Geçtiğimiz yıl 6 Aralık’ta, İsrail’in bombalarıyla öldürülen Gazzeli akademisyen, şair ve yazar Rıfat el-Arir’in vefatının üzerinden bir yıl geçti. Gazze İslam Üniversitesi profesörü Rıfat el-A-rir, vefatından beş gün önce sosyal medya hesabında kaleme aldığı “Eğer ölmem gerekiyorsa” başlıklı şiirini yayınlamıştı. Umudu, uçurtma metaforuyla anlattığı şiiri birçok dile çevrilmişti. Arir’in arkadaşı yazar Yusuf M. Aljamal, akademisyenin anısına bir kitap hazırladı. İngilizce olarak, OR Books etiketiyle yayınlanan eserde; merhum şairin mirasını onurlandıran blog yazıları, derslerden, konferanslardan, röportajlardan alıntılar ve yazıları bulunuyor. Yusuf M. Aljamal’ın giriş yazısıyla derlenen kitap, Arir’in daha önce herhangi bir yerde yayınlanmamış yazılarını da içeriyor. Türkçeye çevrilmesini umduğumuz kitapla ilgili editörü Yusuf M. Aljamal ile konuştuk.
Kitabı hazırlama gerekçesini Rıfat’ın mirasını korumak olarak açıklayan Aljamal, hikâyesini geniş kesimlere anlatmak ve geleceğe taşımak için büyük önem taşıdığını söylüyor. Aljamal kitaba, Arir’in 2011’den vefatına kadar yazdığı şiirlerin yanı sıra tweetleri, alıntıları ve birkaç fotoğrafını da eklediklerini ifade etti. Yayınlanmış olanlar da dahil tüm yazılarını kitaba eklemeye çalıştığını belirten editör, “Bu, Rıfat’ın bize vasiyetiydi ve onun hikâyesini dünyaya duyurmam için bir zorunluluktu. Kitaba adını veren ‘Eğer Ölmek Zorundaysam’ şiiriyle hikâyesini anlatmamızı istemişti. Kitapta; şiirlerini, yazılarını, makalelerini ve fikirlerini derledim. Hem şiir hem de düz yazılardan oluşan bir eser ortaya çıktı. Yazdığı her şey önemliydi, bu yüzden bir seçime gitmedik” dedi.
Kitabın hazırlık sürecinin kendisi için kişisel ve duygusal bir süreç olduğuna değinen Aljamal; öğretmeni, akıl hocası ve dostu Arir’den şu sözlerle bahsetti: “Metinlerini okurken, yaşadığımız anılar zihnimde canlandı. Rıfat’ın sık sık tekrar ettiği bazı cümle ve alıntılar hâlâ aklımda. Örneğin, ‘Gazze, bir hikâye kadar uzakta’ ya da ‘Filistin bir taş kadar uzakta’ derdi. Chinua Achebe’nin şu sözünü de sık sık alıntılardı: ‘Aslanların kendi tarihçileri olana kadar, av hikâyesi her zaman avcıyı yüceltecek.’ Karanlık bir mizah anlayışı olan, çalışkan ve çok yönlü bir insandı. Çok mütevazıydı, her zaman ulaşılabilir ve yardımseverdi. Ders verirken sürekli yeni şeyler öğrendiğini söylerdi. Rıfat, aynı zamanda İngiliz edebiyatı, drama, hikâye anlatımı ve çağdaş filmlerle ilgilenen bir entelektüeldi. Hatta futbolla bile ilgiliydi.”
Rıfat el-Arir’in, geçen yıl 3 Aralık’ta sosyal medya hesabından paylaştığı, kitaba ismini veren, onun Filistin sevgisi ve mücadelesiyle özdeşleşen şiiri:
“Eğer ölmem gerekiyorsa, sen yaşamalısın…
Hikâyemi anlatmak için…
Eşyalarımı satıp bir parça kumaş ile uzun kuyruklu ve beyaz teller satın almak için…
Gazze’de, bir yerde bir çocuk, cennetin gözlerinin içine bakarken,
Kendi bedenine bile veda etmeden giden babasını beklerken,
uçurtmayı görür…
Senin yaptığın uçurtmayı,
Ve bir an için bir meleğin ona sevgiyi geri getirmek için orada olduğunu düşünür.
Eğer ölmem gerekiyorsa, umut getirsin,
Bir masal olsun bu uçurtma… ”
Orhan Gencebay MESAM Ödül Töreni'nde: Gazze bizim parçamızdır
İrlandalı aktör Cunningham Gazze'deki soykırıma dikkati çekti: Batı kendinden utanmalı
