Η υπέρταση δεν αποκαλείται τυχαία ύπουλος κίνδυνος: Συσχετίζεται με σοβαρές επιπλοκές, όπως είναι οι καρδιακές προσβολές και τα εγκεφαλικά επεισόδια, ιδίως εάν η συχνή αυτή πάθηση δεν αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά. Παρ’ όλα αυτά μερικοί ασθενείς, παρότι είναι συνεπείς με τη φαρμακευτική τους αγωγή, παραμένουν αρρύθμιστοι, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Οι επιστήμονες αναζητώντας λύση για την ανθεκτική υπέρταση εστίασαν στο σύστημα που ενώνει την καρδιά με τον εγκέφαλο και τα νεφρά, αποδεικνύοντας για μία ακόμη φορά πως ο ανθρώπινος οργανισμός είναι ένα περίπλοκο δίκτυο.
Πιο συγκεκριμένα, οι ειδικοί διαπίστωσαν ότι η… κατάργηση της διασταύρωσης που ενώνει το νεφρό με το νευρικό κεντρικό σύστημα μειώνει τη δραστηριότητα του συμπαθητικού συστήματος, ρίχνοντας έτσι την υπέρταση σε αυτές τις «δύσκολες» περιπτώσεις. Μάλιστα, ήδη από το 2012 στη χώρα μας έχουν πραγματοποιηθεί 500 επεμβάσεις νεφρικής απονεύρωσης, με την καινοτόμο αυτή μέθοδο να κερδίζει έδαφος εντός και εκτός συνόρων. Εν τω μεταξύ μετά τις νέες κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης (ESH) για το 2023, που δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό «Journal of Hypertension», οι έρευνες συνεχίζονται για πιθανά οφέλη και σε άλλα συστήματα, όπως ανακοινώθηκε στο 4ο Athens HaB Symposium με θέμα «Καρδιονευρολογία: Αλληλεπίδραση Καρδιάς – Εγκεφάλου» που διοργανώθηκε την περασμένη Παρασκευή και το Σάββατο.
Τα μέχρι τώρα πάντως ευρήματα δείχνουν πως η νεφρική απονεύρωση ελαττώνει τα επίπεδα της 24ωρης περιπατητικής συστολικής αρτηριακής πίεσης κατά 5-7 mmHg και τα επίπεδα της συστολικής αρτηριακής πίεσης ιατρείου 8-10mmHg. Είναι, δε, αξιοσημείωτο πως η μείωση αυτή αντιστοιχεί σε ελάττωση κατά 17% του κινδύνου στεφανιαίας νόσου, 27% μείωση του κινδύνου εκδήλωσης αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου, 28% ελάττωση του κινδύνου ανάπτυξης καρδιακής ανεπάρκειας και μείωση κατά 13% της θνησιμότητας από όλες τις αιτίες.
Η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Υπέρτασης συστήνει τη χρήση της κατάλυσης της συμπαθητικής νεύρωσης των νεφρικών αρτηριών σε ασθενείς με ανθεκτική υπέρταση ως μια επιπρόσθετη ή εναλλακτική θεραπευτική επιλογή έναντι της προσθήκης επιπλέον αντιυπερτασικών φαρμάκων. Στην ίδια όμως λίστα συμπεριλαμβάνονται και ασθενείς με αρρύθμιστη υπέρταση, οι οποίοι – επανειλημμένως – δεν συμμορφώνονται προς τη θεραπεία τους ή παρουσιάζουν δυσανεξία στα αντιυπερτασικά φάρμακα.
Είναι σημαντικό, δε, να υπογραμμιστεί πως οι συστάσεις της ESH βασίζονται σε πρόσφατες μελέτες που αξιολόγησαν δύο διαφορετικές τεχνικές, δηλαδή τη χρήση της τεχνολογίας υπερήχων στο σύστημα της νεφρικής απονεύρωσης αλλά και τη χρήση της τεχνολογίας των ραδιοσυχνοτήτων. Και κατέληξαν πως αμφότερες οι δύο αυτές μέθοδοι επιτυγχάνουν μείωση της αρτηριακής πίεσης ιατρείου, καθώς και της 24ωρης περιπατητικής αρτηριακής πίεσης σε ασθενείς με αρρύθμιστη αρτηριακή υπέρταση.
Μάλιστα, μια σημαντική λεπτομέρεια είναι πως στη διεξαγωγή των μελετών αυτών έχει συμμετάσχει και η Α’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική και η Μονάδα Υπέρτασης του Ιπποκρατείου Νοσοκομείου Αθηνών (Κέντρο Αριστείας της ESH), με σημαντικό αριθμό ελλήνων ασθενών να έχουν ενταχθεί σε αυτές.
