Η Εθνική ομάδα μπορεί να έχει αφήσει το δικό της στίγμα εδώ και δεκαετίες στο Ευρωπαϊκό και Παγκόσμιο μπάσκετ με την κατάκτηση πέντε μεταλλίων σε μεγάλες διοργανώσεις (2 χρυσά και 2 χάλκινα σε Ευρωμπάσκετ και 1 ασημένιο σε Μουντομπάσκετ) αλλά στα Προολυμπιακά τουρνουά έχει 1/12 προσπάθειες επιτυχίας!
Από το μακρινό 1952 στο Ελσίνκι μέχρι και το 2021 στην Βικτόρια του Καναδά η Εθνική ομάδα πήγαινε αρκετές φορές με φιλοδοξίες αλλά πάντα κάτι συνέβαινε και έμενε εκτός της μεγάλης γιορτής.
Ήταν σαν να έπεφτε σε…μαύρη τρύπα και αυτό συνέβαινε ακόμα και όταν είχε πάει σε Προολυμπιακό (το 1988 στο Ντεν Μπός) ως Πρωταθλήτρια Ευρώπης ένα χρόνο νωρίτερα στο φαληρικό στάδιο.
Μόλις μία φορά λοιπόν σε δώδεκα προσπάθειες (!) η Εθνική μας ομάδα κατάφερε να πάρει την πρόκριση στους Ολυμπιακούς Αγώνες μέσω προολυμπιακού τουρνουά και αυτό ήταν το 2008 μέσω Αθήνας και αυτό είναι το στοιχείο που μας γεμίζει με αισιοδοξία ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε εκ νέου και μάλιστα σε ένα στάδιο (ΣΕΦ) που έχει εκπληκτικές αναμνήσεις από την κατάκτηση του Ευρωμπάσκετ του 1987.
Πάντως και το 1996 στην Ατλάντα είχαμε προκριθεί μέσω του Ευρωμπάσκετ της Αθήνας (1995) και την είσοδό μας στην τετράδα μετά τη μεγάλη νίκη θρίλερ επί της Ισπανίας στον προημιτελικό, ενώ ένα χρόνο αργότερα μετά τους αγώνες της Ατλάντα κερδίσαμε το δικαίωμα συμμετοχής στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 καθώς είχαν ανατεθεί στη χώρα μας, στη Λοζάνη το 1997.
Άρα τρεις φορές βρεθήκαμε στο Ολυμπιακό τουρνουά (τέσσερις με το Ελσίνκι αν και δεν μπήκαμε ποτέ στο κυρίως ταμπλό το 1952) και αυτές ήταν μέσω Ελλάδας !
Ας θυμηθούμε την ιστορία της χώρας μας στα Προολυμπιακά τουρνουά.
Η πρώτη συμμετοχή της χώρας μας σε ολυμπιακό τουρνουά, στην προκριματική του φάση έγινε το 1952 στο Ελσίνκι με 23 ομάδες!
Οι 10 καλύτερες με βάση τα αποτελέσματά τους στις ηπειρωτικές διοργανώσεις μπήκαν χωρίς αγώνα στην τελική 16άδα του τουρνουά. Και οι άλλες 13 χώρες έπαιζαν σε γκρουπ και όποια έκανε δύο ήττες αποκλειόταν αυτόματα. Όμως οι αγώνες έγιναν όλοι στο Ελσίνκι και έτσι ένα άτυπο Προολυμπιακό στα βιβλία της ιστορίας περιλαμβάνεται και σαν ολυμπιακό τουρνουά ουσιαστικά.
Η Εθνική με προπονητή τον Βλαδίμηρο Βάλλα και μεγάλους παίκτες όπως ο Φαίδων Ματθαίου, ο Θέμης Χολέβας, ο Νίκος Μήλας, ο Αριστείδης Ρουμπάνης, ο αδελφοί Σπανουδάκη (Αλέξανδρος και Ιωάννης), ο Μίμης Στεφανίδης και ο Δημήτρης Ταλιαδώρος ηττήθηκε από την Ουγγαρία 75-38 και νίκησε το Ισραήλ 54-52. Σε νέο αγώνα πρόκρισης όπου ο χαμένος αποκλειόταν από το τουρνουά η ομάδα μας έχασε στις λεπτομέρειες από την Ουγγαρία 47-44.
