«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է քաղաքագետ Սամվել Մելիքսեթյանը – Պարո՛ն Մելիքսեթյան, Ադրբեջանի նախագահի հատուկ հանձնարարություններով ներկայացուցիչ Էլչին Ամիրբեկովը հայտարարել է, թե խաղաղության պայմանագրի ստորագրման հիմնական խոչընդոտն այս պահին ՀՀ Սահմանադրության մեջ Անկախության հռչակագրի հիշատակումն է։ Իսկապե՞ս Ադրբեջանն առանց Սահմանադրության փոփոխության չի գնա փաստաթղթի ստորագրման, թե՞ սա ուղղակի ժամանակ ձգելու համար է արվում։ – Այն, որ հիմա […]
The post Ռուսաստանի միջնորդ լինելու հնարավորությունն այսօր բացառվում է, որովհետև Հայաստանն առնվազն դրան համաձայն չէ. Սամվել Մելիքսեթյանը first appeared on MediaLab Newsroom-Laboratory.
«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է քաղաքագետ Սամվել Մելիքսեթյանը
– Պարո՛ն Մելիքսեթյան, Ադրբեջանի նախագահի հատուկ հանձնարարություններով ներկայացուցիչ Էլչին Ամիրբեկովը հայտարարել է, թե խաղաղության պայմանագրի ստորագրման հիմնական խոչընդոտն այս պահին ՀՀ Սահմանադրության մեջ Անկախության հռչակագրի հիշատակումն է։ Իսկապե՞ս Ադրբեջանն առանց Սահմանադրության փոփոխության չի գնա փաստաթղթի ստորագրման, թե՞ սա ուղղակի ժամանակ ձգելու համար է արվում։
– Այն, որ հիմա Ադրբեջանն ուզում է ժամանակ ձգել, ակնհայտ է, որովհետև դեռ պարզ չէ, թե ինչ է լինելու ԱՄՆ-ում նախագահի ընտրությունից հետո։ Այնուամենայնիվ, Ադրբեջանում ընթացող որոշակի գործընթացներ ցույց են տալիս, որ որոշակի քայլեր արվում են, օրինակ՝ վերջերս պարզ դարձավ, որ Բերքաբերից հյուսիս-արևելք գտնվող ադրբեջանական հենակետը հուլիսի սկզբին դուրս է բերվել ու տեղափոխվել իրենց տարածքի խորության մեջ՝ մոտ 300-500 մետր հետ են քաշվել: Միակ հենակետն է, որ դուրս է բերվել իր նախնական դիրքից, այսինքն՝ նահանջել են իրենց նախնական դիրքերից, ու դա կատարվել է ապրիլի 19-ի ու մայիսի 15-ի հայտարարություններից հետո, այսինքն՝ դրանից հետո էլ ինչ-որ բանակցային գործընթաց եղել է այս թեմայով, ու սկզբնական տարբերակը փոխվել է, ու այդ փոփոխությունը եղել է ադրբեջանական դիրքի նահանջը, սա ինձ համար հետաքրքիր էր։ Սա մի փոքր հուսադրող տարրերից է։
Եթե նույնիսկ ինչ-որ փաստաթուղթ լինի, որում ամրագրվեն հիմնական սկզբունքները, դա արդեն ձեռքբերում կարելի է համարել, որովհետև արդեն պարզ է, որ կոմունիկացիաների, սահմանազատման հետ կապված գործընթացները տարիների աշխատանք են պահանջում։
Ակնկալել, որ այս գործընթացը հեշտ էր լինելու, նման հիմքեր չկան, այս փոփոխվող աշխարհաքաղաքական իրավիճակում, որը նաև բավականին ռիսկային է Ադրբեջանի համար, նաև Իրանի հետ կապված զարգացումները, երկու կողմերն էլ պետք է ինչ-որ ձևով փոխվստահության ինչ-որ մեխանիզմներ ստեղծեն, որ չներգրավվեն այդ գործընթացների մեջ, մեկը մյուսին չընկալեն որպես հավելյալ սպառնալիք, ու նաև, քանի որ Ադրբեջանի համար հավելյալ սպառնալիքներ են առաջանում, ինքն էլ որոշակի վստահություն ունենա, որ Հայաստանը դրանից չի օգտվելու։ Անիրատեսական է ակնկալիքներ ունենալ, որ հայ-ադրբեջանական հարաբերությունները կանխատեսելի լուծում կունենան առաջիկա մի քանի ամիսներին կամ տարիներին։
