«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է Հայ ազգային կոնգրես կուսակցության վարչության անդամ Արմեն Խաչատրյանը – Պարո՛ն Խաչատրյան, Հարավային Կովկասի և Վրաստանում ճգնաժամի հարցերով ԵՄ հատուկ ներկայացուցիչ Տոյվո Կլաարն ասել է, որ «խաղաղության պայմանագրի նախագծի մեծ մասն արդեն համաձայնեցված է, պակասում է քաղաքական կամքը, որն անհրաժեշտ է վերջնագծին հասնելու համար»։ Ձեր գնահատմամբ՝ կողմերից ո՞ր մեկը չի դրսևորում այդ քաղաքական կամքը։ […]
The post Իշխանությունների «ջանքերը» չեն բերում խաղաղություն, որովհետև գործընթացը խաղաղությանը տանելուն չի վերաբերում. Արմեն Խաչատրյան first appeared on MediaLab Newsroom-Laboratory.
«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է Հայ ազգային կոնգրես կուսակցության վարչության անդամ Արմեն Խաչատրյանը
– Պարո՛ն Խաչատրյան, Հարավային Կովկասի և Վրաստանում ճգնաժամի հարցերով ԵՄ հատուկ ներկայացուցիչ Տոյվո Կլաարն ասել է, որ «խաղաղության պայմանագրի նախագծի մեծ մասն արդեն համաձայնեցված է, պակասում է քաղաքական կամքը, որն անհրաժեշտ է վերջնագծին հասնելու համար»։ Ձեր գնահատմամբ՝ կողմերից ո՞ր մեկը չի դրսևորում այդ քաղաքական կամքը։
– Ակնհայտ է, որ Ադրբեջանը նմանատիպ կամք չի դրսևորում։ Բազմիցս տեսել ենք, որ տարբեր՝ տրամաբանական, անտրամաբանական, առիթներով ադրբեջանական կողմը տորպեդահարում է այն գործընթացը, որը Հայաստանի իշխանությունը համարում է խաղաղության գործընթաց։ Բայց արդյոք մենք խաղաղության գործընթա՞ց ենք իրականացնում, մենք ասելով՝ ես նկատի ունեմ մեր ազգակործան իշխանություններին, արդյոք այդ գործընթացը մեզ ի վերջո կտանի՞ դեպի խաղաղություն։
Վերջին շրջանում մենք ականատես եղանք տարբեր, այդ թվում՝ հզորագույն պետությունների ներկայացուցիչների գաղտնազերծմանը, որ սա գործընթաց է, որով Հայաստանը մտնում է լրջագույն ծուղակի մեջ, և գործընթաց է, որը կարող ենք անվանել ազդեցությունների փոփոխություն։ Այսինքն՝ այն «երաշխավորները», որոնք պետք է ապահովեին այդ խաղաղության պայմանագրի կնքումը, դրանից հետո խաղաղությունը, անկեղծորեն խոսում են այն մասին, որ հարցը ոչ թե խաղաղություն հաստատելն է, այլ՝ այս գործընթացի միջոցով, արդյունքում ռուսական ազդեցության վերացումը Հայաստանից կամ Հարավային Կովկասից։
Հետևաբար, չի կարող խաղաղության հետ չառնչվող գործընթացը ի վերջո բերել կայուն ու հարատև խաղաղություն, այո՛, Հայաստանի իշխանությունները պետք է բոլոր ջանքերը գործադրեին Հայաստանում խաղաղություն հաստատելու համար, բայց մենք տեսնում ենք, որ իշխանությունների «ջանքերը» չեն բերում խաղաղություն, որովհետև գործընթացը խաղաղությանը տանելուն չի վերաբերում։
