Салтак. Журналист. Çыравçă.
«Салтак. Журналист. Çыравçă». Сăмах Тăван çĕршывăн Аслă вăрçи ветеранĕ Прохор Трофимов пирки пырать. Кăçал вăл çуралнăранпа 115 çул çитрĕ. Ăна халалласа Чăваш Республикин хальхи истори патшалăх архивĕнче виртуаллă курав хаклавне ирттерчĕç.
Прохор Трофимов Хусан кĕпĕрнинчи Етĕрне уесĕнчи Анаткасра çуралнă. Халĕ ку ял Красноармейски тăрăхне кĕрет. Хресчен çемйинче кун çути курнăскер Прохор ачаранпах ĕçпе пиçĕхсе çитĕннĕ. Ачалăх çулĕсем унăн Октябрь революци тата Граждан вăрçи вăхăтне лекеççĕ. Çĕршыври пĕлтерĕшлĕ улшăнусем Прохора аслă пĕлӳ илме çул уçаççĕ. 1921 çулта вăл комсомала кĕрет. Çав çулах ялти пуçламăш шкултан вĕренсе тухса Шупашкарти парти шкулĕнче ăс пухать. 1927 çулта вал парти пайташĕ пулса тăрать. Мускавра Сталин ячĕллĕ Хĕвелтухăç халăхсен коммунизм университетĕнчен аслă пĕлӳ илет, саппасри взвод командирĕ пулса тăрать. 1932 çулта Прохор Трофимова Хĕрлĕ Çар ретне илеççĕ. Вăл салтаксене воситани парас ĕçре вăй хурать.
ГЕНРИХ ВАСИЛЬЕВ: «Прохор Трофимвоич Трофимов вăрçă хирĕсенче пĕрремĕш кунсенченех пуçланă. Кунта ĕнтĕ каларăмăр, вăл финсемпе çапăçнă. Кайран ĕнтĕ çак вăрçă хирĕсем Сталинград çывăхне илсе пыраççĕ. Сталинград çывăхĕнче вăл питĕ паттăрăн çапăçать. Хăйĕн паттăрлăхĕсемшĕн вăл орденсемпе медальсемпе чыс тунă ун паттăрлахĕсене. Тĕслĕхрен каласан, Хĕрлĕ çăлтăр орденĕпе кăна вăл виçĕ хут тивĕçлĕ пулнă. Тата кунта унăн паха пайне каламалла – вăл хăй пулнă çапăçусем çинчен çырса кăтартнă».
«Сталинград çулăмĕ», «Юлашки залпсем», «Фронтри юлташсем», «Атăл хĕрринчен Берлина çити» тата ытти те. Прохор Трофимовăн тĕп сăнарсенче ыталарах чухне Сталинграда хӳтĕлекенсем.
АЛЕКСАНДР МАКСИМОВ: «Икçĕр кун тата икçĕр каç хушши пĕр чарăнми çапăçусем пынă. Çав çапăçусенче пирĕн салтаксем чи лайăх енрен кăтартнă тесе çырать. Хăйсене мухтавлă, Тăван çĕршыва юратакан, Тăван çĕршывшăн чун-чĕререн тăрăшакан çынсем çапла хăйсене кăтартнă тесе çырать. Çак çапăçусем унăн асра юлни малашне те хăй кĕнекесем çырни çинче нумай курăнать».
Чи паллă хайлавсенчен пĕри – «Сталинградцы» роман. Ăна çырма Прохор Трофимова Василий Чуйков маршал хăй пехилленĕ. Чăваш Енри Мухтав орденĕн тулли кавалерĕсене халалласа «Салтак мухтавĕ» кĕнеке кăларнă. Çыравçă Çемен Элкер ячĕллĕ журналистсен премине тивĕçнĕ. Прохор Трофимов ячĕ тăван ялĕнче сумлăхра. Ăна упраса хăварассипе кунта тĕрлĕ ĕç пурнăçланă.
ПОЛИНА НИКОЛАЕВА: «Ялти кану çуртĕнче Прохор Трофимовича халалласа хисеплесе асăну кĕтесĕ уçма шухăшларăмăр. Эпир Анаткас ялĕнче вăл çуралса ӳснĕ вырăнти çурт çине асăну хăми вырнаçтартăмăр. Çав асăну хăмине вырнаçтарнă чухне ял халăхе те, унăн тăванĕсем те йышлăн пуçтарăнса асăну каçне йĕркелесе ирттертĕмĕр».
Виртуаллă курав виçĕ пайран тăрать. Унта 83 документ. Вĕсемпе хальхи истори патшалăх архивĕн сайтĕнче паллашма пулать.