Το 2015, οι περισσότερες χώρες του κόσμου δεσμεύτηκαν στο Παρίσι να κάνουν ό,τι μπορούν για να μην ξεπεράσει η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη τον 1,5 βαθμό σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Η δέσμευση αυτή δεν έχει φέρει ως τώρα αποτέλεσμα: μόνο τα τέσσερα τελευταία χρόνια η θερμοκρασία αυξήθηκε κατά 1,2 βαθμό. Τώρα μαθαίνουμε δύο ακόμη πράγματα. Πρώτον, ότι ο συγκεκριμένος στόχος ήταν ένα πολιτικό παιχνίδι, δεν θα μπορούσε ποτέ να επιτευχθεί. Δεύτερον, ότι για την πολύ μεγαλύτερη θερμοκρασιακή αύξηση που αναμένεται, είμαστε εντελώς απροετοίμαστοι.
Οι παρατηρήσεις αυτές προκύπτουν από μια ιδέα που είχε ο περιβαλλοντικός συντάκτης της Guardian. Ο Ντέιμιαν Κάρινγκτον έγραψε σε όλους τους επιστήμονες που έχουν υπογράψει εκθέσεις της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) από το 2018. Απάντησαν οι 380 από τους 843. Μόνο το 6% είπαν ότι θα εκπληρωθεί ο στόχος του 1,5 βαθμού. Οκτώ στους δέκα προβλέπουν ότι η θερμοκρασία θα αυξηθεί τουλάχιστον κατά 2,5 βαθμούς, κάτι που χαρακτηρίζουν «καταστροφικό». Και οι μισοί μιλούν για αύξηση τουλάχιστον κατά 3 βαθμούς.
Οι βαθμοί αυτοί δεν είναι απλά νούμερα, όπως θέλουν να μας πείσουν κάποιοι αρνητές της κλιματικής αλλαγής. Συνδέονται με τον πολλαπλασιασμό ακραίων φαινομένων που βλέπουμε ήδη, όπως καύσωνες, πλημμύρες, ξηρασίες, θάνατος κοραλλιογενών υφάλων, απώλεια της βιοποικιλότητας. Αν η θερμοκρασία αυξηθεί κατά 3 βαθμούς, θα πλημμυρίσουν περιοχές όπου ζουν 275 εκατομμύρια άνθρωποι. Κι αυτοί θα μετατραπούν σε πρόσφυγες. «Τι σκατά πρέπει να κάνουμε για να καταλάβει ο κόσμος πόσο σοβαρή είναι η κατάσταση;» διερωτήθηκε ένας από τους επιστήμονες στους οποίους αποτάθηκε ο δημοσιογράφος της Guardian.
Ο μηδενισμός δεν αποτελεί ασφαλώς λύση. Για να αποτραπούν τα χειρότερα, θα χρειαστεί μια συστημική λύση. Μέχρι τότε υπάρχει η κάλπη, η υποστήριξη δηλαδή Πράσινων υποψηφίων ώστε να αναγκαστούν οι ηγέτες του πλανήτη να λάβουν μέτρα. Οπως είπαν στον Κάρινγκτον οι πιο αισιόδοξοι επιστήμονες, το κλειδί είναι να πειστούν οι πολίτες πως η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής θα κάνει την ποιότητα της ζωής τους καλύτερη.
Ο ιάπωνας γεωεπιστήμονας Χιρότο Ναγκάι είχε και μια άλλη ιδέα. Για να νιώσουμε πόσο σοβαρή είναι η κλιματική αλλαγή, σκέφτηκε, πρέπει να την ακούσουμε. «Ηχοποίησε» έτσι στοιχεία που έχουν συλλεγεί τα 40 τελευταία χρόνια σε τέσσερις πολικές τοποθεσίες για την ηλιακή ακτινοβολία, τη θερμοκρασία της επιφάνειας της Γης, το πάχος των νεφών και τις βροχοπτώσεις. Το αποτέλεσμα ήταν μια εξάλεπτη σύνθεση για τέσσερα έγχορδα, στην οποία έδωσε τον τίτλο «Polar Energy Budget». Υπάρχει στο YouTube, συνοδεύεται από γραφικές αναπαραστάσεις και έχει ομολογουμένως έναν δραματικό χαρακτήρα.
Χθες, Ημέρα της Ευρώπης, ακούσαμε την Ωδή στη Χαρά για να πάρουμε λίγο θάρρος. Σήμερα, μπροστά στη νέα επέλαση της αφρικανικής σκόνης, μπορούμε να ακούσουμε τη σύλληψη του Ναγκάι για να φανταστούμε πώς η ανθρώπινη δραστηριότητα καταστρέφει τον πλανήτη.