– Այսինքն՝ մինչև ԱՄՆ նախագահի ընտրության ավարտը մենք ոչ մի էական առաջընթաց չե՞նք ունենալու այս գործընթացում։
– Դե, եթե նշվում է Սահմանադրության փոփոխության կետը, եթե նույնիսկ ֆորմալ առումով մենք վաղվանից սկսենք այդ ընթացակարգերը, ես չեմ էլ պատկերացնում, թե ինչպես է հնարավոր, որ մինչև նոյեմբեր այդ ամենն ավարտվի։ Այսինքն՝ եթե դա նախապայման է, ապա մենք չենք հասցնում դա ավարտել, եթե ինչ-որ մանր ձեռքբերումներ կլինեն այս ընթացքում, ուրիշ հարց, բայց պարզ է, որ հիմնական զարգացումները լինելու են ԱՄՆ նախագահի ընտրությունից հետո։
– Պարո՛ն Մելիքսեթյան, աշխատանքային այցով Բաքվում է եղել ՌԴ անվտանգության խորհրդի քարտուղար Սերգեյ Շոյգուն, քննարկվել են տարածաշրջանային հարցերին «միջամտելու Արևմուտքի փորձերը», սա արդյոք նշանակո՞ւմ է, որ Ռուսաստանը որոշել է այս գործընթացում կրկին ստանձնել միջնորդի դերը։
– Ռուսաստանի միջնորդ լինելու հնարավորությունն այսօր բացառվում է, որովհետև Հայաստանն առնվազն դրան համաձայն չէ, այս փուլում նաև հիմքեր չկան, որ Հայաստանը դրան համաձայնի։ Իմ կարծիքով՝ Շոյգուի Բաքու կատարած այցի գլխավոր նպատակը եղել է Իրանի հետ կապված որոշակի զարգացումներում Ադրբեջանից երաշխիքներ ստանալը, որ Ադրբեջանի տարածքը տարբեր միջոցներով չի օգտագործվի հետախուզության կամ նույնիսկ ուղիղ հարվածներ հասցնելու նպատակով։
Կոմունիկացիաների մասին զրույցը պետք է նաև հասկանալ, որ դա կարող է լինել հենց Ադրբեջանի տարածքով նաև որոշակի ռազմական մատակարարումներ դեպի Իրան, Ադրբեջանի տարածքով նաև Հյուսիս-հարավ միջազգային տրանսպորտային միջանցքի՝ Ռեշտ-Աստարա երկաթուղու շինարարության թեման, որը կապելու է Իրանը Ռուսաստանի հետ
Այսինքն՝ մենք տեսնում ենք, որ այս հակամարտությունը բավականին սերտացրել է ռուս-իրանական հարաբերությունները, և Ադրբեջանը միակ երկիրն է, որ ցամաքային սահման ունի թե՛ Ռուսաստանի, թե՛ Իրանի հետ, հետևաբար կարևոր դերակատարում ունի որպես այդ երկրները կապող օղակ։
Ռուսաստանն իհարկե կցանկանար Հայաստանի հետ ավելի լուրջ ներգրավվել այս գործընթացներում ու իր վրա վերցնել գուցե այդ պայմանավորվածությունների մի մասը, բայց, ինչպես նշեցի, առայժմ Հայաստանը դա չի ուզում, նաև Ադրբեջանը դրանում շահագրգիռ չէ, որովհետև ակնհայտ սպառնալիքներ է տեսնում դրանում։ Առայժմ Ռուսաստանը չունի Հայաստանի վրա ինչ-որ ձևով ազդելու այդ լծակները։
Քրիստինե Աղաբեկյան
MediaLab.am
The post Ռուսաստանի միջնորդ լինելու հնարավորությունն այսօր բացառվում է, որովհետև Հայաստանն առնվազն դրան համաձայն չէ. Սամվել Մելիքսեթյանը first appeared on MediaLab Newsroom-Laboratory.
