Surxondaryolik bloger Otabek Sattoriyga nisbatan o‘tgan oy chiqarilgan 6 yarim yillik qamoq hukmi ustidan apellyatsiya shikoyati Jinoyat ishlari bo‘yicha Samarqand viloyat sudida ko‘riladi.
Blogerning advokati Umid Davletovga ko‘ra, bu haqda unga avvalroq Prezident portaliga yozgan shikoyatiga javoban 11 - iyun kuni rasman ma’lum qilingan. Apellyatsiya shikoyatining qachon ko‘rib chiqilishi sanasi hozircha noma’lum.
Shu yilning 10 may kuni Jinoyat ishlari bo‘yicha Muzrabot tuman sudi 40 yoshli Otabek Sattoriyni 6 yarim yilga ozodlikdan mahrum qilish to‘g‘risida hukm chiqargandi.
25 daqiqa davom etgan sud majlisida Otabek Sattoriy yana bir bor aybsizligini ta’kidlab, o‘zini sud zalidan ozod qilishni so‘ragan.
Human Rights Watch inson huquqlari tashkiloti Sattoriyga chiqarilgan hukmni O‘zbekistonda so‘z erkinligiga berilgan zarba va mahkama xatosi, deb atagan. Jurnalistlarni himoya qilish qo‘mitasi (CPJ) va Chegara bilmas muxbirlar xalqaro tashkilotlari ham hukmni qoralagan.
Advokat Umid Davletovning Ozodlikka aytishicha, blogerning oilasi va himoyasi Sattoriy hibsga olinganidan buyon unga nisbatan mahkamaning boshqa viloyatda ko‘rilishini talab qilib kelayotgan edi.
"JIB Samarqand viloyat sudi ko‘radi, degan javob keldi menga juma kuni. Mahkamaning qachon bo‘lishi hozircha noma’lum", dedi advokat.
Aytishicha, u Sattoriy bilan oxirgi marta 19 - may kuni ko‘rishgan:
"Surxondaryo viloyati Ichki ishlar boshqarmasining 8-sonli hibsxonasida saqlanyapti. Ahvoli yaxshi, shikoyati yo‘q", - dedi qisqa muloqotda advokat.
10 - may kuni Jinoyat ishlari bo‘yicha Muzrabot tuman sudi O‘zbekiston Jinoyat kodeksining bir necha moddalari bilan aybdor, deb topilgan bloger Otabek Sattoriyni 6 yarim yilga ozodlikdan mahrum qilish to‘g‘risida hukm chiqardi.
Oradan bir necha daqiqa o‘tib, O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Sattoriy ishi bo‘yicha chiqarilgan hukm yuzasidan tezkor bayonot e’lon qildi:
"O. Sattoriy Jinoyat kodeksining 139-moddasi (tuhmat) 3-qismi “a”, “g” bandlari va 165-moddasi 3-qismi “a” bandida nazarda tutilgan jinoyatlarni sodir etganlikda aybli deb topilib, unga Jinoyat kodeksining 57-moddasi (engilroq jazo tayinlash) qo‘llab, 59-moddasi (bir necha jinoyat sodir etganlik uchun jazo tayinlash) va 61-moddasi (jazolarni qo‘shishning hisoblash qoidalari) ga asosan tayinlangan jazolarni qisman qo‘shish yo‘li orqali uzil-kesil 6 yil 6 oy muddatga ozodlikdan mahrum qilish jazosi tayinlandi. Tayinlangan jazoni umumiy tartibli koloniyalarda o‘tash belgilandi", deyiladi bayonotda.
Oliy sud, shuningdek, "ashyoviy dalil deb e’tirof etilgan 1 dona “Vivo-X50” rusumli uyali telefon apparati qonuniy egasi L. To‘rayevga, 1 dona “Redmi 5+” rusumli uyali telefon apparati va 1 dona “Zotac” rusumli kompyuter protsessori qonuniy egasi sudlanuvchi O. Sattoriyga qaytarilishi belgilandi", deya xabar qilgan.
