Τον περασμένο Απρίλιο στο Τορόντο ο βρετανός ιστορικός Τίμοθι Γκάρτον Ας παραβρέθηκε στη βράβευσή του για το Lionel Gelber 2024, το οποίο απονέμεται στο καλύτερο βιβλίο διεθνών σχέσεων γραμμένο στα αγγλικά. Ο καθηγητής και διευθυντής του Κέντρου Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστήμιου της Οξφόρδης κέρδισε το βραβείο για τις Πατρίδες: Μια προσωπική ιστορία της Ευρώπης (στα ελληνικά από το Μεταίχμιο). Και την περασμένη εβδομάδα ο ίδιος επισκέφθηκε το Κίεβο για να παρουσιάσει πώς χρησιμοποίησε το συνοδευτικό χρηματικό έπαθλο των 50.000 καναδικών δολαρίων (περίπου 33.800 ευρώ). Ο ιστορικός της σύγχρονης Ευρώπης ο οποίος συνέκρινε την Ουκρανία του 2022 με τη Βρετανία του 1940 και χαρακτήρισε τον Ζελένσκι ως «Τσόρτσιλ με iPhone» διέθεσε το βραβείο του για να αγοράσει drones και τα πρόσφερε για άμεση χρήση στον πόλεμο κατά της Ρωσίας.
«Χτίσαμε την καλύτερη Ευρώπη που είχαμε ποτέ, την πιο ελεύθερη, την πιο ευημερούσα, την πιο ειρηνική και την πιο ενωμένη εδώ και χιλιετίες. Αλλά τώρα δέχεται πραγματικά σοβαρή επίθεση» δήλωσε ο Γκάρτον Ας στα καναδικά μίντια. Ο ιστορικός που επιλέγει τα όπλα και όχι τον λόγο ξαφνιάζει. Για εκείνον η τακτική των διαπραγματεύσεων, των διπλωματικών χειρισμών, οι διαμεσολαβητικές προσπάθειες και άλλα τελετουργικά ειρηνευτικών διαδικασιών έχουν ξεθυμάνει.
Αν εξαιρέσουμε τον φορτισμένο συμβολισμό της δωρεάς του, οι αναλύσεις του υπενθυμίζουν την κριτική του δεινότητα και τον επιστημονικό ορθολογισμό του. «Η ιστορία είναι γεμάτη εκπλήξεις και κανείς δεν εκπλήσσεται περισσότερο από τους ιστορικούς. Εκτός από μεγάλες εκπλήξεις, ωστόσο, είναι απίθανο αυτός ο πόλεμος να επιλυθεί το 2024. Ωστόσο, οι επιλογές που θα γίνουν το 2024 θα αποφασίσουν ποιος θα τον κερδίσει το 2025, ή το 2026 ή όποτε τελειώσει τελικά» γράφει στο άρθρο του στο «Prospect Magazine», εκτιμώντας ότι καμία πλευρά δεν είναι έτοιμη να διαπραγματευτεί ή να διακόψει τη σύγκρουση. Η Ευρώπη πρέπει να δράσει γρήγορα, ακόμη και αν πρέπει να απαρνηθεί την παραδοσιακή υπαρξιακή αμφιταλάντευση στην οποία επιδίδεται χάρη στον Αμλετ. Διαφορετικά «θα καταλήξουμε να κάνουμε εξ ορισμού τη λάθος επιλογή, με καταστροφικές συνέπειες για τις επόμενες δεκαετίες».
