Σπάνια οι εκτιμήσεις για την απόδοση και τις δυνατότητες μιας οικονομίας αποκλίνουν τόσο έντονα όσο όταν πρόκειται για την Κίνα. Οταν ορισμένοι οικονομολόγοι επαινούν τα επιτεύγματα και τις μελλοντικές προοπτικές της Κίνας, άλλοι βλέπουν υποτιθέμενα ελαττώματα στο αναπτυξιακό της μοντέλο. Αλλά ακόμη πιο αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι και οι δύο πλευρές είναι σε θέση να συγκεντρώσουν άφθονα στοιχεία για να υποστηρίξουν τις απόψεις τους.
Λίγοι θα αμφισβητούσαν ότι η Κίνα οφείλει την προηγούμενη οικονομική της επιτυχία σε μεγάλο βαθμό στην τεχνολογική μίμηση, η οποία κατέστη δυνατή και ενθαρρύνεται από το εμπόριο. Επίσης στις άμεσες επενδύσεις από ανεπτυγμένες οικονομίες, ειδικά κατά τη δεκαετία του 1990 και την πρώτη δεκαετία αυτού του αιώνα. Αλλά δεν μπορεί κανείς να προσποιηθεί ότι η μετατροπή της τεχνολογικής μίμησης σε ταχεία οικονομική ανάπτυξη δεν είναι επίτευγμα.
Η επισήμανση ότι η Κίνα εξακολουθεί να στερείται μερικών βασικών τεχνολογιών ή ότι απέκτησε τις περισσότερες από τις τεχνολογίες που διαθέτει χάρη στη γοητεία της τεράστιας αγοράς της, είναι λανθασμένη. Το πραγματικό μέτρο της τεχνολογικής επιτυχίας είναι η ικανότητα μετατροπής των νέων τεχνολογιών σε κέρδη, ανάπτυξη και κινητήρες ανάπτυξης. Και η Κίνα το έκανε αυτό όχι μόνο χρησιμοποιώντας τις δυτικές τεχνολογίες στην αρχική τους μορφή, αλλά και με την ταχεία αναβάθμιση και προσαρμογή τους.
Σήμερα, η Κίνα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή τομέων όπως το 5G, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οι μπαταρίες λιθίου και τα ηλεκτρικά οχήματα (EVs) και είναι παγκόσμια ηγέτιδα στην τεχνητή νοημοσύνη. Το ερώτημα που θα έπρεπε να θέσουμε, όπως σημείωσε κάποτε ο πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Λόρενς Σάμερς, δεν είναι αν η τεχνολογική ικανότητα της Κίνας ξεκίνησε με μίμηση, αλλά πώς μια χώρα με το ένα τέταρτο του κατά κεφαλήν εισοδήματος της Αμερικής κατάφερε να παράγει τόσα πολλά παγκοσμίως νικώντας τις εταιρείες τεχνολογίας.
Για τους επικριτές της Κίνας η υπερβολική γραφειοκρατία, οι κυρίαρχες κρατικές επιχειρήσεις, ο υπανάπτυκτος χρηματοπιστωτικός τομέας και οι κατακερματισμένες αγορές μάχονται ενάντια στην εμφάνιση μιας εξαιρετικά δυναμικής και ανταγωνιστικής οικονομίας. Η πραγματικότητα όμως δεν είναι τόσο απλή. Η Κίνα είναι μια τεράστια χώρα, με μακρά ιστορία ως ενιαίο κράτος, βαθιές πολιτιστικές παραδόσεις και μια εξαιρετικά περίπλοκη δομή διακυβέρνησης, η οποία φαίνεται συγκεντρωτική και αποκεντρωμένη, άκαμπτη όσο και ευέλικτη. Ο έλεγχος συνυπάρχει με την αυτονομία σε τοπικό επίπεδο και την καινοτομία. Είναι αυτό το φαινόμενο που οδηγεί σε ριζικά αντικρουόμενες αναλύσεις των προοπτικών της οικονομίας.