Αν και τα προολυμπιακά τουρνουά με βάση την ιστορία της ΦΙΜΠΑ άρχισαν το 1960 για τους αγώνες της Ρώμης, το 1956 είχαν γίνει αγώνες πρόκρισης (δεν λογίζονται ως προολυμπιακό τουρνουά από τη Διεθνή Ομοσπονδία) και η Ελλάδα συμμετείχε σε όμιλο στο Κάιρο αλλά δεν προκρίθηκε. Επτά ματς είχε δώσει η Εθνική μας ομάδα στο Κάιρο υπό τις οδηγίες του Μίσσα Πανταζόπουλου χωρίς ωστόσο να καταφέρει να πάρει και το εισιτήριο για τους Ολυμπιακούς Αγώνες έχοντας πέντε νίκες και δύο ήττες στον πόντο από Ρουμανία και Πολωνία που στοίχισαν την πρόκριση στους αγώνες της Μελβούρνης. Την Εθνική μας αποτελούσαν οι Ρουμπάνης, Στεφανίδης, Πουλακίδας, Μουρούζης, Αλ. Σπανουδάκης, Γιαν. Σπανουδάκης. Ματθαίου, Καραμανλής, Μπαμπανικολός, Χρηστέας
Τα αποτελέσματά μας: Πολωνία-Ελλάδα 55-54, Ελλάδα-Λίβανος 71-54, Ρουμανία-Ελλάδα 50-49, Ελλάδα-Συρία 94-75, Ελλάδα-Αίγυπτος 77-68.
Το 1960 στην Μπολόνια φιλοξενήθηκε το πρώτο – επίσημα καταγεγγραμένο από τη ΦΙΜΠΑ – προολυμπιακό τουρνουά στην ιστορία με 18 ομάδες από όλη την υφήλιο και προκρίθηκαν στους αγώνες της Ρώμης πέντε ομάδες, όλες από την Ευρώπη. Τελευταία η Πολωνία που έμεινε «ζωντανή» στην πρόκριση από τη νίκη θρίλερ και πάλι επί της Ελλάδας (77-76). Η Εθνική μας είχε ουσιαστικά χάσει τις ελπίδες της από τη βαριά ήττα από το Ισραήλ (65-43). Με προπονητή το Φαίδωνα Ματθαίου και παίκτες όπως ο βετεράνος Μουρούζης, ο Χρηστέας (ηγέτης εκείνης της ομάδας), ο Αμερικάνος, ο Κοντοβουνήσιος και οι αδελφοί Σπανουδάκη, Γιάννης και Αλέκος. Και μαζί τους οι Γούσιος, Τσίκας, Οικονόμου, Μουρούζη, Πετρακης, Πουλακίδας και Κουκόπουλος.
Τα αποτελέσματα μας: Ισραήλ-Ελλάδα 65-43, Πολωνία-Ελλάδα 77-76, Ελλάδα-Ελβετία 71-54, Ελλάδα-Αυστραλία 108-87, Ελλάδα-Αυστρία 89-69, Γερμανία-Ελλάδα 72-65. Η Ελλάδα κατετάγη στη 10η θέση.
Ίδιο αποτέλεσμα το 1964 στη Γενεύη μετά τις ήττες από Φινλανδία (73-67) η οποία έκανε την έκπληξη και έφτασε μέχρι το Τόκιο (!) και Ανατολική Γερμανία (78-68). Με προπονητή Ματθαίου και πάλι κορυφαίους παίκτες (Τρόντζος, Κολοκυθάς – σούπερ σκόρερ –, Αμερικάνος, Κοντοβουνήσιος, Παναγιωταράκος, Πέππας, Χρηστέας, Μπουσβάρος αλλά και τον νεαρό τότε Κώστα Πολίτη που μετέπειτα οδήγησε την Εθνική στον θρίαμβο του 1987.
Τα αποτελέσματά μας: Ελλάδα-Ελβετία 89-82, Ανατολική Γερμανία-Ελλάδα 78-68, Φινλανδία-Ελλάδα 73-67, Ελλάδα-Αυστρία 81-66, Ουγγαρία-Ελλάδα 84-71, Ισραήλ-Ελλάδα 53-41, Ελλάδα-Ολλανδία 72-67, Ελλάδα-Αυστρία 63-57. Η Εθνική μας τερμάτισε στην 9η θέση.
