Αποτελεί μία τάση που εξαπλώνεται διεθνώς όσο οι τιμές των προϊόντων τραβούν την ανηφόρα.
Σχετίζεται με τη συρρίκνωση του μεγέθους της συσκευασίας του προϊόντος, αλλά όχι της τιμής και περιγράφεται με τον όρο shrinkflation, από τη σύνθεση των αγγλικών λέξεων shrink που σημαίνει συρρικνώνω και inflation που σημαίνει πληθωρισμός.
Δημοφιλείς μάρκες σε ολόκληρο τον κόσμο αλλά και στην Ελλάδα σε μία προσπάθεια να «ελέγξουν» το αυξημένο κόστος προχωρούν στη μείωση του μεγέθους της συσκευασίας και του περιεχομένου της, ενώ παράλληλα διατηρούν την ίδια τιμή και σε κάποιες περιπτώσεις την αυξάνουν.
Σνακ, απορρυπαντικά, ζυμαρικά, καφές, γαλακτοκομικά, σοκολάτες, αναψυκτικά είναι μόνο μερικά από τα είδη στα οποία είτε έχουν μικρύνει οι συσκευασίες ή πλέον οι εταιρείες έχουν δημιουργήσει και νέες μικρότερες που δεν είχαν στο παρελθόν.
Το φαινόμενο shrinkflation έχει λάβει διαστάσεις, επιδεινώνοντας τη θέση των καταναλωτών, που αντιμετωπίζουν την εκτίναξη των τιμών.
Η τακτική αυτή φυσικά δεν γίνεται στα κρυφά, ωστόσο για τους καταναλωτές πολλές φορές είναι δύσκολο να συγκρίνουν ή ακόμα και να αντιληφθούν τις όποιες διαφορές.
Με δεδομένο ότι οι καταναλωτές διεθνώς αλλά και στην Ελλάδα βρίσκονται έτσι κι αλλιώς αντιμέτωποι με συνεχείς ανατιμήσεις σε προϊόντα στο ράφι, νιώθουν συχνά εξαπατημένοι, όταν βλέπουν τελικά την ποσότητα του προϊόντος που αγοράζουν να είναι μικρότερη, αλλά την τιμή αντίστοιχα να μη μειώνεται.
Το θέμα απασχολεί και τις κυβερνήσεις. Μάλιστα στις 19 Απριλίου 2024, η γαλλική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι έως την 1η Ιουλίου 2024, κάθε λιανέμπορος θα πρέπει να τοποθετεί ένδειξη μπροστά σε όλα τα προϊόντα (τρόφιμα και μη), τα οποία συρρικνώθηκαν σε μέγεθος, με αναφορά σε ποσότητα και τιμή, σε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο του shrinkflation.
Η αρχή είχε γίνει στη Γαλλία από την αντίδραση της αλυσίδας Carrefour όταν έβαλε ή ίδια σήμανση σε προϊόντα πολυεθνικών των οποίων οι συσκευασίες και το περιεχόμενο μειώθηκαν χωρίς αντίστοιχη μείωση και της τιμής τους.
Η Ελλάδα ήταν από τις πρώτες χώρες που έκανε παρέμβαση για το φαινόμενο αυτό, από τα μέσα του 2022, όταν είχαν κάνει την εμφάνισή τους στα ράφια πιο «αδύνατες» από άποψη περιεχομένου συσκευασίες.
Η τότε ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης είχε προχωρήσει σε μέτρα για πιο ευανάγνωστες ενδείξεις αναφορικά με τις τιμές και τις ποσότητες.
Ακολούθησαν παρεμβάσεις για τον έλεγχο του περιθωρίου κέρδους και πρόσφατα ρυθμίσεις για μεγαλύτερη διαφάνεια στη διαμόρφωση των τελικών τιμών, στην πολιτική των προσφορών καθώς και ενθάρρυνση των καταναλωτών να καταγγέλλουν μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας περιπτώσεων που θεωρούν ότι χρήζουν διερεύνησης.
Το φαινόμενο όμως έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις σε πανευρωπαϊκό επίπεδο με σχεδόν έναν στους δύο καταναλωτές να θεωρεί ότι δεν είναι αποδεκτή πρακτική. Ομως αν και το φαινόμενο είναι πανευρωπαϊκό, δεν υπάρχει κοινό ευρωπαϊκό πλαίσιο, με κάθε χώρα να επιλέγει αυτόνομα πώς θα το διαχειριστεί.
Σύμφωνα με έρευνα της Ιpsos Global Inflation Monitor τον περασμένο Νοέμβριο σε 33 χώρες του κόσμου το 46% των καταναλωτών έχει διαπιστώσει ότι τα μεγέθη των προϊόντων γίνονται μικρότερα, σε αντίθεση με τις τιμές τους.
Οι πέντε χώρες όπου οι άνθρωποι παρατηρούν πιο έντονα το φαινόμενο είναι η Βρετανία (64%), η Γαλλία (63%), η Γερμανία (62%), ο Καναδάς (60%) και η Ολλανδία (59%).
Μόνο το ένα τέταρτο (22% παγκοσμίως) δηλώνει ότι θεωρεί αποδεκτή τη μείωση της ποσότητας χωρίς μείωση τιμής.
Ωστόσο, το μεγαλύτερο ποσοστό (48% κατά μέσο όρο παγκοσμίως) θεωρεί απαράδεκτη την πρακτική της συρρίκνωσης των συσκευασιών και όχι των τιμών.
