίας του θα έχει τελικό ύψος όπως στην αρχαιότητα, 23 μ., ενώ λαμβάνονται μέτρα για την αντιμετώπιση του πρανούς που βρίσκεται, όπως ειπώθηκε χαρακτηριστικά, σε «οριακή ισορροπία», με τη διαμόρφωση ενός ειδικού αναβαθμού που θα ενισχύει την προστασία του περιβόλου από τις ωθήσεις και θα συμβάλλει στην απορροή των υδάτων. Η πραγματοποίηση των έργων προγραμματίζεται να ξεκινήσει άμεσα καθώς θα προχωρήσει άμεσα η προκήρυξη των σχετικών διαγωνισμών.
