Ҳарбий аскар нафақат жасур, балки имкониятлар чегарасидан чиқа олиш қобилиятига ҳам эга бўлиши керак. Махсус кучлар учун дунёдаги энг кучли қўшинларни танлаш қоидалари ўта қатъийдир. Бундай «кириш имтиҳонлари»га ҳамма ҳам дош бера олмайди. Бироқ, муваффақиятга эришганлар, синовдан ўтганлар ҳақли равишда ўзларини супер-аскар деб ҳисоблашлари мумкин. «РИА Новости» нашри турли мамлакатларнинг ҳарбий қисмлари ҳақида ҳикоя қилади. Тепаликка 65 километр Британиянинг SAS—махсус ҳаво хизмати дунёдаги энг яхши тайёргарликка эга махсус кучлардан бири ҳисобланади. 1941 йилда ташкил этилган бўлиб, у катта жанговар тажрибага эга. Буюк Британиянинг махсус куч аскарлари Иккинчи жаҳон урушида, Кореяда жанг қилдилар, Борнео, Уммон, Яман, Шимолий Ирландияда яширин операциялар ўтказдилар ва Ироқ, Ливияда ишладилар. Махсус ҳаво хизмати ҳали биронта катта мағлубият ёки муваффақиятсизликка учраган эмас. Бу асосан таркибга номзодларни қаттиққўллик яъни шафқатсиз танлаш билан боғлиқ. Синовлардан фақат беш нафар аскардан биттасигина ўта олади. SASга йилига икки марта — қишда ва ёзда, 200 кишидан қабул қилинади. Асосий талаб шундан иборатки, номзод Британия Қуролли Кучларида хизмат қилиши керак, бунда парашютчилар ва денгиз пиёдаларига алоҳида имтиёз берилади. Улар дастлабки «фитнес» синовларидан ўтадилар, сўнгра беш ҳафталик энг қийин босқичга ўтадилар: ҳар куни қўпол, ўнғайсиз ерларда юриш, масофа доимий равишда ошиб боради. Хулоса қилиб айтганда, Пен-и-Фан тоғининг 65 км узунликдаги чўққисига тўлиқ жиҳоз билан кўтарилиш (жиҳознинг оғирлиги 25 килограммни ташкил этади) ва ундан атиги 20 соат ичида қайтиб тушиш керак бўлади. Берилган муддатда улгурмаганлар, сафдан ўчирилади. Кейинги босқич — Белиз, Бруней ёки Малайзия ўрмонларида омон қолиш машғулоти. У ерда парашютчилар релефда ҳаракатланишни, кешларни ва вақтинчалик базаларни жиҳозлашни, малакали маскаланишни ўрганадилар. Кейин номзодлар отрядларга бўлиниб, уларни қўлга олишлари керак бўлган қидирув гуруҳларидан ўрмонда яширинишга ҳаракат қилишади. Бунинг учун эса ускуналар минимал даражада берилган. Ниҳоят, психологик барқарорлик учун синов. Муҳим маълумотларни тўплаш учун «тил» 36 соат давомида сўроқ қилинади. Психологик босим остидаги сўроқдан масалан 200 кишидан 30 кишигина матонат билан омон қолади. Қўллар боғланган ҳолда сузиш АҚШ денгиз махсус кучлари SEAL — машҳур «денгиз мушуклари» - 1962 йилдан бери Америка ҳарбий ҳаракатларида истисносиз иштирок этишди. Бу дунёдаги энг профессионал ва яхши «жиҳозланган» махсус кучлардан биридир. У 18 ёшдан 28 ёшгача бўлган АҚШ фуқароларини нафақат соғлиғи, ҳам жисмоний, ҳам психологик жиҳатдан қаттиқ назорат ўтказиб қабул қилади. Танлов 19 ҳафта давом этади. Денгиздаги машғулотларга алоҳида эътибор қаратилади. Биринчи етти ҳафта умумий жисмоний тайёргарлик ва сувда омон қолиш учун махсус техникага бағишланган. Асосан, номзодларга яна сузишни ўргатишади — узоқ муддатларда ва шиддатли бўронда, музли океанда ва юк билан, қўллари ва оёқлари боғланган ҳолда. Мақсад — келажакдаги махсус кучларнинг сув қўрқувидан халос бўлиш. Кейин — тўққиз ҳафта давомида интенсив жанговар тайёргарлик давом этади. Бундан ташқари, юклар доимий равишда ўсиб боради. Шундай қилиб, биринчи ҳафтада номзодлар маълум вақт ичида 300 метрга сузишлари керак. Кейинчалик бир хил вақт ва бир хил масофада, лекин 40-50 килограмм оғирликдаги юкни тортиб олиш керак. Қуруқликда синовдан ўтганларни энди кўп соатлик пиёда юришлар