Rusiye mahkemeleri «içtimaiy ağlarda ekstremizm» içün üküm çıqarğan qırımlılar, Rusiye prezidenti Vladimir Putin «Rusiye Federatsiyası Ceza kodeksiniñ 282-nci maddesine deñişmeler kirsetilmesine dair» qanunnı imzalağan soñ, davanıñ tekrar baqılmasını talap ete bile, dep tüşüne Qırım aq qorçalayıcı gruppasınıñ eksperti Aleksandr Sedov.
Onıñ qayd etkenine köre, yañı qanunda «nefret ya da duşmanlıq doğurğanına yol açqan areketler» içün mesüliyet endiden soñ memuriy olacaq, eskiden ise cinaiy madde boyunca taqip keçirile edi.
«Qırımdaki Rusiye akimiyeti bu maddeni içtimaiy ağlarda Ukrainağa qoltutuv yazıları ya da paylaşuvlar içün faallerni taqip etkende faal sürette qullana edi. Böyle taqipniñ misalleri şartlı apis cezasına üküm etilgen Larisa Kitayskaya, Lilâ Tatarisova ve İgor Movenkonıñ davaları, 1 yıl ve 3 ayğa azatlıqtan marum etilgen Emil Minasovnıñ davası, 6 ay SİZOda bulunğan ve ükmü daa çıqarılmağan İsmail Ramazanovnıñ davası ola. Bu maddege istinaden faaller Gülsum Aliyeva ve Elina Mamedovağa qarşı cinaiy işler açılğan edi», – dedi Sedov.
Onıñ hatırlatqanına köre, Rusiye Ceza kodeksiniñ 282-nci maddesi «ekstremist» maddelerine ait ve bu madde boyunca qabaatlanğanlar üküm çıqarılmazdan evel «ekstremist ve terroristler cedveline» kirsetile edi, bu da olarnıñ banktaki areketlerini sıñırlağan edi.
«Yañı qanunnıñ işke tüşürilmesi 282-nci maddege istinaden qabaatnı Memuriy cinayetler kodeksiniñ 20.3.1 maddesine deñiştirilmesini talap etmege imkân bere. 282-nci maddege istinaden qabaatlanğan şahıslar adlarınıñ ekstremist ve terroristler cedvelinden çıqarılmasını ve çıqarılğan ükümlerniñ tekrar baqılmasını talap ete bile», – dep qayd etti aq qorçalayıcı.
Sedov dey ki, Rusiyede teklif etilgen qanun tüzetmelerine baqmadan, yazı ve paylaşuvlar içün memuriy ve cinaiy taqip fikir bildirüv serbestligini boza, Qırımda Rusiye cinaiy uquqınıñ qullanılması ise – halqara gumanitar aqqınıñ bozulmasıdır.
Rusiye prezidenti Vladimir Putin dekabrniñ 27-nde Rusiye Ceza kodeksiniñ nefret ya da duşmanlıq doğuruv aqqında 282-nci maddesiniñ qısmen yımşatılması aqqında qanunnı imzaladı.
2018 senesi dekabr ayınıñ ortasında Rusiye Devlet duması Rusiye Ceza kodeksiniñ nefret ya da duşmanlıq doğuruv aqqında 282-nci maddesiniñ qısmen yımşatılması aqqında qanunnı üçünci soñki oquvda tasdıqladı.
İşğalden soñ Qırımda Rusiye uquq qoruyıcıları faal ve jurnalistlerni Rusiyeniñ ekstremizm maddesine istinaden tutıp ala. 282-nci madde çoqusı allarda içtimaiy ağlardaki begenüv ve paylaşuvlar, internetteki yazılar içün qullanıla.
İşğalden soñ Qırımdaki faktik Rusiye akimiyeti mustaqil jurnalistler, vatandaş faalleri, Qırımtatar Milliy areketiniñ faalleri, Qırımtatar Milliy Meclisiniñ azaları ve Rusiyede yasaq etilgen «Hizb ut-Tahrir» teşkilâtı ile alâqalı olğanlarından şübheli sayılğan Qırım musulmanlarınıñ evlerinde muntazam surette kütleviy tintüvler ötkere.