Απογοήτευση και το 1968 στη Σόφια με πρόωρο αποκλεισμό μετά τις τρείς πρώτες ήττες μας στον όμιλο. Και πάλι με κόουτς Ματθαίου και με εξαιρετικούς παίκτες, τους Κολοκυθά, Διαμαντόπουλο, Παναγιωταράκο, Κατσαφάδο, Χαϊκάλη, Γκούμα, Μπαρλά, Παρίση, Σισμανίδη και Τσάβα. Τα αποτελέσματά μας:
Βουλγαρία-Ελλάδα 77-56, Ανατολική Γερμανία-Ελλάδα 85-77, Αυστρία-Ελλάδα 78-74, Ελλάδα-Δυτική Γερμανία 74-66, Φινλανδία-Ελλάδα 85-79, Γιουγκοσλαβία-Ελλάδα 85-66, Ελλάδα-Ισραήλ 58-56, Ελλάδα-Ολλανδία 68-64. Η Ελλάδα τερμάτισε στην 11η θέση.
Νέα απογοήτευση το 1972 στο Αρνεμ της Ολλανδίας με την ήττα θρίλερ (50-47) από τη Γαλλία να μας αφήνει πρόωρα εκτός. Ακολούθησε δεύτερο τουρνουά στο Αάσμπουργκ και πάλι χωρίς επιτυχία για μας. Με προπονητή τον Ντουκσάιρ, αστέρι της ομάδας τον ελληνοαμερικανό φόργουορντ Θανάση Χριστοφόρου και συμπαίκτες όπως οι Κόντος, Γιαννουζάκος, Σταμέλος, Κατσαφάδος, Μπογατσιώτης, Νυδριώτης, Ραφτόπουλος.
Τα αποτελέσματα μας:
Αρνεμ: Ιταλία-Ελλάδα 70-62, Ελλάδα-Δανία 87-33, Γαλλία-Ελλάδα 50-47, Πολωνία-Ελλάδα 82-63.
Αασμπουργκ: Πολωνία-Ελλάδα 82-63, Ισπανία-Ελλάδα 88-82, Ελλάδα-Καναδάς 91-87, Φινλανδία-Ελλάδα 77-66, Ελλάδα-Βόρεια Κορέα 90-78, Ελλάδα-Ελβετία 112-47. Η Ελλάδα στην 10η θέση.
Το 1976 δεν λάβαμε μέρος στο Προολυμπιακό για το Μόντρεαλ για πρώτη φορά ενώ το 1980 στο Βεβέ της Ελβετίας, παρουσία του Νίκου Γκάλη για πρώτη φορά η ήττα από τη Σουηδία στην πρεμιέρα (79-71) μας στοίχισε ακριβά. Στην άκρη του πάγκου βρίσκονταν ο Ρίτσαρντ Ντουκσάιρ και η ομάδα αποτελούνταν από τους Πετρόπουλο, Ζώη, Παπαγεωργίου, Βίδα, Ανδρίτσο, Σακελλαρίου, Γκάλη, Γιαννάκη, Καρατζουλίδη, Παραμανίδη και Μάνθο Κατσούλη.
Τα αποτελέσματά μας: Σουηδία-Ελλάδα 79-71, Ελλάδα-Ελβετία 92-80, Τσεχοσλοβακία-Ελλάδα 80-73, Ελλάδα-Λουξεμβούργο 119-46.
Η Ελλάδα τερμάτισε 10η.
Στο Λε Μαν και στο Παρίσι (τελική φάση) το 1984 η Ελλάδα άγγιξε το θαύμα αλλά η ήττα σοκ από τη Μεγάλη Βρετανία (106-104 χωρίς παράταση) με καλάθι του Χέντγουιν στην εκπνοή μας άφησε εκτός από το Λος Αντζελες (σε αγώνα που είχαμε προηγηθεί με 16 πόντους και με 45 πόντους του Γκάλη!). Και φυσικά η ήττα στο θρίλερ με την Ισπανία στον πόντο στο φινάλε.
Προπονητής ήταν ο Κώστας Πολίτης και παίκτες οι Γκάλης, Γιαννάκης, Φασούλας, Μάνθος Κατσούλης, Σταυρόπουλος, Φιλίππου, Ανδρίτσος, Ρωμανίδης, Μίσσας, Παπαπέτρου, Βίδας, Καρατζουλίδης.