Sattoriyning advokati Umid Davletov mahalliy jurnalistlarga Muzrabot sudining hukmidan norozi ekanini bildirib, ishni qayta ko‘rib chiqish uchun Surxondaryo viloyat sudiga shikoyat apellyatsiyasi taqdim etishini aytgandi.
Oilasi va advokati bloger o‘z faoliyati davomida asosan, Surxondaryo viloyati rahbarlarini keskin tanqid qilib kelgani bois unga nisbatan mahkamaning bu viloyatda xolis o‘tishiga ishonmasligini aytishgan.
YouTube portalidagi “Xalq fikri” videoblogida tanqidiy chiqishlari bilan tanilgan Otabek Sattoriy shu yilning 30 - yanvarida Termizdagi uyidan fuqaro kiyimidagi xodimlar tomonidan olib ketilgandi.
Bloger hibsga olingan kezda unga nisbatan O‘zbekiston Jinoyat kodeksining 3 ta moddasi bilan jami 8 ta ayblov e’lon qilingandi. Keyinchalik ayblovning 3 tasi rad etilgan.
Qator xalqaro tashkilotlar O‘zbekiston hukumatini hibsga olingan bloger Otabek Sattoriyni ozod qilishga chaqirdi. Tashkilotlarning ishonishicha, bloger korrupsiyaga qarshi kurashgani ortidan soxtalashtirilgan jinoyat ishi asosida qamoqqa olingan.
Jumladan, Human Rights Watch xalqaro tashkiloti tomonidan 11 - may kuni yoyinlangan bayonotda, mustaqil bloger Otabek Sattoriyning qamalishi haqida sud tomonidan chiqarilgan hukm so‘z erkinligiga qarshi zarba va mahkama xatosi bo‘lib hisoblanadi, deyildi.
HRW vakillariga ko‘ra, O‘zbekiston rahbariyati, jumladan prezident Shavkat Mirziyoyev mamlakatda o‘tkazilayotgan islohotlar markaziga inson haqlariga hurmat tamoyili qo‘yilayotganini baralla aytib kelmoqda, ammo bu o‘rinda amallar so‘zlarga zid kelayotir.
Huquq faollarining aytishicha, "noqulay" blogerning qamoqqa yo‘llanishi bugungi kunda O‘zbekistonda so‘z erkinligi uchun qatag‘on muhiti hanuz saqlanib qolayotganini ko‘rsatadi.
1 - iyun kuni Surxondaryoga borgan prezident Shavkat Mirziyoyev Afg‘oniston bilan chegaradagi Hayraton ko‘prigi yaqinida joylashgan Ayritom chegara bojxona postidagi muloqot chog‘ida yana bir marta jurnalistlarni o‘zining “ko‘makchisi” deb atagan.
Ayni paytda u OAV vakillarini “tarozining ikki pallasini ham e’tiborga olish” haqida ogohlantirgan.
«Qalamlaring o‘tkir bo‘lishini, xalqning yuragiga yetib borishini, tarozining ikki pallasini ham albatta e’tiborga olishlaring kerak. Kecha kim edik, nimalar qilgandik, qaysi omillarni amalga oshirgandik, nima kamchiliklarimiz bor edi? Odamlarimizning turmush darajasi, islohotlarga ishonchi qanday oshyapti?..”
Mirziyoyev xalqaro matbuot tashkilotlarining tanqid va xavotirlariga sabab bo‘lgan surxondaryolik bloger Otabek Sattoriy ishiga to‘xtalmagan.
Parijdagi “Chegara bilmas muxbirlar” xalqaro tashkilotining matbuot erkinligi bo‘yicha bu yilgi reytingida O‘zbekiston bir pog‘ona pastlagan.
Tashkilot o‘tgan oy e’lon qilgan hisobotida O‘zbekistonni 180 davlat ichida 157-o‘ringa qo‘ygan. 2020 - yildagi reytingda O‘zbekiston 156-o‘rinni egallagani e’tiborga olinsa, bu yil mamlakatda matbuot erkinligi bilan bog‘liq holat yomonlashgani anglashiladi.