Εν τω μεταξύ, πρόσφατα και ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) ενέκρινε την απονεύρωση με τη χρήση και των δύο τεχνολογιών (ραδιοκυμάτων και υπερήχων) για τη θεραπεία της αρρύθμιστης υπέρτασης ως συμπληρωματικό της φαρμακευτικής αγωγής. Ετσι, και όπως σημειώνουν οι έλληνες ειδικοί, η νεφρική απονεύρωση (RDN) αναβαθμίζεται και καθιερώνεται πλέον ως ο τρίτος βασικός πυλώνας για τη θεραπεία της αρτηριακής υπέρτασης. «Δεν πρόκειται για μια εναλλακτική επιλογή έναντι των αντιυπερτασικών φαρμάκων, δηλαδή δεν είναι μια ανταγωνιστική στρατηγική θεραπείας, αλλά μια συνεργιστική, συμπληρωματική θεραπεία» διευκρινίζουν. Και προσθέτουν: «Είναι η πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες που σύμφωνα με τις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης, οι θεράποντες ιατροί διαθέτουμε στα χέρια μας ένα ακόμη κομβικής σημασίας εργαλείο προκειμένου να επιτύχουμε την επιθυμητή και πολλαπλώς ωφέλιμη ελάττωση της αρτηριακής πίεσης σε περιπτώσεις ασθενών με δύσκολα ρυθμιζόμενη υπέρταση, μια πραγματικότητα που συναντάμε πολύ συχνά στην κλινική πράξη και καλούμαστε να δώσουμε τη βέλτιστη λύση».
Σύμφωνα με τους επιστήμονες της Α’ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής στο Ιπποκράτειο νοσοκομείο, στους ασθενείς που πρόκειται να υποβληθούν σε νεφρική απονεύρωση διενεργείται απεικόνιση των νεφρικών αρτηριών μέσω triplex, αξονικής ή μαγνητικής αγγειογραφίας. Κατόπιν, εάν η ανατομία είναι κατάλληλη, προσέρχονται οι υπερτασικοί ασθενείς την ημέρα της κατάλυσης στο Αιμοδυναμικό Εργαστήριο της Α’ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής ΕΚΠΑ.
Η αγγειακή προσπέλαση γίνεται μέσω της μηριαίας αρτηρίας, ενώ έχει προηγηθεί τοπική αναισθησία και χορηγείται αναλγησία ή και ήπια μέθη. Η κατάλυση των νεφρικών αρτηριών γίνεται με χρήση ραδιοσυχνοτήτων ή υπερήχων, με τους επεμβατικούς ιατρούς να χορηγούν ανάλογα με το σύστημα θεραπείες κατάλυσης και στις δύο νεφρικές αρτηρίες ώστε να επιτευχθεί κατάλυση του συμπαθητικού συστήματος για να μειωθεί αποτελεσματικά η αρτηριακή πίεση. Η μέση διάρκεια της θεραπείας εκτιμάται στη μισή ώρα. Την επόμενη ημέρα της επέμβασης ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει στις καθημερινές του δραστηριότητες.
Η ανθεκτική υπέρταση είναι η υψηλή αρτηριακή πίεση που δεν ανταποκρίνεται καλά στην ιατρική θεραπεία, εξηγούν οι επιστήμονες της παγκοσμίου φήμης Ιατρικής Σχολής του Johns Hopkins. Αναλυτικότερα και σύμφωνα πάντα με τους ίδιους, η υπέρταση θεωρείται ανθεκτική όταν ισχύουν όλα τα ακόλουθα:
«Με την πάροδο του χρόνου, η ανεξέλεγκτη υπέρταση βλάπτει τις αρτηρίες, συμβάλλοντας στη δυσκαμψία τους. Καθώς οι αρτηρίες γίνονται στενότερες και λιγότερο εύκαμπτες, η καρδιά πρέπει να εργάζεται σκληρότερα για να μεταφέρει το αίμα στο σώμα. Η ανεξέλεγκτη υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλικό επεισόδιο, καρδιακή προσβολή, καρδιακή ανεπάρκεια και άλλες καρδιακές παθήσεις, να προκαλέσει βλάβη στα νεφρά, τη μνήμη και την όρασή σας και να συμβάλει στη στυτική δυσλειτουργία», προειδοποιούν οι ίδιοι. Και προσθέτουν ότι περίπου το 20% των ασθενών μπορεί να έχουν ανθεκτική υπέρταση, όμως θα πρέπει πρωτίστως να διερευνηθεί εάν οφείλεται σε άλλες παθολογικές καταστάσεις (π.χ. υπνική άπνοια, στένωση νεφρικής αρτηρίας και υπέρταση της «λευκής μπλούζας»).