Τα αποτελέσματά μας: Ελλάδα-Ελβετία 95-77,
Ελλάδα-Τουρκία 83-73, Ισπανία-Ελλάδα 90-89, Δυτική Γερμανία-Ελλάδα 91-73, Μεγάλη Βρετανία-Ελλάδα 106-104, Σοβιετική Ενωση-Ελλάδα 120-80, Ελλάδα-Σουηδία 104-80, Ελλάδα-Ισραήλ 120-95, Ελλάδα-Γαλλία 103-96.
Η Ελλάδα τερμάτισε 5η ενώ προκρίνονταν οι 4 πρώτες ομάδες.
Στην Ολλανδία η Πρωταθλήτρια Ευρώπης Εθνική μας ένα χρόνο πριν πλήρωσε την ήττα από την Ισπανία (91-84) και απλά αποκλείσαμε την Ιταλία νικώντας στο φινάλε (91-88) και μείναμε έξω όπως και οι Ατζούρι σε τριπλή ισοβαθμία Ελλάδας – Ιταλίας – Ισπανίας (πέρασαν οι Ισπανοί που είχαν χάσει 91-90 από την Ιταλία).
Στον πάγκο ήταν και πάλι ο Κώστας Πολίτης ενώ η Εθνική μας αποτελούνταν από τους Γκάλη, Γιαννάκη, Φασούλα, Καμπούρη, Στεργάκο, Μακαρά, Φιλίππου, Ανδρίτσο, Ιωάννου, Χριστοδούλου, Μπακατσιά, Παπαδόπουλο.
Τα αποτελέσματά μας: Ελλάδα-Ισραήλ 85-70, Ελλάδα-Νορβηγία 100-81, Γιουγκοσλαβία-Ελλάδα 103-87, Σοβιετική Ενωση-Ελλάδα 82-77, Ελλάδα-Γαλλία 89-79, Ελλάδα-Μεγάλη Βρετανία 101-72, Ισπανία-Ελλάδα 91-84, Ελλάδα-Ιταλία 91-88, Ελλάδα-Δυτική Γερμανία 94-87
Το 1992 στη Μούρθια οι ήττες από την Κροατία και τη Γερμανία μας έστειλαν πρόωρα σπίτι μας. Ο επιβλητικός Ντέντλεφ Σρεμπφ ήταν ο «δήμιος» μας στο κρίσιμο παιχνίδι με τους Γερμανούς.
Ο Ευθύμης Κιουμουρτζόγλου που είχε αναλάβει την Εθνική μας από το 1989 είχε στη διάθεσή του, τους Γιαννάκη, Κορωνιό, Φασούλα, Χριστοδούλου, Παταβούκα, Αγγελίδη, Μυλωνά, Τσέκο, Γαλακτερό, Παπαδόπουλο, Μπουντούρη και Παπαδάκο.
Τα αποτελέσματά μας: Ελλάδα-Ισλανδία 77-73, Ελλάδα-Πορτογαλία 100-58, Ελλάδα-Ρουμανία 91-72, Γερμανία-Ελλάδα 85-76, Κροατία-Ελλάδα 102-63.
Η Ελλάδα τερμάτισε 12η
Επιτέλους πρόκριση.
Το 1996, το 2000 και το 2004 δεν υπήρχε προολυμπιακό αλλά πρόκριση μέσω ηπειρωτικών διοργανώσεων και εμείς πήγαμε στην Ατλάντα (μέσω Αθήνας το 1995 και 4η θέση στο Ευρωμπάσκετ) και το 2004 ως διοργανωτές. Όμως το 2008 το προολυμπιακό (ως ενιαίο) επανήλθε και η Ελλάδα ανάλαβε τη διοργάνωσή του στο ΟΑΚΑ και επιτέλους ευοδώθηκε η πρόκριση μέσω Προολυμπιακού.
Με τέσσερις άνετες νίκες πήραμε την πρόκριση όπως και η Κροατία (δεν έγινε τελικός καθώς δεν χρειαζόταν) ενώ ακολούθησε και η Γερμανία (νικώντας το Πουέρτο Ρίκο στον «μικρό» τελικό) με τον Νοβίτσκι να ξεσπά σε κλάματα μετά την πρόκριση στον πρώτο αγώνα 3ης θέσης που είχε τόσο μεγάλη σημασία.
