W dniach 18-23 marca 2019 r. już po raz czwarty w Opolu odbyła się replika 12. Festiwalu Filmów Rosyjskich „Sputnik nad Polską”. Przedsięwzięcie to organizowane było przez studentów z Koła Naukowego Kultury Rosyjskiej UO, Instytut Slawistyki UO, Stowarzyszenie Opolskie Lamy i Opolski Oddział Stowarzyszenia Współpracy Polska–Wschód. Inicjatywa objęta była patronatem honorowym Rektora Uniwersytetu Opolskiego.
Myślą przewodnią 12. Sputnika była szeroko pojęta sztuka. Teatr, taniec, literatura, muzyka, malarstwo, rzeźba, sztuka cyrkowa, iluzja… Taką tematykę również wybrali organizatorzy dla czwartej sputnikowej konferencji naukowej która odbyła się w Collegium Maius Uniwersytetu Opolskiego – „Sztuka zwierciadłem duszy rosyjskiej”. W czasie obrad referaty wygłosiło 16 uczestników, w tym studenci oraz doktoranci z Warszawy, Krakowa, Poznania, Wrocławia i Siedlec oraz reprezentanci Uniwersytetu Opolskiego. Referaty dotyczyły m.in. charakteru narodowego Rosjan, jego odbicia w filmach, muzyce, malarstwie czy sztuce teatralnej.
W ramach festiwalu mogliśmy zobaczyć kilka najnowszych dzieł rosyjskiej kinematografii, a wśród nich zdobywcę Grand Prix na ogólnopolskim Sputniku w Warszawie – film „Serce świata” w reżyserii Natalii Mieszczaninowej. Ponadto zaprezentowano laureata II nagrody – „Głębokie rzeki” w reżyserii Władimira Bitkowa oraz produkcję wyróżnioną nagrodą publiczności, czyli „Dwoje” Timofieja Żałnina. Nie zabrakło również filmów prezentowanych na międzynarodowych festiwalach w Cannes i Berlinie: „Lato” i „Ága”.
Seanse filmowe odbywały się w Kinie Meduza, Kinie Helios, Narodowym Centrum Polskiej Piosenki oraz w Miejskiej Bibliotece Publicznej. Jednak ze „Sputnikiem nad Opolem” związane były nie tylko pokazy filmowe, lecz także wiele wydarzeń towarzyszących. Podczas otwarcia w Narodowym Centrum Polskiej Piosenki, po projekcji filmu „Lato”, widzowie mogli spotkać się z Konstantym Usenko – muzykiem, dziennikarzem, autorem dwóch książek o radzieckiej i rosyjskiej scenie muzycznej. Natomiast dzień później Konstanty Usenko, jako DJ Cyklodol87, w Pubie Opole Główne prezentował teledyski i kompozycje związane z rozwojem radzieckiej i rosyjskiej muzyki rozrywkowej.
Z kolei w Miejskiej Bibliotece Publicznej, po filmie „Ága”, miało miejsce spotkanie „Jakucja – biegun zimna”. Prowadziła je dr Künnej Takaahaj, rodowita Jakutka, absolwentka studiów w Irkucku i Moskwie, a także wydziału „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego. Dr Künnej Takaahaj obroniła pracę doktorską pod tytułem „Jakuckie prace Wacława Sieroszewskiego w kontekście przemian świadomości narodowej Sacha (Jakutów)”, jest też autorką ponad dwudziestu publikacji naukowych i popularnonaukowych. W swojej opowieści zabrała słuchaczy w swoje rodzinne strony, aż na biegun zimna – Ojmiakon, a także opisywała życie ludu Sacha i jego bogatą kulturę.
Organizatorzy IV Sputnika nad Opolem przygotowali również wydarzenie dla najmłodszych – „Mały Sputnik”, będący pokazem filmów animowanych oraz związanymi z kulturą rosyjską warsztatami ruchowo-plastycznymi dla dzieci. Maluchy miały okazję zatańczyć kozaczka i stworzyć dla siebie pamiątki z masy solnej.
Ze Sputnikiem związany był również konkurs fotograficzny „Wielka Rosja w małym kadrze”, którego rozstrzygnięcie odbyło się w ostatni dzień festiwalu. Wzięło w nim udział kilkudziesięciu uczestników, z których każdy mógł nadesłać do trzech prac. Spośród tych zdjęć jury (Irena Danecka, Barbara Chlebda oraz Sławomir Mielnik) wybrało trójkę zwycięzców. Pierwszą nagrodę za fotografie z Wierszyny („polskiej” miejscowości na Syberii), przyznano Marlenie Niełacnej z Poznania, drugą Urszuli Serafin-Nodze z Opola, za prace wykonane podczas pleneru malarskiego w Biełgorodzie, trzecią natomiast otrzymał Dariusz Nowicki z Opola za zdjęcie przedstawiające współczesną Moskwę.
We wszystkich wydarzeniach aktywny udział brali zarówno mieszkańcy miasta jak i studenci, a także wspomniani goście i uczestnicy konferencji naukowej oraz konkursu fotograficznego.
Na większości imprez organizatorzy wręczali uczestnikom nagrody za trafne i błyskawiczne odpowiedzi na pytania z zakresu kultury rosyjskiej ufundowane przez instytucje biznesu, usług, kultury, itp.
Łącznie bezpośredni udział we wszystkich wydarzeniach „IV Sputnika nad Opolem” wzięło ponad 700 osób.
Uczestniczący w większości imprez Eugeniusz Brudkiewicz, Wiceprezes Zarządu Krajowego i Prezes Opolskiego Oddziału Wojewódzkiego Stowarzyszenia Współpracy Polska-Wschód wspólnie z członkami Prezydium wysoko oceniają przebieg imprez i zaangażowanie wszystkich organizatorów, a szczególne słowa uznania kierują do Darii Ogon, doktorantki Uniwersytetu Opolskiego i członka Prezydium Opolskiego Oddziału Wojewódzkiego Stowarzyszenia Współpracy Polska-Wschód, Michała Jakubika, reprezentującego Stowarzyszenie Opolskie Lamy i działacza Stowarzyszenia Współpracy Polska-Wschód oraz dr Ireny Daneckiej z Instytutu Slawistyki Uniwersytetu Opolskiego i Wiceprezesa Opolskiego Oddziału Wojewódzkiego Stowarzyszenia Współpracy Polska-Wschód oraz dziesiątków pozostałych aktywnych organizatorów w większości z Koła Naukowego Kultury Rosyjskiej oraz Uniwersytetu Opolskiego, Stowarzyszenia Opolskie Lamy i Stowarzyszenia Współpracy Polska-Wschód.
4 edycja „Sputnika nad Opolem” odbyła się przy wsparciu finansowym Urzędu Miasta Opole i Uniwersytetu Opolskiego.
Mamy nadzieję, że za rok nad Opolem pojawi się kolejny, piąty już Sputnik!