– Իսկ գործող իշխանությունը գիտի՞, որ իրականում գործընթացը խաղաղությանը չի վերաբերում, և իրենք ուղղակի այդպես են ներկայացնում հանրությանը, թե՞ իրենք իսկապես հավատում են, որ սա տանում է դեպի խաղաղություն։
– Երկու վարկածն էլ գոյություն ունենալու իրավունք ունի, ես չեմ կարող հստակ ասել, բայց գուցեև դիտավորություն է, որովհետև այն ահռելի փորձանքները, որ այս իշխանությունը բերեց մեր պետությանը ու ազգին, դրա ենթադրյալ պատասխանատվությունից ազատվելու միակ ձևը իշխանությունը երկարաձգելն է, ու այս պայմաններում նաև այդ տեսակ քայլերով այս իշխանությունը փորձում է երաշխավորել իր շարունակելիությունը։
– Պարո՛ն Խաչատրյան, քանի որ հիմա այս գործընթացի ակտիվ միջնորդը հավաքական Արևմուտքն է՝ ի դեմս ԱՄՆ-ի, կկարողանա՞ ԱՄՆ-ն այնպես անել, որ Ադրբեջանը ցուցաբերի այդ քաղաքական կամքն ու ստորագրի պայմանագիրը։
– Առնվազն մինչև նախագահի ընտրություն բացառված է, որ ԱՄՆ-ն կարողանա Ադրբեջանին որևէ բան պարտադրել, որովհետև Ալիևը շատ լավ հասկանում է, որ այնտեղ այս պահին չկա իշխանություն, և շատ ձեռնտու կլինի, եթե ԱՄՆ-ում հաստատվի իշխանություն, նախագահի ընտրությունն անցնի, կհասկանա, թե ով է պարտնյորը։ Ժամանակին ամերիկացիները կոչ արեցին Ադրբեջանին հետ քաշել իր զինված ուժերը Հայաստանի սուվերեն տարածքից, բայց այն մնաց իբրև ձայն բարբառո հանապատի, ու որևէ քայլ չհետևեց այդ կոչին Ադրբեջանի կողմից, հետևաբար ես չեմ տեսնում այն ռեալ ու հնարավոր լծակները, որոնք այս պահին ԱՄՆ-ն ուզենա կամ կկարողանա գործադրել, որ արդյունքում ունենանք այդ պայմանագիր կոչվածը։
– Իսկ ԱՄՆ նախագահի ընտրությունից հետո ի՞նչ սպասենք։
– Ընտրությունից հետո գալու է կայունության շրջանը, երբ նոր վարչակազմը, որն արդեն ակնհայտ է, որ Բայդենի վարչակազմը չէ, կուղեգծի այն արտաքին քաղաքական վեկտորը, որի շրջանակներում կարող է նաև քայլեր կատարվեն Հարավային Կովկասում խաղաղություն հաստատելուն աջակցելու համար։
Եթե ԱՄՆ նոր վարչակազմը համարի, որ իր արտաքին քաղաքական վեկտորի մեջ Ռուսաստանի ազդեցությունը Հայաստանից վերացնելն օրակարգային չէ, ապա այստեղ լրիվ ուրիշ՝ հակադիր իրավիճակ է ստեղծվելու: Եթե խստացնելու է այդ քաղաքականությունը ու ամեն գնով փորձի Հայաստանից ռուսական ազդեցությունը վերացնել, այստեղ մենք հայտնվում ենք այն ծուղակում, ինչի մասին ասացի։ Ադրբեջանը շատ լավ դիրքավորվել է ու սպասում է այդ ընտրությանը, բայց այդ ընթացքում էլ պոկում է ինչ հնարավոր է ու անգամ անհնար է պոկել։
– Ձեր գնահատմամբ՝ հիմա Ռուսաստանի ազդեցությունն իսկապե՞ս թուլացած է, ու ինքը որևէ ազդեցություն չունի՞ այս գործընթացների վրա։