Το αντιπροσωπευτικό μας συγκρότημα με κόουτς τον Παναγιώτη Γιαννάκη συγκροτούσαν οι Διαμαντίδης, Σπανούλης, Σχορτσανίτης, Παπαλουκάς, Τσαρτσαρής, Βασιλόπουλος, Μπουρούσης, Φώτσης, Γλυνιαδάκης, Ζήσης, Πελεκάνος και Πρίντεζης.
Τα αποτελέσματα μας: Ελλάδα-Λίβανος 119-62, Ελλάδα-Βραζιλία 89-69, Ελλάδα-Νέα Ζηλανδία 75-48, Ελλάδα-Πουέρτο Ρίκο 88-63.
Μετά την επιτυχία του 2008, το 2012 στο μακρινό Καράκας της Βενεζουέλας μείναμε έξω νωρίς στον προημιτελικό από τη Νιγηρία (80-79) που έφτασε μέχρι το Λονδίνο (επικρατώντας στον αγώνα της 3ης θέσης της Δομινικανής Δημοκρατίας) !
Μας «εκτέλεσε» ο Αντε Νταγκουντούρο στο νόκ άουτ προημιτελικό με τρίποντο σχεδόν στην εκπνοή ενώ στο φινάλε δεν σφυρίχθηκε καθαρό φάουλ στο Βασίλη Σπανούλη σε προσπάθεια για τρίποντο.
Προπονητής της Εθνικής μας ήταν ο Ηλίας Ζούρος και παίκτες οι Σπανούλης, Μπουρούσης, Πρίντεζης, Παπανικολάου, Μαυροειδής, Μπράμος, Καλάθης, Ζήσης, Φώτσης, Μάντζαρης, Καϊμακόγλου και Βασιλειάδης.
Τα αποτελέσματά μας: Ελλάδα-Ιορδανία 107-63, Ελλάδα-Πουέρτο Ρίκο 98-84, Νιγηρία-Ελλάδα 80-79.
Το 2016 η ήττα από την Κροατία (66-61) στο Τορίνο μας άφησε και πάλι νωρίς εκτός. Μάλιστα στη συνέχεια οι Κροάτες άφησαν έξω και τους διοργανωτές Ιταλούς.
Με προπονητή το Φώτη Κατσικάρη και τον Γιάννη Αντετοκούνμπο να δίνει για πρώτη φορά το «παρών» σε Προολυμπιακό τουρνουά έχοντας μια «γεμάτη» τριετία στο ΝΒΑ, την ελληνική ομάδα αποτελούσαν οι Γιάννης Αντετοκούνμπο, Περπέρογλου, Μπουρούσης, Κουφός, Αγραβάνης, Θανάσης Αντετοκούνμπο, Αθηναίου, Μάντζαρης, Παπαπέτρου, Μπόγρης, Χαραλαμπόπουλος.
Τα αποτελέσματά μας: Ελλάδα-Ιράν 78-53, Ελλάδα-Μεξικό 86-70, Κροατία-Ελλάδα 66-61.
Το 2021 στη Βικτόρια του Καναδά με πολλές απουσίες (τελευταία στιγμή νοκ άουτ Σπανούλης και Πρίντεζης) η ομάδα του Ρικ Πιτίνο έφτασε μέχρι τον τελικό αλλά εκεί δεν άντεξε και κατέρρευσε κόντρα στην Τσεχία (97-72) η οποία πήγε στο Τόκιο.
Το ρόστερ της Εθνικής με κόουτς τον Ρίκ Πιτίνο αποτελούνταν από τους Λαρεντζάκη, Σλούκα, Κασελάκη, Μήτογλου, Κατσίβελη, Παπαγιάννη, Κώστα Αντετοκούνμπο, Καλάθη, Καββαδά, Ρογκαβόπουλο, Χρυσικόπουλο και Γιαννοπουλο.
Τα αποτελέσματά μας: Καναδάς-Ελλάδα 97-91, Ελλάδα-Κίνα 105-80, Ελλάδα-Τουρκία 81-63, Τσεχία-Ελλάδα 97-72.