кутади. Ва кейин машҳур улар тили билан айтганда «жаҳаннам ҳафтаси» бошланади. Номзодлар кучли жисмоний ва психологик стрессларга дуч келадилар. Улар кунига атиги тўрт соат ухлашлари мумкин: тик туриб ёки бўйнига ботқоққа ботган ҳолатда. Ёмғирли куни улар уммонда бел қисмигача 20 дақиқа давомида туришади, қирғоққа уларни беш дақиқага ҳайдаб, яна океанга қайтаришади. Бу жараён бир неча бор такрорланади. Ушбу босқичда номзодларнинг ярмидан кўпи чиқариб ташланади. Омон қолганлар ҳаводаги машғулотлардан ўтадилар: парашютда сакраш, авиация ҳаракатларини созлаш, учиш. Ҳақиқий ўқлар кўкракка қадалади... Россия ФСБ Махсус кучлар марказининг «А» дирекцияси дунёдаги энг машҳур антитеррор бўлинмаларидан биридир. Улар Афғонистонда, Чеченистонда жанг қилдилар. 1974 йилда ташкил қилинган афсонавий «Алфа» жангчилари юзлаб гаровдагиларни озод қилди ва минглаб террорчиларни ўлдирди. Очиқ манбаларга кўра, бўлинманинг снайперлари мунтазам равишда малака ошириш учун Сурияга юборилади. Жангчиларни танлаш ва ўқитиш ҳам очиқланмайди, реклама қилинмайди. Маълумки, номзод 100 метрни 12,7 сонияда, уч километрни — 11 дақиқада югуриши, полдан 90 марта юқорига кўтарилиши, штангада 25 марта кўтарилиши, орқа томон ётган ҳолда танани эгиб, икки дақиқада 200 марта босиб ўтиши, ўз танасининг вазни билан штангани ўн марта босиши лозим. Бундан ташқари, мураккаб куч машқларини саккиз марта дам олишсиз такрорлаш керак. Келажакдаги тезкор ходим қўл жанги учун стандартлардан ўтиши керак. Эркин қоидаларга кўра инструкторларга қарши уч дақиқа давомида учта жангга дош бериши керак. Жангда ҳар ким ҳам бундай синовдан ўтишга қодир эмас. Кейин — аскар шахсини ўрганадиган, уни полиграф остида сўроқ қиладиган, оиласи ва дўстлари билан суҳбатлашадиган психолог билан махсус текшириш ишлари бошланади. Махсус кучларга ёзилгандан сўнг, жангчилар зирҳли транспорт воситаларини бошқаришга, баланд чўққиларга чиқиш ва сувга шўнғиш машғулотларидан ўтадилар. Уларга барча турдаги қуроллар — ҳам рус, ҳам чет эл қуроллари билан ишлаш ўргатилади. «Алфа»даги энг хавфли машғулотлардан бири тўғридан-тўғри оперативнинг кўкрак қафаси ичига ҳақиқий ўқ билан тўлдирилган тўппончада ўққа тутиш. Бу аскарга жангда ўқ тегишидан қўрқмасликка ўргатади деб ишонилади. Қароқчилар учун ҳақиқий таҳдид Яна бир махсус ҳарбий бўлинмаларидан бири бу Бразилиянинг «BOPE» — махсус полиция операциялари баталони 1978 йилда ташкил топган. Отряднинг асосий вазифаси Рио-де-Жанейро фавелаларидаги аниқ операциялар ва кўча жангларида душманни йўқ қилишдир. «BOPE» жангчилари маҳаллий наркотик сотувчилари ва қароқчилар учун таҳдиддир. Жанубий Америкадаги гиёҳванд моддалар картеллари одатдаги армияларга қараганда тез-тез яхши қуролланган, шунинг учун бразилиялик мутахассислар бўш ўтиришмайди. «BOPE»да танлов жуда қийин. Отрядда 400 киши бор, улар жисмоний ва психологик имкониятлар чегарасидан ўтган аскарлардир. Олти ҳафта давомида курсантлар патрул хизмати ва кўча жанжаллари усулларини ўрганадилар. Ўн беш ҳафта турли шароитларда машғулотлардан ўтадилар, ўрмонда жангларнинг мураккаблигига бағишланган машқлар шулар жумласидан. Уларнинг мунтазам равишда жанг қилишларини ҳисобга олсак, ҳар бир оператив ходими ўзига хос психологик ҳолатни ривожлантиради, яъни у ҳамма нарсага қодир супер жангчига айланади. Бундан ташқари, Бразилия махсус кучлари қўл ва пичоқ билан жанг қилишни ўрганишлари шарт, чунки шаҳар шароитида қуролдан фойдаланиш ҳар доим ҳам қулай эмас.