– Չի կարող չթուլանալ, որովհետև նա լրջագույն ռեսուրսներ է կենտրոնացնում պատերազմի վրա, և այն խաղաղապահ առաքելությունը, որը Ռուսաստանը չկարողացավ պատշաճ իրականացնել, ուղղակիորեն կապված էր ուկրաինական պատերազմի հետ։
– Պարո՛ն Խաչատրյան, գործող իշխանությունը հիմա գնում է դեպի Եվրամիություն, ԱՄՆ, և կան կարծիքներ, որ այնտեղից մենք կստանանք ապահովության ու անվտանգության հուսալի երաշխիքներ, եթե, իհարկե ճիշտ աշխատենք։ Համակարծի՞ք եք։
– Ես ինձ երբևէ հիմար մարդ չեմ համարել, ես պետք է նախ երաշխիքը ստանամ, ապա նոր որոշեմ՝ գնո՞ւմ եմ, թե՞ չէ։ Այդ ապուշությունը՝ գնանք, որ տան, աշխարհում չի գործում, չկա նման բան, տալիս են, նոր գնում են, խանութում մինչև փող չեք տալիս, ձեզ ապրանք չեն տալիս, որքան էլ այդ ապրանքները ցուցափեղկերին շարված են։ Հիմա, թող մեզ տան երաշխիք, մենք հարմարվենք այդ նոր անվտանգության համակարգում, իսկ հիմա մենք գնում ենք ո՞ւր, մի տեղ, երբ չգիտենք, թե մեզ ի՛նչ են տալու։
Ժամանակին մենք գիտեինք, թե մեզ ինչ անվտանգային համակարգ է առաջարկում Ռուսաստանը, մենք իմացել ենք, թե ի՛նչ ենք ստանում, լավն է, վատն է՝ ուրիշ հարց է։ Մենք պետք է հասկանանք, թե ինչի դիմաց ենք գնում դեպի Եվրոպա կամ Արևմուտք, բայց ես, անկեղծորեն, չեմ հավատում, թե դա հնարավոր գործընթաց է։
Մենք հիմա որ նայում ենք Վրաստանին, չե՞նք հասկանում, որ դա էլ մի վասալություն էր, այսինքն՝ վաղը մե՞նք էլ պետք է իրավունք չունենանք մեր պետական շահերից բխող որևէ օրենք ընդունել, որովհետև ամեն վայրկյան մեզ կարող են ասել՝ Goodbye: Սա հիմա մեզ համար պետք է ահազանգ լիներ, թե մենք ում հետ ենք հարաբերվելու, արդյոք այս խաղի կանոնները մեզ համար հարմա՞ր են։
– Ստացվում է, որ ՀՀ իշխանությունը ձեր ասած նպատակո՞վ է այս քայլերին գնում՝ երկարաձգել սեփական իշխանությունը։
– Իհարկե, միանշանակ է, որովհետև եթե մենք տեսնում ենք նաև, որ ահռելի հետընթաց ունենք ժողովրդավարությունից, ուրեմն այդ իշխանությունը խնդիր է դրել ամեն գնով պահպանել իր իշխանությունը։
– Պարո՛ն Խաչատրյան, իշխանությունները արտաքին ուժերից աջակցություն ունե՞ն այդ հարցում։
– Ակնհայտ է, որ Արևմուտքն աջակցում է իրենց այս գործընթացում, Արևմուտքը հասկանո՞ւմ է իրենց մոտիվացիան, թե՞ չէ՝ չեմ կարող ասել, ենթադրել կարող ենք, բայց մինչև վերջ պնդել, որ Արևմուտքը աջակցում է, որ Փաշինյանն իշխանությունը պահի, եկեք ձեռնպահ մնանք։ Հնարավոր է, որ կա շահերի համընկնում, ու յուրաքանչյուրն իր խաղն է խաղում՝ ջուր լցնելով մեկը մյուսի ջրաղացին։
Քրիստինե Աղաբեկյան
MediaLab.am
The post Իշխանությունների «ջանքերը» չեն բերում խաղաղություն, որովհետև գործընթացը խաղաղությանը տանելուն չի վերաբերում. Արմեն Խաչատրյան first appeared on MediaLab Newsroom-Laboratory.
